Η γή αργοπεθαίνει

[staboz]

Ἡ Ἁγία Γραφὴ στὶς πρῶτες σελίδες της ρίχνει φῶς σὲ ὅλα τὰ σχετικὰ μὲ τὴν δημιουργία τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἀνθρώπου. Ἐκεῖ, μεταξὺ τῶν ἄλλων, μᾶς πληροφορεῖ καὶ γιὰ τὸν τρόπο ζωῆς τῶν πρωτοπλάστων, καὶ λέγει ὅτι «ἔλαβε Κύριος ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, ὃν ἔπλασε, καὶ ἔθετο αὐτὸν ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς, ἐργάζεσθαι αὐτὸν καὶ φυλάσσειν» (Γεν. β΄ 15)· τοποθέτησε δηλαδὴ ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπο στὸν Παράδεισο μὲ τὴν παραγγελία νὰ ἐργάζεται μέσα σ\' αὐτὸν καὶ νὰ τὸν προφυλάσσῃ· ἀπὸ τί νὰ τὸν προφυλάσσῃ; Προφανῶς ἀπὸ τὶς φθορὲς ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ προξενήσουν τὰ ζῶα τοῦ Παραδείσου.

Ὅμως ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔμεινε πιστὸς στὸν Δημιουργό του. Ἔπεσε! Καὶ ἀπὸ τότε μπῆκε τὸ κακὸ στὸν κόσμο καὶ ὁλόκληρη ἡ ἀνθρώπινη ἱστορία ἔγινε, ὅπως λέγει ὁ κορυφαῖος Ὀρθόδοξος θεολόγος π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ ταυτόχρονα μυστήριο καὶ τραγωδία. Μυστήριο τῆς σωτηρίας καὶ τραγωδία τῆς ἁμαρτίας.

Αὐτῆς τῆς τραγωδίας τῆς ἁμαρτίας οἱ συνέπειες τυραννοῦν τὸ ἀνθρώπινο γένος ἐπὶ χιλιάδες χρόνια τώρα. Καὶ εἶναι συνέπειες ποὺ δὲν περιορίζονται μόνο στὸν ἴδιο τὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ ἐπεκτείνονται σὲ ὅλη τὴ δημιουργία· στὰ ζῶα, ἀκόμη καὶ στὴν ἄψυχη κτίσι. Ἡ κτίσι, ὅπως γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολή, «συστενάζει καὶ συνωδίνει ἄχρι τοῦ νῦν» (η΄ 22)· ὑποφέρει καὶ βασανίζεται ὁλόκληρη ἀπὸ τὴν ἀποστασία τοῦ ἀνθρώπου. Ἀλλὰ ἤδη στὴν τραγικὴ ἐποχή μας τὸ ποτῆρι πλησιάζει νὰ ξεχειλίσῃ.

Χρόνια τώρα ὁ κόσμος ὅλος ἀσυλλόγιστα ἐπιδίδεται σὲ ὄργιο καταστροφικῆς ἐκμεταλλεύσεως, σπατάλης ἐγωιστικῆς καὶ ἀσυνείδητης μολύνσεως τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος. Πάνω στὴν εὐδαιμονιστική μας μέθη οἱ ἄνθρωποι ἀδιαφορήσαμε πλήρως γιὰ τὶς πιθανὲς καταστροφικὲς συνέπειες τῶν ἐνεργειῶν μας. Τώρα ἄρχισαν νὰ ἔρχωνται οἱ πρῶτες προειδοποιήσεις γιὰ τὴν πληρωμὴ τοῦ λογαριασμοῦ. Καὶ ἤδη ἡ προοπτικὴ αὐτή, σὲ ὅσους ἀντιλαμβάνονται κάπως τὸ μέγεθος τοῦ λογαριασμοῦ, προξενεῖ τρόμο.

Ἂν καὶ δὲν πρόκειται στὸ μικρὸ αὐτὸ κείμενο νὰ ἀναπτύξουμε τὸ θέμα ἔστω καὶ στοιχειωδῶς, θὰ σημειώσουμε ὅμως ἐπιγραμματικὰ ὅτι οἱ καταστροφικὲς ἐκδηλώσεις γιὰ τὶς ὁποῖες ὁμιλοῦμε ἀποτελοῦν ἐπιπτώσεις τῶν περιβαλλοντολογικῶν προβλημάτων, ὅπως τὰ ὀνομάζουμε, τὸ σημαντικώτερο ἀπὸ τὰ ὁποῖα εἶναι τὸ λεγόμενο φαινόμενο τοῦ θερμοκηπίου.

Τὸ φαινόμενο αὐτὸ προκαλεῖται κυρίως ἀπὸ τὸ ὅτι συγκεντρώνονται στὴν ἀτμόσφαιρα τῆς γῆς μεγάλες ποσότητες διοξειδίου τοῦ ἄνθρακος, ποὺ ἐκλύεται ὄχι μόνο απὸ φυσικὲς πηγές, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἄλλες αἰτίες ποὺ ὀφείλονται στὴν ἀνθρώπινη δραστηριότητα, ὅπως εἶναι οἱ μεγάλες φωτιὲς καὶ κυρίως ἡ καῦσι τῆς βενζίνης, τοῦ πετρελαίου καὶ ἄλλων στοιχείων στὰ ἐργοστάσια, τὰ αὐτοκίνητα καὶ παρόμοια συστήματα. Αὐτὸ τὸ στρῶμα τοῦ ἀερίου λειτουργεῖ στὴν ἀτμόσφαιρα μὲ τρόπο ἀνάλογο πρὸς αὐτὸν μὲ τὸν ὁποῖο λειτουργοῦν τὰ σκέπαστρα τῶν θερμοκηπίων: τὴν ἀκτινοβολία τοῦ ἥλιου, ποὺ ἀνακλᾶται ἀπὸ τὴν ἐπιφάνεια τῆς γῆς, τὴν ἐγκλωβίζει καὶ δὲν τὴν ἀφήνει νὰ διαχυθῇ στὸ διάστημα, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ὑπερθερμαίνεται ἡ γῆ καὶ ἑπομένως νὰ ἀλλάζῃ δραματικὰ τὸ κλῖμα της.

Ἀφύσικα θερμοὶ χειμῶνες, ἀλλὰ καὶ ὑπερβολικὰ βασανιστικὰ καλοκαίρια μὲ ἀνυπόφορους καύσωνες καὶ καταστρεπτικὲς πλημμύρες εἶναι μερικὲς μόνο ἀπὸ τὶς πρῶτες ἐπιπτώσεις αὐτῆς τῆς δραματικῆς ἀλλαγῆς. Ἀργότερα ὅμως οἱ ἐπιπτώσεις αὐτὲς θὰ γίνουν ἐξαιρετικὰ ἐπικίνδυνες, τόσο ποὺ νὰ καταστήσουν ἀνυπόφορη τὴ ζωὴ ἐπάνω στὴ γῆ. Ἴσως μᾶς δοθῃ εὐκαιρία σὲ κάποιο ἄλλο κείμενο νὰ τὶς περιγράψουμε λεπτομερῶς. Τώρα μόνο νὰ ὑπογραμμίσουμε ὅτι αὐτὸ τὸ ἀργότερα μπορεῖ καὶ νὰ μὴν εἶναι ὑπερβολικὰ μακριά μας.

Εἶναι φανερὸ ὅτι ἡ γῆ γιὰ πρώτη φορὰ στὴν ἱστορία της βρίσκεται μπροστὰ σὲ κίνδυνο ὁλοκληρωτικῆς καταστροφῆς. Γι\' αὐτὸ καὶ ὀφείλουμε νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅλοι τὸ χρέος μας. Ἤδη ἀπὸ ἐτῶν τὸ Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖο ἔχει καθιερώσει τὴν 1η Σεπτεμβρίου, ποὺ εἶναι ἡ ἀρχὴ τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, ὡς ἡμέρα προστασίας τοῦ περιβάλλοντος. Πόσο σημαντική, πρωτοπόρος καὶ ἐμπνευσμένη ὑπῆρξε ἡ πρωτοβουλία αὐτή, φαίνεται κάθε χρόνο καὶ περισσότερο, καθὼς παρατηροῦμε πλέον ὅλοι τὶς δραματικὲς μεταβολὲς ποὺ ὑφίσταται τὸ περιβάλλον ἐξ αἰτίας τῆς ἀλόγιστης ἀνθρωπίνης δραστηριότητος.

Ὅμως δὲν πρέπει νὰ ἀρκεσθοῦμε μόνο σ\' αυτό. Ὀφείλουμε ἐπιπλέον νὰ ἀναλάβουμε ὅλοι τὴν εὐθύνη μας. Εἶναι εὐθύνη ποὺ μᾶς τὴν ἔχει ἀναθέσει, ὅπως ἤδη ἀναφέραμε, ὁ ἴδιος ὁ Δημιουργός μας: «ἐργάζεσθαι καὶ φυλάσσειν»! Τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν λαμβάνονται γενικώτερα ἀποφασιστικὰ μέτρα δὲν μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπὸ αὐτὴν τὴν προσωπική μας εὐθύνη. Ὅλοι εἴμαστε ὑπεύθυνοι γιὰ τὴν καταστροφὴ ποὺ συντελεῖται καὶ ὅλοι ὀφείλουμε μὲ κάθε τρόπο νὰ προστατεύσουμε τὸ περιβάλλον μας.

Αὐτὸ πρακτικώτερα σημαίνει ὅτι μεταξὺ τῶν ἄλλων εἶναι ἀνάγκη νὰ περιορίσουμε τὶς σπατάλες μας σὲ πάρα πολλὰ πράγματα: στὰ τρόφιμα, στὰ ἐνδύματα, στὸ ἠλεκτρικὸ ρεῦμα ποὺ καταναλώνουμε, στὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο διασκεδάζουμε καὶ τόσα ἄλλα. Ἀκόμη νὰ περιορίσουμε τὴν χρῆσι τοῦ αὐτοκινήτου καὶ νὰ προτιμοῦμε τὰ μέσα δημόσιας μεταφορᾶς γιὰ τὶς μετακινήσεις μας. Μὴν τὰ θεωρήσουμε αὐτὰ λεπτομέρειες. Διότι ἡ εὐθύνη καὶ οἱ συνέπειες τῆς ἐπερχόμενης καταστροφῆς θὰ βαρύνουν καὶ τὸν καθένα ἀπὸ μᾶς.
                                                      Στ.

[staboz]

Σε προσεχές φύλλο του περιοδικού Σωτήρ.