Θρῆνος Ἑσπερινός

[ρωμηός]

"Ἐψευσάμην σε, τὴν ἀλήθειαν, Λόγε,
σοὶ τὴν παροῦσαν ἡμέραν καθαγνίσας.
Οὐ πάντα φωτεινόν με νὺξ ἐδέξατο.
... ἀλλ' ἔστιν οὗ μοι καὶ προσέπταισαν πόδες.
... λάμποις τὸ φῶς μοι, Χριστέ, καὶ πάλιν φανείς"

"Σὲ γέλασα, Λόγε, ἐσένα ποὺ εἶσαι ἡ ἀλήθεια,
ἐνῶ σοῦ εἶχα ὑποσχεθεῖ ἁγνὴ τὴ σημερινὴ ἡμέρα.
Ἡ νύχτα δὲν μὲ ὑποδέχτηκε ὁλοφώτεινο.
Εἶναι ποὺ κάπου σκόνταψαν τὰ πόδια μου.
Ἐμφανίσου καὶ πάλι, Χριστέ μου, καὶ ἂς λάμψει τὸ φῶς Σου σὲ μένα"

Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, Ἔπη Εἰς ἑαυτόν, Ποίημα ΚΕ΄, Πρὸς ἑσπέραν θρῆνος, Ε.Π.Ε. τ. 10, σελ. 266)

[staboz]

Ἆ! δὲν τὸ ἔβαλες σωστά...
Ἔπρεπε πρῶτα νὰ βάλεις τὴν πρωινὴ ὑπόσχεση...

[staboz]

Ὄρθρος δίδωμι τῷ Θεῷ μου δεξιάς,
Μηδὲν σκοτῶδες ἢ δράσειν ἢ αἰνέσειν,
Ἀλλ᾽ ὡς μάλιστά σοι θύσειν τὴν ἡμέραν,
Μένων ἄσειστος, καὶ παθῶν αὐτοκράτωρ.
Αἰσχύνομαι τὸ γῆρας, ἂν κάκιστος ὦ,
Καὶ τὴν τράπεζαν ἧς παραστάτης ἐγώ.
Ὁρμὴ μὲν αὕτη, Χριστέ μου· σὺ δ᾽ εὐόδου.

[staboz]

Τὸ πρωὶ δίνω ὑπόσχεση στὸν Θεό μου:
Τίποτα σκοτεινὸ οὔτε νὰ πράξω οὔτε νὰ ἐπικροτήσω,
μὰ ὅσο μπορῶ καλύτερα θὰ Σοῦ ἀφιερώσω τὴ μέρα,
μένοντας ἀκλόνητος καὶ κυρίαρχος τῶν παθῶν.
Ντρέπομαι τὰ γηρατειά, ἂν εἶμαι κακός,
καὶ τὴν τράπεζα ποὺ ἐγὼ εἶμαι παραστάτης της.
Αὐτὴ εἶναι ἡ διάθεση, Χριστέ μου. Σὺ δὲ εὐόδωσέ την.

[ρωμηός]

«Τότε πῶς ἄκαυστος ἔξω,
ὅν ἐγὼ ρύπον συνῆξα;
Καλάμης γὰρ ἔσχον ἔργα.»

«Τότε πῶς θὰ ἀποφύγω τὴ φωτιὰ
μὲ τόση ἀκαθαρσία ποὺ μάζεψα στὴ ζωή μου;
Διότι τὰ ἔργα μου εἶναι ἀπὸ ξερὰ καλάμια».

Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Ἔπη Εἰς ἑτέρους, Ἐπιτάφιο ΡΚΘ΄, Ε.Π.Ε. τ. 11, σελ. 268

[ρωμηός]

Ἆ! δὲν τὸ ἔβαλες σωστά...
Ἔπρεπε πρῶτα νὰ βάλεις τὴν πρωινὴ ὑπόσχεση...

Α, γιὰ δύο λόγους:
α) ἐλέῳ τίτλου: "θρῆνος ἑσπερινός"
β) διότι ἀπὸ ὑποσχέσεις ἄλλο τίποτα. Ἔχουμε δώσει ὑπεραρκετές κι, ἂν δὲν εἶναι τολμηρὸ νὰ πῶ, ἵσως καὶ "τρανότερες" τοῦ "Θεολόγου"... ἀλλὰ πόσες φορὲς ἔχουμε "θρηνήσει";

[ρωμηός]

Καὶ ἐπειδὴ ἀμείλικτα τίθεται τὸ ἐρώτημα, "καλὰ τὰ γράφουμε καὶ καλὰ τὰ διαβάζουμε, ἀλλὰ ἴτς (ἠπειρώτικος ἰδιωματισμός) τίποτα δὲν κάνουμε", ἔρχεται φιλεύσπλαχνος συμπαραστάτης ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος:

«Τί οὖν, φησίν, ὅτι ἀκούων οὐ ποιῶ; Οὐ μικρὸν τὸ κέρδος ταλανίζειν ἑαυτόν∙ οὐκ ἄχρηστος οὕτος ὁ φόβος∙ οὐκ ἄκαιρον τοῦτο τὸ δέος. Ἐὰν στενάξεις μόνον, ὅτι ἀκούων οὐ ποιῶ, πάντως καὶ ἐπὶ τὸ ποιεῖν ἤξεις ποτέ. Οὐ γὰρ ἔνεστι τῷ Θεῷ διαλεγόμενον καὶ ἀκούοντα Θεοῦ διαλεγομένου, μὴ κερδαίνειν»


«Εὕλογα θὰ ρωτήσει κανείς, ποιό τὸ κέρδος ἀφοῦ δὲν κάνω αὐτὰ ποὺ ἀκούω; Δὲν εἶναι μικρὸ τὸ κέρδος ἐὰν ἀναγνωρίζεις τὴν ἀθλιότητά σου. Δὲν εἶναι ἄχρηστος αὐτὸς ὁ φόβος οὔτε ἄκαιρο τὸ δέος. Καὶ μόνο ἂν ἀναστενάξεις, διότι ἂν καὶ ἀκοῦς δὲν πράττεις τὰ ὀρθά, κάποια στιγμὴ θὰ φθάσεις καὶ στὴν ἀπόφαση νὰ τὰ κάνεις. Διότι δὲν εἶναι δυνατὸν ἐκεῖνος ποὺ ὁμιλεῖ μὲ τὸν Θεό καὶ ἀκούει τὸν Θεὸ νὰ ὁμιλεῖ νὰ μὴν ἔχει κάποιο κέρδος».

(Ἰωάννου Χρυστοστόμου, Εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, Ὁμιλία ΝΓ΄, Ε.Π.Ε. τ. 13, σελ. 726).

[ρωμηός]

β) διότι ἀπὸ ὑποσχέσεις ἄλλο τίποτα. Ἔχουμε δώσει ὑπεραρκετές

"Ἔργων ἡμῖν δεῖ καὶ πράξεων πανταχοῦ, οὐ τῆς διὰ ρημάτων ἐπιδείξεως. Εἰπεῖν γὰρ καὶ ὑποσχέσθαι παντὶ που ῥᾴδιον, πράξαι δὲ οὐκ ἔτι ὁμοίως εὔκολον"

Ἔργα καὶ πράξεις χρειαζόμαστε πάντοτε καὶ όχι ἐπίδειξη λόγων (... καὶ πατερικῶν χωρίων, i might add). Διότι τὸ νὰ λὲς πολλὰ λόγια καὶ νὰ δίνεις βαρύγδουπες ὑποσχέσεις εἶναι τὸ μόνο εὔκολο, τὸ νὰ πράξεις ὅμως κάτι ἀπὸ αὐτὰ εἶναι τὸ δύσκολο"

Ἰωάννου Χρυστοστόμου, Εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, Ὁμιλία ΟΕ΄, Ε.Π.Ε. τ. 14, σελ. 430