Θάνατος: Τί ακολουθεί?

[Ξένια]

Τι θα πρέπει να πεις σε κάποιον ο οποίος σε ρωτάει τί γίνεται μετά τον θάνατο κάποιου?
Τι συμβαίνει στην ψυχή του τις πρώτες σαράντα μέρες?
Έχει επαφή με τους ζωντανούς? δηλαδή τους θυμάται? Στενοχωριέται ή χαίρεται για τους δικούς του?
Πού πηγαίνει η ψυχή του μετά?
Οι γνώμες σας αναγκαίες και ευπρόσδεκτες...

[Iaspis]

Νὰ τοῦ πεῖς ὅτι τὸ «πρίν» καὶ τὸ «μετὰ» εἶναι ἡ ροὴ τοῦ ἀπατεώνα αἰώνα, καὶ ὅτι στὴν Ἀλήθεια δὲν ὑπάρχει οὔτε «πρίν», οὔτε «μετὰ».
Νὰ τοῦ πεῖς ὅτι ἡ μνήμη εἶναι ἀδιάρρηκτα συνδεδεμένη μὲ τὸν θάνατο, ὅπως καὶ ἡ λήθη μέ τὴν πλάνη.
Νὰ τοῦ πεῖς ὅτι ἡ στεναχώρια τοῦ πόνου γίνεται συγχώρηση καὶ σωτηρία.
Νὰ τοῦ πεῖς ὅτι ἡ ψυχὴ πηγαίνει στὸν Κύριο καὶ ἀναγνωρίζεται μέσα ἀπὸ τὸ ἕλεος καὶ τὴν Χάρη Του!
Ἐκεῖ ὁ χρόνος ἀποκτᾶ τὴν μοναδικὴ, αἰώνια ἀληθινή του διάσταση, τὸ παρὸν! Ἐκεῖ ἡ μνήμη γίνεται γνώση καὶ βεβαιότητα. Μόνο ἐκεῖ γνωρίζουμε τοὺς...δικοὺς μας
Νὰ τοῦ πεῖς νὰ μὴν φοβᾶται τὸν θάνατο, καὶ νὰ τὸν κυτᾶ κατάματα γιὰ νὰ ἀναγεννιέται χάριτι Κυρίου.

[staboz]

Τι θα πρέπει να πεις σε κάποιον ο οποίος σε ρωτάει τί γίνεται μετά τον θάνατο κάποιου?
Τι συμβαίνει στην ψυχή του τις πρώτες σαράντα μέρες?
Έχει επαφή με τους ζωντανούς? δηλαδή τους θυμάται? Στενοχωριέται ή χαίρεται για τους δικούς του?
Πού πηγαίνει η ψυχή του μετά?
Οι γνώμες σας αναγκαίες και ευπρόσδεκτες...

[font size=4]Δὲν ὑπάρχουν 40 μέρες. Ἀμέσως μετὰ τὸν θάνατο ἡ ψυχὴ ὁδηγεῖται ἐνώπιον τοῦ Κυρίου.
Καὶ ἀναλόγως... ἢ παράδεισος ἢ κόλαση στὴν τωρινή τους μορφή, ποὺ εἶναι τόποι γιὰ πνεύματα, ψυχές.
Ἐκεῖ ἀναμένει τὴν ἀνάσταση τοῦ σώματος, τὴν τελικὴ Κρίση, τὴ μεταστοιχείωση τοῦ σύμπαντος
καὶ παράδεισο ἢ κόλαση στὴν τελική τους μορφή ποὺ εἶναι καὶ ὑλική (μὲ τὴ νέα μορφὴ τῆς ὕλης).
Ἀσφαλῶς καὶ θυμᾶται τοὺς δικούς της καὶ πληροφορεῖται ἐκ Θεοῦ τὴν κατάστασή τους...
Καὶ ἀναλόγως χαίρεται ἢ λυπᾶται γι᾿ αὐτή.
[/fonts]

[Ξένια]

Και τώρα μου γεννιούνται κι άλλες απορίες!
Η ψυχή δεν περνάει από τα λεγόμενα τελώνεια? Αυτό δε γίνεται στις 40 μέρες? Και τί έννοια έχουν τα σαρανταλείτουργα που λένε πως γίνονται για να βοηθήσουν τν ψυχή?
Και πως γίνεται η ψυχή να βρίσκεται στον παράδεισο αλλά ταυτόχρονα να μπορεί να λυπάται?
Θα υπάρχει στον παράδεισο λύπη? Επίσης θα υπάρχει μνήμη? Δηλαδή εγώ θα θυμάμαι πχ ότι έχω έναν συγγενή αλλά πήγε στην κόλαση?

[Ξένια]

Ακόμα περιμένω απαντήσεις όταν βρείτε ευκαιρία.
Και γενικά αν έχετε να προτείνετε κάποιο βιβλίο για αυτό το θέμα θα βοηθούσε!

[Ἰωάννης]

Τὰ ἐρωτήματα ποὺ θέτει ἡ Ξένια, εἶναι πολὺ σοβαρὰ καὶ οἱ ἐκάστοτε ἀπαντήσεις πρέπει νὰ εἶναι ἐξίσου σοβαρές. Δηλαδὴ, ὄχι ἐπιπόλαιες. Γι'αὐτὸ τὸν λόγο, πιστεύω, ὅτι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀπαντήσει κανείς οὔτε ἀποφθεγματικὰ οὔτε μὲ λίγες προτάσεις. Πιστεύω πὼς οἱ τοποθετήσεις πάνω σὲ θεολογικὰ ζητήματα, πρέπει νὰ γίνονται μὲσα ἀπὸ τὴν Δογματικὴ Διδασκαλία καὶ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας ἔτσι ὦστε οἱ ἄνθρωποι νὰ ὡφελοῦνται καὶ νὰ προκόβουν πνευματικά. Σκοπὸς δικὸς μου, στὴν παροῦσα φάση, δὲν εἶναι νὰ δώσω προσωπικὲς μου γνώμες πάνω στὰ σημαντικὰ αὐτὰ ζητἠματα ἀλλὰ, ῤήματα ἁγίων ποὺ ἀξιώθηκαν ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ πληροφορηθοῦν μερικὰ ἀπὸ τὰ μυστήρια ποὺ ὑπάρχουν γύρω ἀπὸ τὸ ζήτημα τοῦ θανάτου. (Πολλὰ ἀπὸ τὰ στοιχεία ποὺ παρατίθενται ἐδῶ, εἶναι ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Σεβ. Μητρ. Ναυπάκτου «Ἡ ζωή μετὰ τὸν θάνατο». Τὸ ὁποίο καὶ συνιστῷ ἀνεπιφύλακτα ὡς τὸ καλύτερο ἐπὶ τοῦ θέματος).

«Η ψυχή δεν περνάει από τα λεγόμενα τελώνεια»;

Τελώνες στὴν ἀρχαία ἐποχή ὁνομάζονταν ἐκείνοι ποὺ ἀγόραζαν τοὺς δημοσίους φόρους ἀπὸ τὸ Κράτος καὶ στὴν συνέχεια τοὺς εἰσέπρατταν ἀπὸ τὸν λαὸ. Οἱ τελῶνες, στὴν προσπάθειά τους νὰ εἰσπράξουν ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερους φόρους, καὶ μάλιστα γιὰ νὰ μὴν τους ξεφύγουν μερικοὶ ποὺ δὲν μπορούσαν νὰ ἀνταποκριθοῦν στὴν βαρύτατη καὶ ἄδικη φορολογία, ἐπινοούσαν διαφόρους τρόπους, δηλαδή, παραμόνευαν σὲ στενοὺς δρόμους καὶ συνελάμβαναν τοὺς περαστικοὺς, ἐξαναγκάζοντάς τοὺς νὰ δώσουν τὰ ὁφειλόμενα. Ἐπειδὴ λοιπὸν, ὁ τρόπος λειτουργίας τῶν τελώνων ἔμοιαζε μὲ αὐτὴ τῶν δαιμόνων οἱ πατέρες ὁνόμασαν τοὺς δαίμονες τελώνια. Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος θὰ πεῖ πολὺ χαρακτηριστικά: «Ὥσπερ εἰσὶν οἱ τελῶναι καθεζόμενοι εἰς τὰς στενὰς ὁδοὺς καὶ κατέχοντες τοὺς παριόντας καὶ διασείοντες,  οὕτως καὶ οἱ δαίμονες ἐπιτηροῦσι καὶ κατέχουσι τὰς ψυχὰς καὶ ἐν τῷ ἐξέρχεσθαι αὐτὰς ἐκ τοῦ σώματος· ἐὰν μὴ τελείως καθαρισθῶσιν, οὐκ ἐπιτρέπονται ἀνελθεῖν εἰς τὰς μονὰς τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἀπαντῆσαι τῷ δεσπότῃ αὐτῶν· καταφέρονται γὰρ ὑπὸ τῶν ἀερίων δαιμόνων».
Ὅταν μιλοῦμε γιὰ τελώνεια, στὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση, ἐννοοῦμε δὺο πράγματα.
Πρῶτον, «τελώνεια», εἶναι τὰ δαιμόνια τὰ ὁποία μᾶς πολεμοῦν ὄχι μόνον σὲ αὐτὴ τὴν ζωὴ ἀλλὰ, καὶ στὴν ἄλλη γιὰ νὰ μας κολάσουν.
Φυσικὰ λοιπὸν καὶ ἡ ψυχὴ περνὰ ἀπὸ τὰ λεγόμενα «τελώνεια». Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ψυχὴ τοῦ δικαῖου, ποὺ ἔχει ἐνωθεῖ μὲ τὸν Χριστό. Οἱ ψυχὲς τῶν δικαίων, δηλαδή τῶν ἁγίων δὲν πρόκειται νὰ ὑποστοῦν τὸν «τελωνισμό» οὔτε τὸν φόβο ποὺ προκαλεῖ ὁ «τελωνισμός». Ὁ ὅσιος Θεόγνωστος λέγει χαρακτηριστικὰ ὅτι ὁ δίκαιος ἀνέρχεται στὸν οὑρανό μὲ εἰρήνη «πρὸς τὸν ὕψόθεν ἤκοντα φαιδρὸν τὲ καὶ ἰλαρὸν ἄγγελον» καὶ μὲ τὴν βοήθεια του διαπερνᾶ ἀνεμποδίστως τὸν ἀέρα, χωρίς καθόλου νὰ παραβλάπτεται «ὑπὸ τῶν τῆς πονηρίας πνευμάτων».  Αὐτὰ θὰ τὰ ὑποστοῦν μόνον ἐκείνοι ποὺ ποτὲ δὲν μετανόησαν σὲ αὐτὴ τὴν ζωή. Κὶ ὅταν ὁμιλοῦμε περὶ μετανοίας, δὲν ἐννοοῦμε τὴν τυπικὴ ἐξομολόγηση καὶ τὴν συμμετοχὴ στο μυστήριο τῆς θείας εὐχαριστίας ἀλλὰ τὴν κάθαρση τῆς καρδιᾶς ἀπὸ τὰ πάθη. Δηλαδὴ, ἄσκηση σὲ συνδυασμὸ μὲ τὰ μυστήρια. Διότι ὅταν δὲν ὑπάρχει ἄσκηση τότε, τὰ μυστήρια δὲν λειτουργοῦν καθαρτικὰ ἀλλὰ κολαστικὰ σὲ ἐκείνους ποὺ τὰ λαμβάνουν. Ἡ ψυχὴ, τοῦ μὴ μετανοήσαντος, ὅταν ἐξέρχεται ἐκ τοῦ σώματος δὲν συναντὰ ἀμέσως τὸν Κύριο διότι συμβαίνει ὁ τελωνισμός. Καὶ δυστυχῶς ἡ ψυχὴ αὐτοῦ κωλύεται ἀπὸ μία φωνὴ, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ «Εὐεργετινός»: «ἀρθήτω ὁ ἀσεβής, ἵνα μὴ ἴδη τὴν δόξαν Κυρίου». Εἶθε νὰ μὴν ἀκούσουμε κὶ ἐμείς αὐτὴ τὴν τρομερὴ προσταγή ἡ ὁποία δὲν θὰ μᾶς ἐπιτρέψει «...ἀνελθεῖν εἰς τὰς μονὰς τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἀπαντῆσαι τῷ δεσπότῃ...»
Μὲ λίγα λόγια, τὰ τελώνεια, μετὰ τὸν θάνατο, περικυκλώνουν τὴν μὴ μετανοημένη ψυχὴ, τὴν ἀναγνωρίζουν ὡς δικὴ τους, τὴν κατακρατοῦν καὶ ἔτσι αὐτὴ δὲν σώζεται.
Δεύτερον, «τελώνεια» εἶναι, τὰ πάθη ποὺ καταλαμβάνουν τὴν ψυχὴ ἀπ'αὐτὴν τὴν ζωή, καὶ ἐὰν δὲν καθαρθεῖ τὴν βασανίζουν καὶ στὴν ἐπόμενη. Οἱ Πατέρες διδάσκουν ὅτι ὅταν βρίσκεται στὶς τελευταῖες του στιγμὲς, ὁ ἄνθρωπος, ἔρχονται στὴν ψυχὴ του οἱ ἀναμνήσεις τῶν ἀμαρτημάτων ποὺ διέπραξε καὶ ἡ ψυχὴ του ζητὰ τὴν ἱκανοποίηση τῶν ψυχικῶν παθῶν. Φυσικὰ αὐτὸ δὲν γίνεται, ἀφοῦ μετὰ ἀπὸ λίγο ἡ ψυχὴ ἀποχωρίζεται τὸ σῶμα. Ἀλλὰ ἀκόμη καὶ τότε ζητὰ νὰ ἱκανοποιήσει τὰ πάθη. Πρόκειται γιὰ μὶα ἀνυπόφορη κατάσταση ποὺ βασανίζει τὴν μὴ μετανοημένη ψυχὴ ἀφοῦ αὐτὰ ποὺ ζητὰ εἶναι ἀδύνατον νὰ ἱκανοποιηθοῦν μετὰ θάνατον.
«Ὁ ἅγιος Γρήγορος Νύσσης θέτει στὸ στόμα τῆς ἀδελφῆς του Μακρίνης μιὰ τέτοια ἐρμηνεία. Λέγει ὅτι, ὅπως συμβαίνει μὲ τοὺς ἀνθρώπους, ποὺ γιὰ ἕνα μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμειναν σὲ τόπους βρωμεροὺς νὰ μὴν ἀπαλλάσσονται ἀπὸ τὴν ἀηδία τῆς βρωμιάς, ἔστω κὶ ἀν στὴν συνέχεια κατοικοῦν σὲ καθαρὸ ἀέρα, τὸ ἴδιο γίνεται μὲ τὴν ψυχή ὅταν ἀποχωρίζεται ἀπὸ τὸ σῶμα...προσθέτει (ἐπίσης) ὅτι, ἀν εἶναι ἀλήθεια αὐτό ποὺ λέγουν μερικοί, ὅτι παρουσιάζονται σκιές φαντασμάτων τῶν νεκρῶν στοὺς τόπους ποὺ εἶναι τὰ σώματά τοὺς αὐτό εἶναι δείγμα ὅτι ἡ ψυχή δὲν θέλει νὰ ἀποχωρισθῇ ἀπὸ τὸν σαρκικὸ βίο, ἔστω κὶ ἀν ἐξῆλθε ἀπὸ τὸ σῶμα».
Μετὰ τὸν τελωνισμὸ οἱ ψυχὲς βρίσκονται στὴν λεγομένη «μέση κατάσταση». Σὲ αὐτὴ τὴν κατάσταση οἱ ψυχὲς, δὲν ἀπολαμβάνουν τελείως ἀλλὰ προγεύονται ἤ του παραδείσου ἤ τῆς κολάσεως. Δὲν πρόκειται γιὰ τόπους αἰσθητοὺς ἀλλὰ, γιὰ τοὺς «ὑπὲρ αἴσθησιν μᾶλλον καὶ νοητοὺς τόπους», ὅπως ἀναλύει ὁ Ἅγιος Μάρκος ὁ Εὐγενικός. Τὰ ἴδια ἐπισημαίνει καὶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης μιλώντας γιὰ τὸν Ἅδη ἤ ἀλλιῶς τὴν κόλαση· «Τὸν μνημονευθέντα νῦν ῞Αδην μὴ τόπον τινὰ οὕτως ὀνομαζόμενον οἴεσθαι, ἀλλὰ τινὰ κατάστασιν ζωῆς ἀειδῆ καὶ ἀσώματον ...»
Φυσικὰ μιλώντας γιὰ παράδεισο καὶ κόλαση δὲν ἐννοοῦμε κήπους ἤ καζάνια. Βασικὰ δὲν ὑπάρχει κὰν παράδεισος καὶ κόλαση ἐξ'ἀπόψεως Θεοῦ, μόνον ἐξ'ἀπόψεως ἀνθρώπου. Παράδεισος καὶ κόλαση εἶναι ὁ ἵδιος ὁ Θεὸς. Ὡς παράδεισο τὸν βλέπουν οἱ μετανοημένοι καὶ κεκαθαρμένοι καὶ ὡς κόλαση οἱ ἀμετανόητοι καὶ φίλαυτοι. Τὴν δογματικὴ αὐτὴ ἀλήθεια τῆς ἐκκλησίας ἀναπαριστοῦν ὑπέροχα οἱ Ὀρθόδοξες εἰκόνες. Ὅπως εἴπαμε προηγουμένως οἱ ψυχὲς στὴν μέση κατάσταση, πρὶν ἀπὸ τὴν Δευτέρα Παρουσία δὲν ἀπολαμβάνουν τελείως τοῦ παραδείσου ἤ τῆς κολάσεως ἀλλὰ προγεύονται αὐτῶν.



«Αυτό δε γίνεται στις 40 μέρες»;

Ὄχι αὐτὰ δὲν γίνονται στὶς σαράντα ἡμέρες διότι ἡ ψυχὴ πλέον δὲν ζεῖ στὸν αἱσθητὸ κόσμο. Οἱ σαράντα ἡμέρες, γιὰ τὶς ὁποίες μιλᾶμε οἱ ζῶντες, εἶναι ἕνας καθαρά συμβολικὸς ἀριθμὸς καὶ ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν δικὴ μας ἔκφραση ἀγάπης πρὸς τοὺς τεθνεώτας. Δηλαδὴ τὰ μνημόσυνα, τὰ σαρανταλείτουργα, κ.ο.κ. Τῶρα, τὶ ρόλο διαδραματίζουν τὰ σαρανταλείτουργα, τὰ μνημόσυνα καὶ τὰ τρισάγια; Βοηθοῦν μόνον ἐκείνους ποῦ μετανόησαν καὶ καθαρίσθηκαν σὲ αὐτὴ τὴν ζωῆ ἤ αὐτοὺς ποὺ μετανόησαν, ἀλλὰ δὲν πρόλαβαν ἐξαιτίας τοῦ θανάτου νὰ καθαρθοῦν καὶ νὰ ἀνέλθουν τὶς βαθμίδες τῆς πνευματικῆς τελειώσεως. Γιὰ τοὺς ὑπολοίπους, δὲν ὑπάρχει οὐσιαστικὴ βοήθεια. «Ἐν τῷ Ἅδῃ οὔκ ἔστι μετάνοια», τονίζουν ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ Πατέρες τῆς ἐκκλησίας, ἀλλὰ μετὰ τὸν θάνατο ὑπάρχει τελειοποίηση τῆς μετάνοιας. Ὁ ἄνθρωπος καὶ μετὰ τὸν θάνατο δὲν μένει στάσιμος, ἀλλὰ τελειοποιείται καὶ προοδεύει μέχρι νὰ φθάσει στὴν θέωση. Ἀλλὰ ἀκόμη καὶ ἐὰν φθάσει συνεχίζει νὰ τελειοποιεῖται. «Αὕτη οὖν ἡ τελεία τῶν τελείων ἀτέλεστος τελειότης». Ὁ κολασμένος δὲν ἐπιδέχεται τελειοποίηση διότι ἐν ζωῇ ἦταν ἀθεράπευτος, φίλαυτος καὶ πωρωμένος στὴν καρδιά. Μὲ ἀποτέλεσμα ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς ποὺ γιὰ τοὺς ἄλλους εἶναι παράδεισος αὐτοὶ νὰ τὸν βλέπουν ὡς κόλαση. Παράδεισος καὶ κόλαση εἶναι ἡ ἄκτιστη δόξα ἤ φῶς ποὺ ἔχει κατὰ φύση ὁ Χριστὸς ἀπὸ τὸν Πατέρα. Εἶναι ἡ Ἀγὰπη τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Ὁ ἅγιος Ἰσαάκ γράφει ὅτι «οἱ ἐν τῇ γεέννῃ κολαζόμενοι, τῇ μάστιγι τῆς ἀγάπης μαστίζονται. Καὶ τὶ πικρὸν καὶ σφοδρὸν τὸ τῆς ἁγάπης κολαστήριον;»» καί ὅτι «ἄτοπόν ἐστι λογίζεσθαί τινα, ὅτι οἱ ἁμαρτωλοί ἐν τῇ γεέννῃ στεροῦνται τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ». Καί στήν κόλαση λοιπόν ἁπλώνεται ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἀλλά οἱ κολαζόμενοι ὑποφέρουν ἐπειδή «εἰς τήν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ ἔπταισαν», δηλαδὴ ἐπειδή καθ᾽ ὅλη τήν ζωή τους μέ τήν ἀποστασία τους δέν ἀνταποκρίθηκαν σ᾽ αὐτήν τήν ἄμετρη ἀγάπη, δέν κοινώνησαν μέ τόν Θεό. Τὰ πράγματα λοιπὸν εἶναι ἔτσι ὅπως τὰ ἔλεγαν οἱ γιαγιάδες παλιὰ στὰ χωριὰ ὅτι, ὅλοι στὸν ἴδιο «τόπο» θὰ πᾶμε. Ὅλοι θὰ δοῦμε αὐτὴ τὴν δόξα τοῦ Κυρίου, ἀνεξαρτήτως θρησκείας (βουδιστὲς, μουσουλμάνοι, εἰδωλολάτρες, ἄθεοι, ἔνθεοι, κ.ο.κ.). Τὸ θέμα εἶναι νὰ εἴμαστε προετοιμασμένοι νὰ τὴν δοῦμε ὡς φῶς καὶ ὄχι ὡς πῦρ καταναλίσκον. Ἡ κόλαση λοιπὸν δὲν εἶναι τιμωρία ἐκ Θεοῦ ἐπειδὴ ἔκανα μερικὲς κακὲς πράξεις. Ὅπως δὲν εἶναι τιμωρία ἀπὸ τὸν ἤλιο, ἐὰν καοῦν τὰ μάτια μου ὅταν κάθομαι καὶ τὸν κοιτάζω γιὰ ὦρες μέσα στὸ κατακαλόκαιρο χωρὶς γυαλιὰ ἠλίου. Δὲν εἶναι τιμωρία. Εἶναι τὸ φυσικὸ ἐπακόλουθο.
«Ἔργο τῆς Ἐκκλησίας, συνεπώς, δὲν εἶναι νὰ «στέλνει» στὸν παράδεισο ἤ στὴν κόλαση, ἀλλὰ νὰ ἐτοιμάζει τὸν ἄνθρωπο γιὰ τὴν τελικὴ κρίση. Τὸ ἔργο τοῦ Κλήρου εἶναι θεραπευτικὸ καὶ ὄχι ἠθικολογικό-ἠθικοπλαστικό, μὲ τὴν κοσμική ἔννοια τοῦ ὅρου... Ἔτσι ὄμως ἐλέγχεται καὶ ἡ ἱεραποστολή μας. Ποῦ καλοῦμε; Στὴν Ἐκκλησία-Νοσοκομείο-Θεραπευτήριο ἤ σὲ μὶα ἰδεολογία, ποὺ ὀνομάζεται χριστιανική; Ἀντὶ γιὰ θεραπεία ζητοῦμε συνήθως ἐξασφάλιση θέσεως στὸν «παράδεισο». Γι' αυτὸ ἀσχολούμεθα μὲ τελετές καὶ ὄχι μὲ θεραπεία. Αὐτό δὲν σημαίνει βέβαια ἀπόρριψη τῆς λατρείας. Ἀλλά χωρίς ἄσκηση (ἀσκητικό βίο, πράξη θεραπείας) ἡ λατρεία δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς ἁγιάσει. Μένει ἀνενέργητη μέσα μας ἡ ἀποῤῥέουσα ἀπό αὐτήν χάρη. Ἡ Ὀρθοδοξία δὲν ὑπόσχεται ὅτι στέλνει τὸν ἄνθρωπο σὲ κάποιο παράδεισο ἤ σὲ κάποια κόλαση, ἀλλὰ ἔχει τὴ δύναμη, ὅπως φαίνεται στὰ ἄφθαρτα καὶ θαυματουργικὰ λείψανα τῶν Ἁγίων τῆς (ἀφθαρσία=θέωση), νὰ προετοιμάσει τὸν ἄνθρωπο, ὦστε νὰ βλέπει αἰώνια τὴν Ἄκτιστη Χάρη καὶ Βασιλεία τοῦ Χριστοῦ ὡς παράδεισο καὶ ὄχι ὡς κόλαση». (π.Γ.Δ.Μεταλληνός)

[Ξένια]

Όλα όσα διάβασα με εντυπωσίασαν!
'Εχω βέβαια άπειρες απορίες!
Δεν θα τις πω όλες για να μην ξεφύγουμε τελείως.
Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε το εξής:

ἀλλὰ μετὰ τὸν θάνατο ὑπάρχει τελειοποίηση τῆς μετάνοιας. Ὁ ἄνθρωπος καὶ μετὰ τὸν θάνατο δὲν μένει στάσιμος, ἀλλὰ τελειοποιείται καὶ προοδεύει μέχρι νὰ φθάσει στὴν θέωση. Ἀλλὰ ἀκόμη καὶ ἐὰν φθάσει συνεχίζει νὰ τελειοποιεῖται.

Πώς γίνεται αυτό! Αφού είπαμε ότι μετά το θάνατο δεν αλλάζει τίποτα.

Έχω καταλάβει οτι οι άγιοι που λες Ιωάννη τα περιέγραφαν αυτά όπως τους φώτιζε ο θεός.
Αλλά υπάρχει ας πούμε κάποια αναφορά στην αγία γραφή ή στους πατέρες της εκκλησίας που να
κάνει σαφείς αναφορές στην μετά θάνατον ζωή?

[Ἰωάννης]

Όλα όσα διάβασα με εντυπωσίασαν!
Χαίρομαι ποὺ ὑπάρχει ἐνδιαφέρον.
Εχω βέβαια άπειρες απορίες! Δεν θα τις πω όλες για να μην ξεφύγουμε τελείως.
Ἐφ'ὅσων εἶναι ἐντὸς θέματος καὶ ἔχουν δώσει ἤδη ἀπάντηση οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας δὲν βλέπω τὸ λόγο, γιατὶ νὰ μὴν διατυπωθοῦν ἔτσι ὦστε νὰ ἀπαντηθοῦν.
Αφού είπαμε ότι μετά το θάνατο δεν αλλάζει τίποτα.
Ἐγὼ, τουλάχιστον, δὲν εἶπα κάτι τέτοιο. Εἶπα μόνον ὅτι δὲν ὑπάρχει μετάνοια γιὰ αὐτοὺς ποὺ ἔφυγαν ἀπ'αὐτὴ τὴν ζωὴ ἀμετανόητοι. Ἀπὸ τὴν ἄλλη, σ'αὐτοὺς ποὺ ἔφυγαν μετανοημένοι ἀλλὰ πρόωρα, χωρὶς δηλαδὴ νὰ προλάβουν νὰ ὁλοκληρώσουν τὴν κάθαρση κ.τ.λ. ὑπάρχει αὐτὸ ποὺ ὁνομάζουν οἱ Πατέρες αἱώνια πρόοδος. Στὴν ἐπιμνημόσυνη ἀκολουθία προσευχόμαστε ὁ Θεὸς νὰ ἀναπαύσει τὶς ψυχὲς τῶν κεκοιμημένων «μετὰ τῶν Ἁγίων», νὰ τοὺς κατατάξει στὸν παράδεισο («κατάταξων αὐτοὺς ἐν παραδείσῳ») κὶ ἄλλα πολλά. Ἐὰν μελετήσεις τὴν ἀκολουθία θὰ βρείς πολλὰ περισσότερα. Προσευχόμαστε δηλαδὴ ὁ Θεὸς νὰ δεχθεῖ τὴν μετάνοια τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἔφυγε, ἐὰν εἶχε μετανοήσει, καὶ νὰ προοδεύσει μετὰ θάνατον μέχρι νὰ ἀναπαυθεῖ μαζὶ μὲ τοὺς ἅγίους στὸν παράδεισο, δηλαδὴ νὰ φωτισθεῖ καὶ ὄχι νὰ κολασθεῖ ἀπὸ τὴν ἄκτιστη δόξα τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος δηλαδὴ δὲν μετανοεῖ μετὰ θάνατον, ἀλλὰ γίνεται τελειοποίηση τῆς ἤδη γενομένης ἐν ζωῇ μετανοίας του. Πῶς; Μέσα ἀπὸ τὴν προσευχὴ τῆς Ἐκκλησίας. Μπορεῖ νὰ φανεῖ τολμηρὸ αὐτὸ ποὺ θὰ ἀναφέρω ἀλλὰ τὸ λένε οἱ Πατέρες τῆς ἐκκλησίας. Τὸ ὅτι καὶ ἡ κόλαση ἀκόμη εἶναι μία μορφὴ τελειώσεως καὶ σωτηρίας γιὰ τὸν κολασμένο. Διότι ἡ ἄκτιστη χάρη θὰ διατηρήσει καὶ τοὺς ἀμαρτωλοὺς, θὰ ἀποκαταστήσει τὴν φύση τους καὶ θὰ παραμείνουν κὶ αὐτοὶ αἰώνιοι. Αὐτὸ οἱ Πατέρες τὸ ὁνομάζουν «σωτηρία» γιὰ τὸν ἀμαρτωλό. «Σώζονται σωτηρίαν ἀπωλείας χείρονα...», ἀναφέρει ὁ ἅγιος Μάρκος ὁ Εὐγενικός.
Γιὰ τὴν αἱώνια πρόοδο ἔχουν μιλήσει πολλοὶ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ὄχι ὄμως συστηματικὰ. Τὶς ἀπόψεις τοὺς αὐτὲς θὰ τὶς βρεῖς κατεσπαρμένες. Μερικοὶ ἀπ'αὐτοὺς εἶναι ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης, Γρηγόριος ὁ Θεολόγος Γρηγόριος ὁ Παλαμάς, Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης, Μᾶρκος ὁ Εὐγενικὸς κ.λ.π. Οἱ Λατίνοι βέβαια παρενόησαν τὴν διδασκαλία τῶν Πατέρων περὶ αἱώνιας προόδου καὶ δημιούργησαν δικὴ τους διαστρεβλωμένη, αἱρετικὴ διδασκαλία περὶ καθαρτηρίου πυρός καὶ ἀξιομισθιῶν τῶν ἁγίων. 
«Αλλά υπάρχει ας πούμε κάποια αναφορά στην αγία γραφή ή στους πατέρες της εκκλησίας που να κάνει σαφείς αναφορές στην μετά θάνατον ζωή»;
Στὴν Ἁγία Γραφὴ ὑπάρχουν, ὄχι ὅμως μὲ λεπτομέρειες. Τὶς λεπτομέρειες θὰ τὶς βρεῖς στὰ πατερικὰ κείμενα.

[Ξένια]

Όχι όταν είπα δεν αλλάζει τίποτα αναφερόμουν στην κατάταξη της ψυχής σε κόλαση ή παράδεισο.
Και όταν λεμε πρόωρα εννοούμε ανθρώπους πχ που έφυγαν πολύ νέοι σε κάποιο ατύχημα ας πούμε?
Όσο για αυτό:

Γιὰ τοὺς ὑπολοίπους, δὲν ὑπάρχει οὐσιαστικὴ βοήθεια.

έρχεται σε αντίθεση με κάτι που είχα ακούσει, ότι δηλαδή
η προσευχή μας βοηθάει τους κολασμένους και σαν εικόνα μου είπαν, σκέψου να είναι δεμένος ο ένας με τον άλλον
πλάτη με πλατη δύο κολασμένοι, οπότε όταν εσύ κάνεις προσευχή γυρίζουν και κοιτιούνται και αναπαύονται λίγο.
Πιστεύω είναι συμβολικό αλλά κάποια αλήθεια θα αντιπροσωπεύει.

[Ἰωάννης]

Ξένια μου! Μου τὰ μπερδεύεις.
Κατ΄ἀρχὴν, πρέπει νὰ ξεκαθαρίσεις γιὰ ποιὰ κατάσταση μιλᾶς. Μιλᾶς γιὰ τὴν μετὰ τὸν θάνατο μέση κατάσταση τῶν ψυχῶν, πρὶν τὴν Δευτέρα Παρουσία, ἤ γιὰ μετὰ τὴν ἀνάσταση καὶ τὴν Δευτέρα παρουσία ζωή;
Εἴπαμε ὅτι ἡ ψυχὴ μετὰ τὸν θάνατο δὲν ἀπολαμβάνει τελείως οὔτε τοῦ παραδείσου οὔτε τῆς κολάσεως ἀλλὰ προγεύεται αὐτῶν. Ὅταν ἡ ψυχὴ ἐνωθεῖ ξανὰ μὲ τὸ σῶμα κατὰ τὴν κοινὴ ἀνάσταση στὴν Δευτέρα Παρουσία τότε θὰ ἀπολαύσει τοῦ παραδείσου ἤ τῆς κολάσεως (πιστεύω κατέστει σαφὲς τὶ ἐννοοῦμε μὲ τὶς φράσεις παράδεισος καὶ κόλαση).
Στὸ προηγούμενο μήνυμά σου εἶπες ὅτι σοῦ ἔκανε ἐντύπωση αὐτὸ: «...ἀλλὰ μετὰ τὸν θάνατο ὑπάρχει τελειοποίηση τῆς μετάνοιας. Ὁ ἄνθρωπος καὶ μετὰ τὸν θάνατο δὲν μένει στάσιμος, ἀλλὰ τελειοποιείται καὶ προοδεύει μέχρι νὰ φθάσει στὴν θέωση. Ἀλλὰ ἀκόμη καὶ ἐὰν φθάσει συνεχίζει νὰ τελειοποιεῖται».  Εἶπες, ὅτι σου ἔκανε ἐντύπωση γιατὶ ὑποτίθεται ὅτι εἴπαμε, ὅτι μετὰ τὸν θάνατο δὲν ἀλλάζει τίποτα. («Αφού είπαμε ότι μετά το θάνατο δεν αλλάζει τίποτα»).
Σοῦ ἀπάντησα ὅτι ἐγὼ δὲν εἶπα κάτι τέτοιο, στὴν ἀπολυτότητα τουλάχιστον ποὺ τὸ παρουσιάζεις ἐσὺ. Ὅντως γιὰ τὸν μὴ μετανοημένο, δὲν ἀλλάζει κάτι. Θὰ προγεύεται τὴν κόλαση στὴ μέση κατάσταση καὶ στὴν δευτέρα παρουσία, δηλαδὴ μετὰ τὴν κοινὴ ἀνάσταση θὰ ἔχει πλήρη πώρωση, θὰ βρίσκεται σὲ μὶα στατικὴ κατάσταση  καὶ θὰ μετέχει τοῦ Θεοῦ ὡς πυρὸς. Αὐτὸ δὲν ἐπιδέχεται ἀμφισβήτηση.
Αὐτὸς ποὺ μετανόησε ὅμως, θὰ προοδεύει, στὴν μέση κατάσταση τῶν ψυχῶν ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν ἀνάσταση τῶν σωμάτων, στὴν μέθεξη τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ποὺ θὰ εἶναι γι'αὐτὸν παράδεισος. Διότι, στὴν Ὀρθόδοξη παράδοση δὲν ὑπάρχει στασιμότητα καὶ εὐδαιμονία γιὰ τοὺς φίλους τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ τοὺς Ἁγίους.
«Όχι όταν είπα δεν αλλάζει τίποτα αναφερόμουν στην κατάταξη της ψυχής σε κόλαση ή παράδεισο».
Στὸ συγκεκριμένο, λέμε ἀκριβῶς τὰ ἴδια πράγματα. Ὁ παράδεισος καὶ ἡ κόλαση εἶναι δεδομένες καταστάσεις καὶ δὲν γίνεται νὰ μεταπηδήσει κάποιος ἀπὸ τὴν μία στὴν ἄλλη.
«Και όταν λεμε πρόωρα εννοούμε ανθρώπους πχ που έφυγαν πολύ νέοι σε κάποιο ατύχημα ας πούμε»;
Ἐννοῦμε ἀνθρώπους ὁποιασδήποτε ἡλικίας ποὺ μετανόησαν, ἀλλὰ λόγο τοῦ θανάτου ποὺ ἐπῆλθε, μὲ ὁποιοδήποτε τρόπο, δὲν πρόλαβαν νὰ θεραπευθοῦν τελείως καὶ νὰ ἀνέλθουν τὶς βαθμίδες τῆς πνευματικῆς ζωῆς.
«Όσο για αυτό: Γιὰ τοὺς ὑπολοίπους, δὲν ὑπάρχει οὐσιαστικὴ βοήθεια. έρχεται σε αντίθεση με κάτι που είχα ακούσει, ότι δηλαδή η προσευχή μας βοηθάει τους κολασμένους και σαν εικόνα μου είπαν, σκέψου να είναι δεμένος ο ένας με τον άλλον πλάτη με πλατη δύο κολασμένοι, οπότε όταν εσύ κάνεις προσευχή γυρίζουν και κοιτιούνται και αναπαύονται λίγο. Πιστεύω είναι συμβολικό αλλά κάποια αλήθεια θα αντιπροσωπεύει».
Πάλι λέμε τὰ ἵδια πράγματα. Ἔγραψα ὅτι δὲν ὑπάρχει οὐσιαστικὴ βοήθεια. Δηλαδὴ δὲν θὰ μεταπηδήσουν ἀπὸ τὴν κόλαση στὸν παράδεισο. Τὸ ὅτι μπορεῖ νὰ αἱσθάνονται κάποια πολὺ μικρὴ ἀνακούφιση ἀπὸ κάποια προσευχὴ ἤ μνημόνευση δὲν θὰ ἀλλὰζει κάτι στὴν κατάσταση τους. Ὁπότε καταλαβαίνεις ὅτι αὐτὰ ποὺ ἔγραψα δὲν ἔρχονται σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ παράδειγμα ποὺ ἔθεσες. Μίλησα γιὰ οὐσιαστικὴ βοήθεια. Σκέψου ἕναν βαριὰ ἄρρωστο, ἐτοιμοθάνατο, ποὺ ψήνεται στὸν πυρετό. Κὶ ἐσὺ τοῦ βρέχεις τὰ χείλη ἤ τὸ μέτωπο μὲ μὶα μούσκεμη πετσέτα. Αὐτὸ ἐκείνη τὴ στιγμή, ποὺ τὸ κάνεις, θὰ τοῦ δίνει μία μικρὴ στιγμιαία ἀνακούφιση. Δὲν θὰ ἀλλάξει τὸ γεγονός ὅτι ψήνεται στὸν πυρετὸ καὶ θὰ πεθάνει. Ἔτσι καὶ οἱ μὴ μετανοημένοι ἵσως θὰ αἰσθάνονται κάποια μικρὴ παραμυθία, ἀλλὰ θὰ συνεχίζουν νὰ προγεύονται τὴν κόλαση.
Ἀλλοῦ γράφεις: «Θα υπάρχει στον παράδεισο λύπη»;
Βεβαίως καὶ ὄχι. «Ἔνθα οὔκ ἔστι πόνος οὔ λύπη οὔ στεναγμός...» ψέλνουμε στὴν ἀκολουθία τοῦ μνημοσύνου.
«Επίσης θα υπάρχει μνήμη; Δηλαδή εγώ θα θυμάμαι πχ ότι έχω έναν συγγενή αλλά πήγε στην κόλαση»;
Νομίζω πὼς, ναὶ θὰ ὑπάρχει μνήμη. Ἀλλὰ νομίζω πὼς δὲν θὰ ὑπάρχει λύπη, ὅπως καὶ γενικὰ δὲν θὰ ὑπάρχει λύπη, γιὰ τοὺς κολασμένους. Διότι ἐκτὸς τοῦ ὅτι θὰ πληρεῖ τὴν ὕπαρξη μας ὁ Θεὸς, θὰ γνωρίζουμε ὅτι καὶ ἡ κόλαση εἶναι ἕνα εἴδος σωτηρίας γιὰ τοὺς κολασμένους, ὅπως πολὺ ὡραῖα τὸ ἀνέλυσε καὶ ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἀλλὰ καὶ  εἰδικότερα ὁ Ἅγιος Μάρκος ὁ Εὐγενικὸς στὴν Φερράρα-Φλωρεντία.
(Ἐννοεῖται πὼς ἐὰν κάπου, κάνω κάποιο λάθος, εἶμαι ἔτοιμος νὰ δεχθῶ διόρθωση).

[koyk]

πολυ  ωραια κ περιεκτικη απαντηση. ΤΟ μονο φαουλ ειναι το τελευταιο σκέλος...
Εννοειται οτι ΔΕΝ θα υπάρχει μνημη για τον απλουστατο λογο οτι θα εχουμε ολοι ηλικία μια τα χρονια του Αδαμ 33χρονων και του μετεπειτα νεου Αδαμ του Χριστου....ΟΛΟΙ κ οταν λεμε ολοι ΟΛΟΙ...κουτσοι στραβοι κουλοι μικροι μεγαλοι θα ημαστε ενα κ μια ηλικια ...αρα δν θα μπορει να γνωρισεις ποιος ειναι τι ...κ για να το πω καλυτερα ΔΕΝ ΘΑ ΧΟΥΜΕ ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΞΕΡΟΥΜΕ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΟΙΟΣ γιατι η μονη μας χαρα κ ευτυχια θα ειναι η απολαυση του Ακτιστου Φωτος...

Πολυ ωραια το αναπτύσει στην ομιλια του ο μακαριστος Αθ.Μυτηλιναιος ...ειναι στην αναλυση της προς Θεσσαλονικης επιστολης του Απ.Παυλου....14η ομιλια κ 15η....υπάρχουν , μπορειτε να την βρειτε...αξιζει να την ακουσετε...

[Ξένια]

Απορία: "Ἀμήν λέγω σοι, σήμερον μετ' ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ"
Αυτή η φράση πώς γίνεται να ισχύει εφόσον ξέρουμε ότι οι νεκροί δεν πάνε μέχρι την τελική κρίση, στον Παράδεισο,
αλλά "προγεύονται του Παραδείσου" όπως ακούμε συχνά να λέγεται.;
Ευχαριστώ!