Σχέδιο Καποδίστριας #2....

[Μαρκήσιος de Karampa]

Σαρωτικές αλλαγές με την διοικητική αναδιάρθρωση της χώρας
«ΜΑΧΑΙΡΙ» ΣΕ ΔΗΜΟΥΣ ΚΑΙ ΝΟΜΑΡΧΙΕΣ
Τα πάνω κάτω φέρνει ο «Καποδίστριας 2», που θα τεθεί σε διαβούλευση τον Δεκέμβριο

Σαρωτικές αλλαγές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αναμένεται να φέρει η επικείμενη διοικητική μεταρρύθμιση «Καποδίστριας 2», που προωθεί το υπουργείο Εσωτερικών.
Στόχος της μεταρρύθμισης είναι οι δήμοι να μειωθούν από 1.034 σε 400, οι νομαρχίες από 52 σε 16 και οι περιφέρειες από 13 σε 6. Δηλαδή, μικρά ευέλικτα σχήματα, στα πρότυπα των άλλων ευρωπαϊκών κρατών, με αυξημένη επιχειρησιακή ικανότητα, λειτουργική και οικονομική αυτοδυναμία. Το εγχείρημα θα κριθεί από τα κριτήρια των συνενώσεων. Η γεωγραφία, η σύνθεση του πληθυσμού, ο βαθμός ανάπτυξης, η κοινωνική συνοχή θα είναι το ζητούμενο των νέων μονάδων που θα προκύψουν. Σε ό,τι αφορά τους δήμους, σε πρώτη φάση οι συνενώσεις θα είναι εκούσιες, στη συνέχεια όμως (και οπωσδήποτε πριν από τις επόμενες δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές) θα είναι υποχρεωτικές. Σε ό,τι αφορά όμως τις νομαρχίες η υποχρεωτική συνένωση είναι μονόδρομος. Τον νέο διοικητικό χάρτη της χώρας αποκάλυπτε με αναλυτικό δημοσίευμά της η «Καθημερινής της Κυριακής». Με βάση το σχέδιο αυτό οι τέσσερις Νομοί της Ηπείρου φέρεται να συνενώνονται και να αποτελούν στο εξής έναν.
Δραστικές αλλαγές στον αριθμό των δήμων, των νομαρχιών, αλλά και των περιφερειών όλης της χώρας θα συντελεστούν κατά την επικείμενη Διοικητική Μεταρρύθμιση, «Καποδίστριας 2», που προωθεί το υπουργείο Εσωτερικών, σε μια προσπάθεια η αυτοδιοίκηση να καταστεί ευέλικτη, στα πρότυπα των ευρωπαϊκών χωρών. Με στόχο οι δήμοι να μην ξεπερνούν τους 400 (από 1.034), οι νομαρχίες τις 16, από τις 52 που υπάρχουν σήμερα και οι περιφέρειες να συρρικνωθούν σε έξι, θα αρχίσει η διαβούλευση αμέσως μετά τα συνέδρια της ΚΕΔΚΕ (14-15-16 Νοεμβρίου) και της ΕΝΑΕ (6-7-8 Δεκεμβρίου). Το νέο διοικητικό μοντέλο στοχεύει στη δημιουργία κρίσιμων αυτοδιοικητικών μεγεθών, ικανών να αποτελέσουν δυναμικούς αναπτυξιακούς μοχλούς και αυτοδύναμες οικονομικές οντότητες, εν όψει μάλιστα και του Δ΄ ΚΠΣ, που δίνει ιδιαίτερο προβάδισμα στις Περιφέρειες. Αν και το εγχείρημα παραμένει ακόμη αντικείμενο μελέτης, εν τούτοις, το υπουργείο Εσωτερικών δεν φαίνεται σε πρώτη φάση να αγωνιά τόσο για τα ποσοτικά χαρακτηριστικά του, όσο για τα ποιοτικά και οργανωτικά του δεδομένα, μιας και από αυτά θα εξαρτηθεί και θα κριθεί η επιτυχία του. Δηλαδή εάν θα καταστεί δυνατόν να ενωθούν πόλεις και νομοί με ενιαία κοινωνικά, οικονομικά, αναπτυξιακά, πολιτισμικά και γεωγραφικά χαρακτηριστικά ώστε να επιτευχθεί η κοινωνική συνοχή και να ωριμάσουν τα προαπαιτούμενα για οικονομική ευρωστία και ανάπτυξη.
Όπως όλα δείχνουν, η κοινωνία είναι ώριμη για τη νέα διοικητική δομή. Τα κόμματα είναι ώριμα. Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, άλλωστε, κατά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης, προϊδέασε για τις εξελίξεις που επίκεινται. Αναμένεται, ωστόσο, να διατυπωθούν αντιρρήσεις, που αν δεν αποτυπώνουν προκατασκευασμένες πολιτικές επιλογές, το βέβαιο είναι ότι θα αναδύουν έντονο τοπικό... χρώμα, λόγω μικροπολιτικών, κομματικών και πελατειακών κινήτρων που ευδοκιμούν και επωάζονται στις αυτοδιοικητικές έριδες.
Μια δεκαετία έχει ήδη παρέλθει από την ισχύ του πρώτου σχεδίου «Καποδίστριας», που εφαρμόστηκε το 1998, όταν με απόφαση του τότε υπουργού Εσωτερικών κ. Αλέκου Παπαδόπουλου (και μάλιστα γενναία, αφού έγινε χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που υποστήριζε ότι θα τον καταργήσει) οι 6.000 δήμοι και κοινότητες της χώρας έφτασαν τους 1.033.
Δέκα χρόνια μετά, το εγχείρημα, που παρά τις αδυναμίες και τις ελλείψεις του (δεν δόθηκαν τα απαιτούμενα κονδύλια για οικονομική αυτοδυναμία των νέων μονάδων ούτε και οι υποστηρικτικοί μηχανισμοί που θα τις έκαναν παραγωγικές και αποδοτικές) κρίνεται θετικό και δικαιώνεται. Όμως η διοικητική παθολογία μεγεθύνεται. Το αποσυγκεντρωμένο κράτος παραμένει πάγιο αίτημα. Οι απλές διορθωτικές παρεμβάσεις στο ισχύον μοντέλο δεν μπορούν να αποδώσουν. Οι μεγάλοι δήμοι, με αυξημένη επιχειρησιακή ικανότητα και λειτουργική και οικονομική αυτοδυναμία είναι επιβεβλημένοι.
Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», αυτήν τη στιγμή μελετάται η σημαντική τους μείωση με στόχο να φτάσουν τους 400. Και την άποψη αυτή φαίνεται να συμμερίζεται και το ΠΑΣΟΚ. Ο πρώην πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ, δήμαρχος Κοζάνης κ. Πάρης Κουκουλόπουλος, συχνά υποστήριζε ότι οι δήμοι θα πρέπει να είναι 300.
Το στοίχημα όμως δεν θα κριθεί ενδεχομένως από τον τελικό αριθμό. Θα κριθεί από τα κριτήρια με τα οποία θα γίνουν οι συνενώσεις. Η γεωγραφία, η σύνθεση του πληθυσμού, ο βαθμός ανάπτυξης, η κοινωνική συνοχή θα είναι το ζητούμενο της νέας μονάδας που θα προκύψει. Για παράδειγμα, αν στην Αττική μοιάζει... εύκολο να συνενωθούν οι δήμοι Νέας Πεντέλης, Παλαιάς Πεντέλης, Βριλησσίων, Χαλανδρίου, Νέου Ψυχικού και Μελισσίων (γεωγραφικές, οικονομικές και πληθυσμιακές συγγένειες), εν τούτοις είναι ενδεχομένως λάθος, καθώς η Παλιά και Νέα Πεντέλη πρέπει να αντιμετωπιστούν ως Κηπουπόλεις, με χαλαρό αστικό ιστό, ενώ οι υπόλοιποι δήμοι έχουν κλασική αστική δομή και διαφορετικά περιβαλλοντικά προβλήματα (δεν συνορεύουν με περιαστικό δάσος).
Σε πρώτη φάση, οι συνενώσεις θα είναι εκούσιες, με την παροχή οικονομικών κινήτρων. Στη συνέχεια, όμως, καθώς η Ν.Δ. θέλει να πάει στην επόμενη αυτοδοικητική αναμέτρηση με κατοχυρωμένη τη νέα διοικητική μεταρρύθμιση, θα προχωρήσει στην υποχρεωτική συνένωση. Να σημειωθεί ότι οι δημαρχίες δεν θα κλείσουν (ούτε θα συρρικνωθούν οι υπηρεσίες τους), απλώς θα λειτουργούν ως... υποκαταστήματα των νέων δομών, προκειμένου να εξυπηρετείται καλύτερα ο πολίτης.
Πάντως, από τις μέχρι τώρα βολιδοσκοπήσεις, σε περιφερειακή κλίμακα, πολλοί είναι οι δήμοι που φαίνεται να ανακουφίζονται από μια τέτοια εκδοχή. Όσοι γνωρίζουν τον αυτοδιοικητικό κώδικα επικοινωνίας, υποστηρίζουν, πάντως, ότι το εγχείρημα ενός νέου Καποδίστρια θα «κολλήσει», όχι μόνο σε κάποιες... κόκκινες ζώνες, αλλά και στη ματαιοδοξία πολλών τοπαρχών.
Στις νομαρχίες οι αλλαγές θα είναι πολλαπλές και θα αφορούν όχι μόνο αριθμητικά αλλά και ποιοτικά δεδομένα. Σύμφωνα με πληροφορίες, από 52 που είναι σήμερα ενδεχομένως να φτάσουν τις 16. Τα νέα σχήματα που θα προκύψουν θα έχουν τις αρμοδιότητες που έτσι και αλλιώς έχουν σήμερα οι Ν.Α., με τη διαφορά όμως ότι καθώς τα μεγέθη θα διογκωθούν, θα μπορούν να πάρουν και επιπλέον αρμοδιότητες από τις Περιφέρειες, όπως άλλωστε προβλέπει το Σύνταγμα για τις τοπικές υποθέσεις. Παράλληλα, θα διαχωριστούν οι αρμοδιότητες των νέων διευρυμένων πλέον νομαρχιών, από τον Α΄ βαθμό και κυρίως θα ενισχυθεί ο αναπτυξιακός και προγραμματικός τους ρόλος.
Η λειτουργία του νέου σχήματος θα είναι πιθανότατα κεντροβαρής. Μέχρι στιγμής φαίνεται να κερδίζει αυτή η εκδοχή, καθώς κρίνεται πως ο επικεφαλής που θα εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία, μαζί με το κεντρικό του συμβούλιο και τις αντίστοιχες επιτροπές, θα αποτελούν το πολιτικό προσωπικό που θα μπορεί να παράγει έργο. Υπάρχει όμως το δίλημμα. Ο πολιτικός προϊστάμενος θα εκλέγεται μαζί με το κεντρικό συμβούλιο, κατά το πρότυπο της σημερινής υπερνομαρχίας (παθογενές και ατελέσφορο κατά γενική ομολογία) ή θα διορίζεται από τον επικεφαλής, κατά το πρότυπο της λειτουργίας των αντινομαρχών; Η διαβούλευση που ήδη έχει αρχίσει θα δώσει απαντήσεις. Ήδη στη Μεσσηνία οι εφημερίδες φιλοξενούν άρθρα και απόψεις (στη συγκεκριμένη περίπτωση του νομάρχη Μεσσηνίας και προέδρου της ΕΝΑΕ κ. Δημήτρη Δράκου) για πιθανή δημιουργία δύο μεγάλων νομαρχιών στην Πελλοπόνησο, η μία εκ των οποίων θα περιλαμβάνει τους νομούς Μεσσηνίας, Λακωνίας, Αρκαδίας, Κορινθίας και Αργολίδας.
Στις έδρες του κάθε νομού θα παραμείνει ως έχει η υπάρχουσα υπηρεσιακή δομή, όπως και εκείνη που έχει αναπτυχθεί εντός των ορίων νομών.
Αν για τους δήμους δοθεί μία περίοδος εκούσιας συνένωσης, στις νομαρχίες τα πράγματα θα είναι πιο σκληρά! Η υποχρεωτική συνένωση ίσως είναι μονόδρομος. Όσο για το όνομα που θα έχει η νέα διευρυμένη νομαρχιακή δομή, όλα είναι πιθανά!

www.proinoslogos.gr