Οι Ιεροί Κανόνες.

[Ἰωάννης]

[font face=Times New Romanl][font size=3]
                                                                                                           Ιεροί Κανόνες

                                                                                           Του π. Κων/νου Στρατηγόπουλου

 

                                                    Πηγή: Απομαγνητοφωνημένο απόσπασμα ομιλίας  που δόθηκε την Δευτέρα 19 /10 /2009.
 
Σεβαστοί Πατέρες, Χριστεπώνυμο πλήρωμα της καθ ημάς Ορθόδοξου Εκκλησίας. Είναι σύνηθες όταν χρειαζόμαστε πνευματική τροφοδοσία, και καλά κάνουμε, να διαβάζουμε κάποια κείμενα κάποια βιβλία και να τρεφόμαστε από τα λόγια του Χριστού μας και των Αγίων Πατέρων της εκκλησίας μας.

Πολύ ωραίο είναι αυτό το πράγμα, αλλά έχω παρατηρήσει που δεν είναι σύνηθες μέσα σε αυτήν την πνευματική μας αναζήτηση για πνευματική τροφοδοσία, να ανοίξουμε καμιά φορά και να διαβάζουμε τα πρακτικά των Οικουμενικών Συνόδων.

Τι διατυπώνεται εκεί; Όπως ξέρετε πολύ καλά, διατυπώνονται δυο πράγματα, διατυπώνονται τα δόγματα της εκκλησίας μας και μάλιστα αλαθήτως δια των Οικουμενικών Συνόδων και ταυτόχρονα διατυπώνονται πώς θα γίνουν οι δρόμοι και οι τρόποι για να μπορεί αυτά τα δόγματα να γίνουν πράξη στην ζωή μας κι αν στην ζωή μας κάτι δεν πάει καλά πώς μέσα από αυτά τα δόγματα θα διορθώσουμε τα μη σωστά. Έχουμε λοιπόν στις οικουμενικές συνόδους τους όρους που είναι τα δόγματα, κι έχουμε τους κανόνες το πώς θα θεραπεύουμε αυτό που δεν πάει σωστά. Θα μου πείτε, μα άλλο πράγμα να διαβάζεις ένα κείμενο ζωντανό, όπου παίρνεις πνευματική τροφή, κι άλλο να διαβάζεις τα πρακτικά των οικουμενικών συνόδων.

Γι αυτό ακριβώς τον λόγο, για να φύγει αυτή η πόλωση από τον νου μας, αυτή τη βραδιά πολύ σύντομα θα προτείνω κι αυτήν την ουσιαστική πάρα πολύ μέθοδο πνευματικής τροφοδοσίας μέσα από τους όρους και τους κανόνες της εκκλησίας μας, και δη θα μείνω στο θέμα το πώς οι κανόνες της εκκλησίας μας θεραπεύουν. Να το τονίσω αφετηριακά χρησιμοποιώντας λόγια των πατέρων της εκκλησίας μας.

 Ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης λέει, ομιλώντας για τους κανόνες. (Προσέξτε οι όροι είναι τα δόγματα και οι κανόνες το πώς θα θεραπεύσουμε αυτό που δεν ζούμε σωστά.) Λέει «όπως αν θεραπευθεί παν αρρώστημα ψυχικόν», γι αυτό υπάρχουν οι κανόνες για να γιατρέψουμε κάθε αρρώστημα ψυχικό και παραλληλίζει την μελέτη των κανόνων και την εφαρμογή τους ως ιατρική μεθοδολογία.

Προσέξτε για να σας βοηθήσω να σας πω κάτι πολύ ουσιαστικά, λέω όροι και κανόνες, όροι είναι τα δόγματα, τα δόγματα είναι αλήθειες, αλλά τα δόγματα είναι αλήθειες οι οποίες αποκαλύπτονται από τον Θεό για να βιωθούν. Δεν αποκαλύπτονται απλώς για να γίνουν γνωστικά αντικείμενα μελέτης.

Παράδειγμα, μας αποκαλύπτει ο Θεός την αγάπη Του μέσα από το δόγμα της Αγίας Τριάδας, ασύλληπτο, μυστήριο, κι όμως το αποκαλύπτει Εκείνος, δεν το αποκαλύπτει για να πούμε ότι, ξέρετε εμείς ξέρουμε πολλά πράγματα, ξέρουμε τα δόγματα, το αποκαλύπτει για να το ζήσουμε.

Πώς θα το ζήσουμε; Το προσεγγίζουμε βέβαια το μυστήριο, ένας ο Θεός και ταυτόχρονα είναι τρεις, Πατήρ Υιός και Άγιο Πνεύμα, βλέπετε υπάρχει ενότητα, υπάρχει αγάπη, και ταυτόχρονα υπάρχει η ελευθερία και η διάκριση του προσώπου. Να λοιπόν τι μαθαίνουμε από το δόγμα της Αγίας Τριάδος, ενότητα και αγάπη, αλλά ταυτόχρονα πρόσωπο.

Αυτό στην ζωή μας πώς εφαρμόζεται; Πάρτε μια οικογένεια ένα μοναστήρι, απαραίτητο είναι να λειτουργήσουν ως κοινόβια, να υπάρχει ενότητα και αγάπη, αλλά ταυτόχρονα όλοι που μετέχουν σε αυτό το κοινόβιο θα έχουν την προσωπική τους ελευθερία, που δε θα καταπατηθεί και δε θα εξοντωθεί. Άνθρωποι χωρίς πρόσωπο δεν είναι άνθρωποι. Έρχεται λοιπόν εδώ κανόνας όταν αυτό δε βιώνεται σωστά να το διορθώσει με κάποια θεραπευτική μέθοδο. Dεν εφαρμόζουμε το δόγμα αυτό, μας βλάπτει, γιατί δε ζούμε σωστά. Έρχεται λοιπόν ο κανόνας να πει ποια είναι η θεραπευτική μεθοδολογία, άρα μιλάμε για κάτι πολύ σπουδαίο.

Ένας από τους μεγάλους και σοφούς ερμηνευτές των κανόνων της εκκλησίας μας ο σοφός ιερομόναχος Ματθαίος Λάσκαρης σε ένα κείμενο που έγραψε, που το λέει προθεωρία του συντάγματος, των κανόνων δηλαδή, λέει το εξής: «ουκ αν τις αμαρτία κοινών προσευχών ιατρείον, νοσούντων κατάλληλα κεραννυντας». Λέει ότι αν υπάρχει αμαρτία υπάρχει και ιατρείο και μπορούμε να δώσουμε στον άρρωστο κατάλληλα φάρμακα να θεραπευτεί. Και μάλιστα μέσα στον χώρο της ανατολικής αυτοκρατορίας, τόσο πολύ κατάλαβαν το κάλλος το θεραπευτικό των κανόνων της εκκλησίας μας και των Οικουμενικών Συνόδων, που πήραν πολλοί μεγάλοι αυτοκράτορες και έκαναν τους κανόνες νόμους.

Παραδείγματος χάριν ένας κανόνας μιας νεαράς του Ιουστινιανού το 545 ορίζει τα εξής: «Θεσπίζουμε την», ορίζουμε λοιπόν, «τάξιν νόμων επέχειν τους αγίους εκκλησιαστικούς κανόνας», να είναι ως νόμοι, «τους υπό των αγίων Συνόδων εκτεθέντων και βεβαιωθέντων τουτέστι αυτοί οι κανόνες», λέει, «και τα δόγματα καθάπερ τας Θείας Γραφάς δεχόμεθα, και τους κανόνας ως νόμους συλλάβομεν».

Έρχεται λοιπόν και βλέπει ότι υπάρχει εδώ ένα φάρμακο και λέει το κράτος: «οι πολίτες μου αυτό το φάρμακο το χρειάζονται» και το κάνει νόμο. Αυτό όμως δε σημαίνει πως πρέπει να θεωρούμε ότι οι κανόνες είναι κρατικοί νόμοι και υπήρξε μια μικρή σύγχυση τότε και έρχεται ένας μεγάλος Άγιος της εκκλησίας μας ο Άγιος Ιωάννης ο Σχολαστικός, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ο οποίος για να ξεχωρίσει αυτή την σύγχυση που με καλή διάθεση οι αυτοκράτορες θα έβαλαν, αλλά θεωρήθηκαν ότι οι κανόνες ενώνουν το κράτος, επιβάλλονταν μέτρα βίας αστυνομίας και οποιασδήποτε εκφράσεως που εφαρμόζει το κράτος.

Για να ξεκαθαρίσει τα πράγματα σ' ένα βιβλίο που λέγεται Συναγωγή, λέει ότι οι κανόνες αποτελούν νόμους θείους όχι πολιτικούς «νόμους τινάς και κανόνας ου πολιτικούς αλλά θείους και οι θεσπίσαντες τους κανόνες απέβλεπον δι' αυτών δια την σωτηρίαν των πλημελούντων κι όχι την τιμωρίαν διά βασάνων όπως επιβάλλουν οι πολιτικοί νόμοι, ουκ ων τω δει ώσπερ οι πολιτικοί νόμοι τους πλημελούντας οικίζεσθε» δεν πρέπει να τιμωρούνται όπως οι πολιτικοί νόμοι.

Η διαφορά μεταξύ των ιερών κανόνων και των κρατικών είναι λοιπόν σαφής και η μικρή σύγχυση που επήλθε ξεκαθαρίζεται ξεκινώντας από τον Ιωάννη τον Σχολαστικό και από άλλους πατέρες και έτσι η διδασκαλία του Ιωάννου του Σχολαστικού είναι καθοριστική για να καταλάβουμε τους κανόνες. Είναι λοιπόν οι κανόνες εφαρμογή των δογμάτων, κι αν εφαρμόζουν τα δόγματα πρέπει να θεραπεύσουν.

Θα διαβάσω δύο κομμάτια από το γεροντικό της εκκλησίας μας, γιατί υπάρχουν δύο πράγματα σε μια θεραπευτική. Υπάρχει μια πληγή που γιατρεύεται εάν έχουμε έναν καρκίνο έρχεται ο χειρούργος κόβει τον καρκίνο μας θεραπεύει. Ο καρκίνος έφυγε αλλά η πληγή παραμένει ανοιχτή και θέλει κάποιους μήνες ή χρόνια για να κλείσει. Άλλο λοιπόν το ότι ο Θεός συγχώρεσε τώρα, αν έχουμε μετάνοια, και ο καρκίνος έφυγε και άλλο πως επειδή ακριβώς υπάρχουν πληγές ανοιχτές πρέπει να εφαρμοσθούν και θεραπευτικές μέθοδοι μακροχρόνιες πολλές φορές ή βραχυχρόνιες που είναι τα επιτίμια της εκκλησίας μας.

Ακούστε μια ιστορία από τον Αββά Ποιμένα: Αδελφός ρώτησε τον αββά Ποιμένα λέγων: «εποίησα αμαρτίαν μεγάλην και θέλω μετανοήσαι τρία έτη», έκανα αμαρτία και θέλω τρία έτη να μετανιώσω, «λέγει σ' αυτώ ο αβάς: «πολύ είναι», λέει, κι είπε ο αδελφός: «άντε ως ένα χρόνο να μετανιώσω» κι είπε ο γέρων: «πολύ είναι», οι δε παρόντες γύρω από τον γέροντα έλεγαν, «άντε έως τεσσαράκοντα ημερών» και πάλιν είπε ο γέροντας: «πολύ είναι», είπε δε ο γέρων: «εγώ λέγω ότι εάν μετανοήσει ο άνθρωπος απ' όλην την καρδίαν του και απ' όλην την διάνοιά του γι αυτό που έκανε, τότε ο Θεός και πολύ μέσα σε τρεις μέρες τον δέχεται, και πολύ είναι», λέει, ο αββάς Ποιμήν το είπε αυτό.

 Και σε κάποιο άλλο σημείο ο αββάς Σισώης πάλι του γεροντικού λέει κάτι αντίστοιχο, «ηρώτησαν τον αββά Σισώην λέγοντες, αν τις αδελφός ου χρείαν έχει μετανοήσαι εν εαυτώ, μήπως χρειάζεται έναν χρόνο για να μετανιώσει; Ο δε είπε ο αββάς Σισώης είναι σκληρός αυτός ο λόγος, αφού δ' απεκρίθη ομοίως εις ερωτήσεις: 6 μήνες; 40 μέρες; Πόσο;» Κατέληξε και είπε ο αββάς Σισώης: «πιστεύω ότι τω Θεώ ολοψύχως εάν μετανοήσει ο τούτος και εις 3 ημέρας δέχεται αυτόν ο Θεός και πολύ είναι πάλι λέω» αυτό σημαίνει ο Θεός συγχωρεί τους μετανοούντας το ξέρετε όλοι, αλλά η θεραπευτική αγωγή κατά τα μέτρα της Αρρώστιας θέλει κάποιο χρόνο.

Έτσι λοιπόν οι κανόνες της εκκλησίας διαπιστώνουν τι συμβαίνει, τι αρρώστια υπάρχει μέσα στο σώμα της εκκλησίας κατά τα ανθρώπινα μεγέθη πως θα θεραπευθεί το όργανο το οποίο βλάπτεται. Είναι άρρωστο το στομάχι, έχει μια αρρώστια, η ιατρική θεραπεύει και όλο το στομάχι αλλά θεραπεύει χωριστά και τα κάθε κύτταρα όλο λοιπόν το σώμα της εκκλησίας εκεί που αρρώστησε να θεραπευθεί και το κάθε κύτταρο που είμαστε εμείς να θεραπευθούμε να λοιπόν η πρώτη βασική και αφετεριακή θεραπευτική πρακτική των κανόνων.

Η θεραπευτική, καμία σχέση με τιμωρία, αλλά με ιστορίες θάρρους. Αλλά μελετώντας τα δόγματα της εκκλησίας μας, τους όρους, μαθαίνουμε την αλήθεια του Χριστού μας, μαθαίνουμε πώς να την εφαρμόσουμε κι αν κάνουμε λάθος και δεν τα εφαρμόσουμε, τότε να εφαρμόσουμε θεραπευτική.

Θα κάνουμε τώρα το εξής θα σας δώσω ένα μικρό εργαστηριακό υπόδειγμα. Έχω μπροστά μου τις γνωστές Οικουμενικές Συνόδους, δε μπορώ φυσικά στα επόμενα λίγα λεπτά που έχω μπροστά μου να τις μελετήσω όλες. Θα πάρω επιλεκτικά μερικές από αυτές και θα πάρω μερικούς κανόνες και θα σας δείξω εργαστηριακά, πώς ας πούμε, η πρώτη Οικουμενική Σύνοδος ασχολείται με αυτά τα θέματα και πώς οι κανόνες που έβγαλε είχαν σχέση το πώς αυτό το δόγμα θα εδραιωθεί στην ζωή μας.

Να αρχίσω να λέω παραδείγματα. Παίρνω την Α' Οικουμενική Σύνοδο. Εκεί από ό,τι ξέρετε όλοι, μελετήθηκαν από τους πατέρες τα μεγάλα τριαδολογικά θέματα, για την Αγία Τριάδα. Υπήρχαν αιρέσεις υπήρχε ο αρειανισμός και τα μελέτησαν. Το είπα πριν από λίγο, η ενότητα και η διάκριση και αυτό το εφάρμοσα πριν από λίγο στην ζωή μας. Τι σχέση έχει τώρα με αυτό ο τρίτος κανόνας; (και δεν έκανε και πολλούς, 20 κανόνες έκανε περίπου η Α' Οικουμενική Σύνοδος) μέσα σε αυτούς τους είκοσι που υπάρχουν δεκάδες θέματα;

 Ο 3ος κανόνας ομιλεί για ένα λάθος τρόπο ζωής, τότε υπήρχαν οι λεγόμενοι «συνείσακτοι», κάποιες γυναίκες που πήγαιναν και ζούσαν σε κάποιους χώρους, που δε λέω ότι ήταν αμαρτωλή η πράξη που έκαναν, αλλά επειδή δεν μετείχαν σε μια κοινότητα, σε μια οικογένεια ας πούμε, ή σ' ένα μοναστήρι, διέσπασαν την ενότητα. Βλέπετε η οικογένεια είναι κοινότητα. Το μοναστήρι είναι κοινόβιο. Ποιος ο σκοπός τους; Να πάμε στον Χριστό. Πώς θα πάμε; Δια της αγάπης, δια της ταπεινώσεως, ότι κάνει μια γιατρειά. Αν διασπασθεί αυτή η ενότητα χρειάζεται θεραπεία. Παίρνει λοιπόν η Α' Οικουμενική Σύνοδος το θέμα των συνεισάκτων και το διατυπώνει τριαδολογικά, ότι δεν λέει η ψυχολογία. Είναι κακό να είναι οι γυναίκες αυτές εκεί πέρα μέσα, και μπορεί να μην έκαναν και τίποτα κακό, αλλά σπάζει την ενότητα, παρέα σ' ένα χώρο. Και τότε το απαγορεύει για λόγους θεραπευτικούς εφαρμόζοντας την τριαδολογία.

Ένας άλλος κανόνας, ο 4ος κανόνας λέει ότι για να χειροτονηθεί κάποιος επίσκοπος, πρέπει να υπάρχουν τρεις επίσκοποι να τον χειροτονήσουν, απόλυτη τριαδολογία. Του έλεγαν, ένας επίσκοπος λέει τυγχάνει να το μεταδώσει για να γίνει επίσκοπος, λέει όχι, τρεις επίσκοποι, ακριβώς η εφαρμογή της τριαδολογίας στην Α' Οικουμενική Σύνοδο.

Και φυσικά ένας άλλος κανόνας πολύ γνωστός βέβαια, ο κανών 15 που λέει ένας κληρικός δε μπορεί να μεταβαίνει από μια εκκλησία σε μια άλλη εκκλησία. Είσαι σε μία ενορία, κάνεις αυτό που κάνεις, αυτά είναι τα όρια σου, δε μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις στην πλαϊνή ενορία. Εδώ εφαρμόζεται το δόγμα της Αγίας Τριάδας. Στα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος δεν υπάρχει σύγχυση, ο Πατήρ είναι Πατήρ ο Υιός είναι Υιός, και το Άγιο το Πνεύμα είναι το Άγιο Πνεύμα.

Πώς υπάρχει ο Πατήρ; Υπάρχει αγεννήτως, υπάρχει ο Υιός γεννητώς, το Άγιο Πνεύμα υπάρχει εκπορευτώς. Υπάρχει λοιπόν μια διάκριση. Αυτό δε μπορεί να συνεχιστεί, η ευθύνη σου είναι εδώ σε αυτά τα όρια, δε μπορεί να πας παρακάτω να κάνεις ένα γάμο ένα μυστήριο χωρίς την άδεια του Επισκόπου, του εφημερίου του εκεί, γιατί θα πει ότι είσαι καλύτερος από τους άλλους. Στην Αγία Τριάδα δεν υπάρχει καλύτερος ή χειρότερος, δεν υπάρχει ποιος κάνει καλύτερα, υπάρχει αλληλοπεριχώρηση, υπάρχει ταπείνωση, υπάρχει αγάπη.

 Το 325 για να μην καταστρατηγηθεί μέσα στο σώμα της Εκκλησίας στην εκκλησολογία μας, το τριαδολογικό δόγμα, δεν επιτρέπετο σε ιεράρχη (κι ας είναι άγιος, κι ας είναι προορατικός), να πάει να κάνει ένα μυστήριο παρακάτω χωρίς την άδεια του εκεί επισκόπου, για να μην νομίσει ότι είναι σπουδαίος κι είναι καλύτερος από τους άλλους.

Κάτι τέτοιο συμβαίνει και με τον τελευταίο κανόνα της Α' Οικουμενικής Συνόδου τον εικοστό, που λέει κάτι πρακτικό: Λέει ότι δεν πρέπει τις Κυριακές και την περίοδο της Πεντηκοστής να γονατίζουμε. Αυτό είναι πολύ πρακτικό. Η εκκλησία είναι σώμα, κι ο καθένας δεν κάνει ότι θέλει. Κι όταν λέει η εκκλησία να νηστεύουμε Τετάρτη και Παρασκευή λειτουργούμε ως σώμα. Δε θα πεις εγώ θα νηστεύω Τρίτη, Πέμπτη. Λειτουργείται το σώμα η ενότητα η τριαδολογική του δόγματος της Αγίας Τριάδας. Θα πεις: εγώ έχω ευσέβεια, τώρα γίνεται λειτουργία είναι τα «σα εκ των σων» θέλω να γονατίσω και να κλάψω. Ο κανόνας λέει όχι, ξέρω ότι είσαι ευσεβής «μη κλίνει γόνυ την Κυριακή και την Πεντηκοστή». Ως τώρα αν το ακούγατε αυτό ίσως θα θεωρούσατε ότι είναι μια ιδιοτροπία, μια ηθικιστική αντίληψη. Καθόλου! Είναι πρακτική εφαρμογή του δόγματος, γιατί σ' αυτό τον χώρο που λέγεται εκκλησία δεν κάνεις ό,τι θέλεις.

Να πάμε πάλι δειγματοληπτικά στην Β' Οικουμενική Σύνοδο όπου συνεχίστηκαν τα θέματα τα τριαδολογικά, αλλά μπήκαν και τα πιο έντονα εκκλησιολογικά. Να σκεφθείτε ότι οι τελευταίες γραμμές του συμβόλου της πίστεώς μας «εις μιαν αγίαν καθολικήν και αποστολικήν εκκλησίαν» προσετέθηκαν τότε στην Β' Οικουμενική Σύνοδο γιατί ήλθαν να λύσουν πολλά προβλήματα εκκλησιαστικά.

Να ένα, ο τρίτος κανόνας της Β' Οικουμενικής Συνόδου, που λέει για τον Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως, όχι τα πρεσβεία τιμής, στα άλλα πατριαρχεία, μετά τον της Ρώμης επίσκοπον. Τα πρεσβεία τιμής είναι μια τριαδολογία, ένας επίσκοπος δεν είναι καλύτερος από τον άλλον. Δεν υπάρχει πρεσβείο υπεροχής ή εγωισμού. Υπάρχει πρεσβείο τιμής, αλλά κανείς δεν είναι καλύτερος από τον άλλον. Διατηρεί την τριαδολογία ή λέει στον κανόνα 6 πόσο κακό πράγμα είναι κάποιος να κατηγορεί τον επίσκοπο της περιοχής του. Πόσο κακό πράγμα είναι. Αν είναι λέει κάτι το οποίο υπάρχει, θα εφαρμόσεις τον λόγο του κατά Ματθαίον ευαγγελίου του Χριστού μας: "ειπέ τη εκκλησία".

Αλλά δε μπορείς εσύ να σηκώνεις κεφάλι και να κάνεις τον έξυπνο και να διασπάς την ενότητα της εκκλησίας, γιατί την ώρα που κατηγορείς ευκαίρως - ακαίρως τον επίσκοπο κι αν έχεις κάτι να του πεις, πες το «τη εκκλησία», (στο αρμόδιο όργανο της εκκλησίας όπου πρέπει να το πεις). Διαφορετικά διασπάς την ενότητα, γιατί ο επίσκοπος εκφράζει την ενότητα της εκκλησίας μας ως ορατό σημείο της παρουσίας του Χριστού μας. Βλέπετε; Εφαρμογή δογμάτων είναι αυτό.

Ή πάλι να πάμε στην Δ' Οικουμενική Σύνοδο, όπου εκεί έχουμε τα πολύ μεγάλα θέματα τα χριστολογικά. Πώς ενώθηκε η θεία με την ανθρώπινη φύση, ασυγχύτως, αδιαιρέτως; πάρχουν όρια εκεί. Έρχεται το θείο με το ανθρώπινο και το ανθρώπινο δεν εξαφανίζεται, δεν λιώνει εμπρός στην παρουσία του Θεού. Ασυγχύτως και αδιαιρέτως, λέει ο 3ος κανόνας, μιλάει για τους κληρικούς ή τους μοναχούς οι οποίοι δεν πρέπει να αναλαμβάνουνε ποτέ κοσμικές φροντίδες, να συσχηματισθούν με πράγματα του κόσμου, να κάνουν εμπόριο, να κάνουν αγοραπωλησίες, να διαχειρίζονται κτήματα, γιατί το έργο τους είναι διακονικό. Προσέξτε ακόμα και οι Λευίτες στην Παλαιά Διαθήκη δεν είχανε κλήρο, δεν είχανε δική τους γη, απλώς ήταν να λειτουργούν τον Θεό. Μια εξαίρεση δίνει ο κανόνας: Αν υπάρχουν ορφανά, πρέπει τότε ο εκεί επίσκοπος, ο εφημέριος ή ο μοναχός στην περιοχή που βρίσκεται το ορφανό, να κοιτάξει μην του κλέψουν την περιουσία για να μην αδικηθεί. Απαραίτητο είναι τότε να αναλάβει αυτή την κοσμική ευθύνη, από φιλανθρωπία. Βλέπετε εφαρμογή του χριστολογικού δόγματος.

Το ίδιο πράγμα λέει ο 7ος κανόνας. Μπορεί να σας φανεί παράδοξο, «κληρικός ή μοναχός μη στρατευέστω». Το ξέρουμε αυτό, να μην πηγαίνει στον στρατό. Όχι γιατί κρίνει ή δεν κρίνει τον στρατό, άλλο είναι το διακόνημά του, γιατί όταν πάει στον στρατό θα έχεις και εχθρούς, είσαι με μια μερίδα και η εκκλησία δεν είναι με καμία μερίδα. Η εκκλησία είναι με όλους και αγαπάει τους πάντες. Κι ο Χριστός πεθαίνει γι αυτούς που τον σταυρώνουνε. Σοφός ο κανόνας και δεν γίνεται σύγχυση πολύ μεγάλων πραγμάτων. Σύγχυση του ήθους της εκκλησίας μας με το κράτος που αγαπούμε. Δε γίνεται σύγχυση με τίποτα και δεν υπάρχει ποτέ εχθρός σε αυτήν την ιστορία.

Κατά την ίδια έννοια υπάρχει κάτι που δεν το φανταζόμαστε. Ο κανόνας 11 λέει ότι πρέπει να δίνονται ειρηνικές επιστολές. Τι είναι αυτές οι επιστολές; Είναι πολύ απλό. Υπάρχει εδώ στην ενορία ένας φτωχός και ζητάει φαγητό. Κάνετε ό,τι μπορείτε αλλά δεν καλύπτεσθε και λέτε: «να με βοηθήσει και η πλαϊνή ενορία»; Για να μη γίνει αυτός περιπλανώμενος ζήτουλας και σπάσει την ενότητα της ενορίας, προσέξετε τώρα, μπορεί να πάει πλάι να ζητήσει, αφού εδώ του δώσουνε ένα χαρτί που λέγεται: «Ειρηνική Επιστολή». Και ασχολείται με αυτό το θέμα, η Δ' Οικουμενική Σύνοδος που λύνει το θέμα το χριστολογικό.

Αντιμετωπίζει μια τρομερή αίρεση και για να παραμείνει το κάλλος του προσώπου του φτωχού, που για να μη γίνει περιπλανώμενος ζήτουλας, και να έχει κάλλος, σεβασμό, στο πρόσωπό του, να πει «έχω ανάγκη», να πει ο παππούλης: «Τόσο μπορώ, πάρε αυτή την επιστολή, που λέγεται ειρηνική επιστολή να έχεις αξιοπρέπεια», Να μη συγχυστεί το πρόσωπο του φτωχού με την φτώχια του.

[/fonts][/fontf]

[Ἰωάννης]

[font face=Times New Romanl][font size=3]
                                                                 π. Σαράντης Σαράντος: Η θεραπευτική των ιερών κανόνων.


...Θά μπορούσαμε νά τονίσουμε ἀρχικά, ὅτι ἡ πρώτη παθογένεια τοῦ ἀνθρώπινου γένους δημιουρ­γεῖται ἀπό τήν παρακοή τῶν πρωτοπλάστων στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τό παναμάρτημά τους ἦταν ἡ ὑπερηφάνεια. Σκοτίζεται ὁ νοῦς, αὐ­τονομοῦνται οἱ προπάτορές μας καί ἀλλοτριώνεται ὁλόκληρη ἡ προσωπικότητά τους.

Τό σύνολο τῶν Ἱερῶν Κανόνων πού περιέχει τό Ἱερό Πηδά­λιο τῆς Ἐκκλησίας, μᾶς βλέπουν δυνάμει θεωμένους καί ἐν Χριστῷ ἀναγεννημένους ἀνθρώπους. Μᾶς βλέπουν ἀρχετυπικά. Βλέπουν τίς ἄριστες θεανθρώπινες προδιαγραφές, τήν ἐλευθερία, τό νοερό καί τό αὐτεξούσιο πού μᾶς χάρισε ὁ ἴδιος ὁ Δημιουργός μας καί ἀποβλέπει καί μᾶς βοηθᾶ ἀπό δυνάμει δημιουργημένους νά γίνουμε καί χάριτι θεωμένοι.

Τό Ἱερό Πηδάλιο δέν ἐθελοτυφλοῖ ὡς πρός τήν κατάσταση τοῦ μεταπτωτικοῦ ἀνθρώπου. Ὑπεισδύει καί ὑπεισέρχεται σ' ὅλες τίς πλευρές τοῦ μεταπτωτικοῦ ἀνθρώπου, γιά νά τόν βοηθήσει.

Οἱ ἐπώνυμοι ἅγιοι Πατέρες γνωρίζουν ὑπαρξιακά ἤ καί ἀτομικά τό δρᾶμα τοῦ ἀνθρώπου τῆς ἁμαρτίας, τοῦ ἀνθρώπου πού μέσα στή σάρκα του εἶναι κολλημένη ἡ ἁμαρτία. Θρηνεῖ καί ὀδύ­ρεται γιά τήν ἀρρώστια πού τόν μαστίζει καί τόν καταταλαιπωρεῖ. Ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει τά φάρμακα, τούς Ἱερούς Κανόνες, πού δροῦν θεραπευτικά στό κάθε καλοπροαίρετο πρόσωπο πού ἐνδιαφέρεται εἰλικρινῶς γιά τή σωτηρία του.
Ἡ Ἐκκλησία μας πιστεύει στή μοναδικότητα ἑκάστου ἀνθρωπίνου προσώπου, τό ὁποῖο ἔρχεται στόν ἐπίγειο κόσμο μέ τήν προσωπική βουλή τοῦ Θεοῦ, τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί φυσικά μέ τή συνεργία τῶν γεννητόρων γονέων. Δέν ἐγκαταλείπεται στούς μηχανισμούς τῆς τύχης οὔτε πει­θαναγκάζεται νά εἶναι ἔγκλειστος στόν παράδεισο τῆς τρυφῆς - ὑλικῆς καί πνευματικῆς – πού κατασκεύασε ὁ ἴδιος ὁ Τριαδικός Θεός γιά χρήση καί ἀπόλαυση τοῦ ἀνθρώπου καί γιά περαιτέρω δημιουργία.

Τόσο μέσα στόν Παράδεισο τῆς πλήρους χαρᾶς καί πνευ­μα­τι­κῆς ἀγαλλιάσεως λειτουργοῦσε ἡ ἐντολή τοῦ Θεοῦ δημιουργικά, ὅσο καί μέσα στόν καινούργιο Παράδεισο τῆς Μιᾶς Ἁγίας, Κα­θολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας λειτουργεῖ χαρισματικά ἡ βουλή τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ μέ τή βοήθεια τῶν Ἱερῶν Κανόνων, τοῦ ἱεροῦ Πηδαλίου τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου.

Φροντίζει λοιπόν ὁ καλός Θεός ὡς φιλόστοργος πατέρας μέσῳ τῶν Ἱερῶν Κανόνων τοῦ ἱεροῦ Πηδαλίου τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου νά μᾶς διδάξει ἀπό τά πιό σπουδαῖα καί σημαντικά μέχρι καί τίς λεπτομέρειες γιά τήν ἐν Χριστῷ ὁλοκλήρωση τῆς προσωπικότητός μας στήν παροῦσα ζωή, ὅσο καί στήν αἰώνια σωτηρία καί κατα­ξίω­σή μας στή μέλλουσα.

Ἄν γιά τήν ἐπαγγελματική μας ἀποκατάσταση δαπανᾶμε ἀπό τά ἕξι μας χρόνια μέχρι τά εἴκοσι πέντε ἤ καί περισσότερα, ἄν γιά τά θέματα τῆς σωματικῆς μας ὑγείας, οἱ θεράποντες τῆς ὑγείας τῆς σαρκός – μέ τή βιβλική σημασία τοῦ ὅρου - ἀφιερώνουν περισ­σό­τε­ρα ἀπ' ὅλους μας χρόνια σπουδῶν, πόσα περισσότερα θά πρέπει νά ἀφιερώνουμε ὅλοι μας γιά τήν αἰώνια σωτηρία μας. Διά βίου μαθη­τές τοῦ Χριστοῦ μᾶς θεωρεῖ ἡ ἁγιωτάτη Ἐκκλησία μας καί μᾶς προ­σφέρει ἀφθονοπάροχα τό θεανθρώπινο χαρισματικό της λόγο καί μέσα ἀπό τίς Ἅγιες Γραφές Π.Δ. καί Κ.Δ. καί μέσα ἀπό τά ἅγια Πατερικά κείμενα καί μέσα ἀπό τίς ἀλάνθαστες ἐμπειρίες καί τή θεοπνευστία τῶν πορισμάτων τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων καί τῶν ἁγίων Κανόνων τους.

Γιά λόγους καθαρά μεθοδικούς καί ἐπιστημονικούς, ὁ καθηγητής τῆς Κοινωνικῆς Θεολογίας τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου κ. Π. Χριστινάκης, δέχεται τό διαχωρισμό τῆς ψυχῆς, ὅπως καί οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες πρόνογοί μας (Πλάτωνας) καί ἀπό αὐτούς καί ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης ἀδελφός τοῦ Μ. Βασιλείου, σέ τρία μέρη: τό Λο­γιστικό ἤ λογι­κό, τό ἐπιθυμητικό καί τό θυμοειδές.

Ὅταν ἀκόμη δέν ἔχουν διαποτισθεῖ μέ τήν Ἄκτιστη Χάρη τά τρία μέρη τῆς ψυχῆς πάσχουν ἀπό μιά φοβερή παθογένεια καί ἐκδη­λώνονται μέ τά παρακάτω πάθη, ἁμαρτήματα, ἀρρωστήματα ἤ καί ἐγκλήματα σύμφωνα μέ τήν πατερική ὁρολογία τοῦ Μ. Βασιλείου, τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης ἤ καί ἄλλων Πατέρων. Στό λογιστικό χωρίς τή Θεία Χάρη ἐμφανίζονται ἡ κακία, ἡ πλάνη, ἡ ἀσέβεια πρός τό Θεό καί ἡ ἀδυναμία τοῦ λογιστικοῦ νά ξεχωρίζει τό φῶς ἀπό τό σκοτάδι. Τά ἁμαρτήματα τοῦ ἐπιθυμητικοῦ εἶναι ἡ κενοδοξία, ἡ φι­λοχρηματία, ἡ φιλοδοξία, ἡ φιληδονία, ἡ φιλαυτία καί ἡ ροπή πρός ὁτιδήποτε ἄλλο ἐκτός ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων ἀρετῶν Του. Τά ἁμαρτήματα τοῦ θυμοειδοῦς εἶναι ὁ φθόνος, τό μῖσος, ἡ μῆνις (=ὀργή), οἱ λοιδορίες (=κοροϊδίες), συμπλοκές, φιλο­νεικίες, μνησικακίες.

Ὅταν ἀποκτηθεῖ ἡ Θεία Χάρη, ἡ Ἄκτιστη Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέ τά ἱερά Μυστήρια, τίς προσευχές καί τίς ἅγιες ἀσκή­σεις, νηστεῖες , μετάνοιες καί τήν ἀγάπη πρός τούς ἀδελφούς, τότε καί τά τρία μέρη τῆς ψυχῆς ἠρεμοῦν, φωτίζονται, ἁγιάζονται καί λειτουργοῦν σέ ἄριστη συνεργασία μέ τίς δωρεές τοῦ Ἁγίου Πνεύ­ματος καί τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ.

Ὁ ἴδιος ὁ καθηγητής κ. Π. Χριστινάκης ἰσχυρίζεται ὄτι ἅπαντες οἱ Ἱεροί Κανόνες τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας ἔχουν θεραπευτικό καί ἑπομένως σωτηριολογικό χαρακτήρα. Εὐνόητο λοιπόν εἶναι ὅτι δέν εἶναι ἐφικτό στά πλαίσια μιᾶς εἰσηγήσεως νά ἀναπτυχθοῦν ὅλα τά θέματα τά ἐπί μέρους τά περιεχόμενα στούς Ἱερούς Κανόνες.

Γενικῶς διαχωρίζει ὁ κ. Χριστινάκης, καί ταπεινῶς συμφω­νοῦμε μέ τόν κ. καθηγητή, τούς Ἱερούς Κανόνες σέ δύο μεγάλες κατηγορίες:

· Σ' αὐτούς πού ἀναφέρονται σέ ὁλόκληρο τό θεῖο καί ἀνθρώπινο, τό θεανθρώπινο Καθίδρυμα τῆς Ἐκκλησίας μας καί

· Σ' αὐτούς πού ἀπευθύνονται σέ κάθε μέλος τῆς Ἐκ­κλησίας προσωπικά.

Εἶναι ἀπαραίτητο τό πρῶτο μέρος, δηλαδή τό θεσμικό πλαί­σιο, μέσα στό ὁποῖο ὁριοθετεῖται, ὡς Σῶμα Χριστοῦ, ἡ Ἐκκλησία μέ τούς Ἐπισκόπους της, τούς πρεσβυτέρους, τούς διακόνους, τούς λοιπούς κληρικούς, τούς μοναχούς, τούς λαϊκούς, τούς πιστούς, τούς κατηχουμένους καί τούς ἑτεροδόξους ἤ ἀλλοθρήσκους καί τίς μετ' αὐτῶν σχέσεις. Ὁρίζονται οἱ προϋποθέσεις τοῦ Ἐπισκοπικοῦ καί Ἱερατικοῦ ἀξιώματος, οἱ ὑποχρεώσεις καί τά καθήκοντα ὅλων πρός τήν Ἐκκλησία, καθώς καί οἱ ὀφειλόμενες τιμές πρός αὐτούς ἐκ μέ­ρους ὅλης τῆς Ἐκκλησίας. Στόχος τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τῶν Ἁγίων Πατέρων τῶν Ἱερῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων διά τῶν Ἱερῶν Κανόνων εἶναι ἡ ἐν Χριστῷ θέωση ὅλου τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλη­σίας ἡ διάσωσή του ἀπό τό ψεῦδος καί τήν πλάνη τῶν κατά και­ρούς λοιμωδῶν ἀσθενειῶν, τῶν βλασφήμων αἱρέσεων καί ἡ ἐργώδης ἐν Χριστῷ ποιμαντική δραστηριότητα γιά τήν ἐπιστροφή τῶν πε­πλανημένων ἀδελφῶν στήν πνευματική μάνδρα ἤ πνευματική κιβω­τό, μέσα καί μόνο στήν ὁποία σῳζόμαστε ἀγωνιζόμενοι καί μετέ­χο­ντες τῶν ἁγίων Μυστηρίων της καί τῶν Ἀκτίστων δωρεῶν της. Οἱ βαρεῖς λύκοι, οἱ αἱρετικοί ἐπισημαίνονται, κατονομάζονται, καλοῦ­νται στίς ἱερές Συνόδους γιά νά διαφωτισθοῦν πληρέστερα στό Φῶς τῆς ἀληθοῦς Ὀρθοδόξου πίστεως καί βιοτῆς καί ἤ ἐπιστρέφουν ἤ παραμένουν ἀποκεκομμένοι ἀπό τήν Ἐκκλησία προτιμώντας τήν αὐτονομία τῆς πλάνης τους.

Ὅσον ἀφορᾷ στήν προσωπική διδαχή καί πνευματική καλλιέργεια τῆς Ἐκκλησίας μας πρός ἕνα ἕκαστο ἐξ ἡμῶν πρέπει νά δηλώσουμε ἀπερίφραστα, ὅτι ὅλοι μας κληρικοί καί λαϊκοί θεωρού­μαστε διά βίου μαθητές τοῦ Χριστοῦ χρησιμοποιοῦντες πάντοτε τά σωτήρια φάρμακα τῆς Ἐκκλησίας μας.

Σύμφωνα μέ τούς ἁγίους Πατέρες πού προαναφέραμε, Μ. Βασίλειο καί ἅγιο Γρηγόριο Νύσσης, συμφωνούντων καί ὅλων τῶν ἁγίων Πατέρων ὅλων τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, μετά τό Βάπτι­σμά μας, τό Χρῖσμα καί τή Θεία Εὐχαριστία μέ τήν πνευματική νη­πτική ἐργασία καί ἄσκησή μας θά πρέπει νά ἀποκτήσουμε τίς ἅγιες ἀρετές τοῦ Χριστοῦ:

Τό λογιστικό ἤ λογικό μας μέ τήν μελέτη τῶν Ἁγίων Γραφῶν νά ἀποκτήσει «τήν εὐσεβῆ περί τό θεῖον ὑπόληψιν» καί «τήν τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ διακριτική ἐπιστήμη» καί «τήν ἀκρισίαν περί τό καλόν», δηλαδή νά ξεχωρίζει κανείς ἀμέσως τό καλό.
Τό ἐπιθυμητικό μέρος τῆς ψυχῆς μας νά ἀποκτήσει «τήν ἐνά­ρετον κίνησιν πρός τό ὄντως ἐπιθυμητόν καί ἀληθῶς καλόν ἀνά­γεσθαι πρός Θεόν τόν πόθον». Φθάνει κάποια στιγμή τό ἐπιθυμη­τικόν μέρος της «εἰς τό πεπεῖσθαι μηδέν ὀρεκτόν εἶναι τῇ ἑαυτοῦ φύσει ἄλλο πλήν τῆς ἀρετῆς».

Τό θυμοειδές τῆς ψυχῆς ἐξυγιαινόμενο φθάνει στό κατόρθωμα νά αἰσθάνεται ἀπέχθεια πρός τό κακό καί πόλεμο πρός τά πάθη. Ἡ παγιούμενη ἀνδρεία τῆς ψυχῆς τοῦ πιστοῦ δέν «φοβεῖται τά τοῖς πολλοῖς φοβερά νομιζόμενα» ἀλλά ἀνθίσταται στήν ἁμαρτία μέχρις αἵματος, καταφρονώντας ἀκόμη καί τή θανατική ἀπειλή, ὅπως στίς περιπτώσεις τῶν ἁγίων μαρτύρων.

Ἀπό τήν Πρώτη Οἰκουμενική Σύνοδο μέχρι καί τήν Πέμπτη οἱ Ἱεροί Κανόνες ἀναφέρονται στό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας γενικά. Ἡ Ἕκτη Οἰκουμενική περιλαμβάνει κανόνες πού βοηθοῦν τούς κλη­ρι­κούς καί τούς πιστούς νά ἐννοήσουν καί προσωπικά τή θέση τους μέ­σα στό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας καί ἐφαρμόζοντάς τους νά θερα­πευ­θοῦν ἀπό τίς πτώσεις προχωρώντας ἀπό τά συμπτώματα στό βάθος τῆς ψυχῆς. Οἱ πράξεις μας, οἱ ἐκφράσεις, οἱ ἐνέργειές μας ἀπο­τε­λοῦν ἕνα μέρος μόνο τῆς ψυχικῆς μας ὑγείας ἤ ἀσθενείας. Τό βάθος τῆς ψυχῆς μέ ὅλη τή λειτουργία της εἶναι ἀθέατο. Μοιάζει μέ ἕνα παγόβουνο πού ὁ ὄγκος του εἶναι κρυμμένος μέσα στό νερό, ἐνῷ μόνο ἡ κορυφή του διακρίνεται. Γιαυτό ἔχει μεγίστη σημασία γιά τήν πνευματική μας καί ψυχολογική μας, γιατί ὄχι καί τή σωματική μας ὑγεία, τό Μυστήριο τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως.

Γιά νά πραγματοποιηθεῖ αὐτό τό μυστήριο εἶναι ἀπαραίτητη ἡ σεμνή παρουσία τοῦ πνευματικοῦ Πατρός, ἐντεταλμένου ἀπό τόν Ἐπίσκοπο, πού εἶναι ἡ ὁρατή εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ ἐπί γῆς. Ἄκρως ἀπαραίτητη εἶναι καί ἡ γνώση τῶν Ἱερῶν Κανόνων τῆς Ἐκκλησίας μας ἀπό τόν πνευματικό πατέρα, γιά νά μπορέσει νά ἀξιολογήσει τήν πνευματική κατάσταση τοῦ πνευματικοῦ τέκνου κάτω ἀπό τήν ἄκρη τοῦ παγόβουνου καί μέ τή διάκριση τοῦ Θεοῦ πού τοῦ χαρί­ζεται ἐν Μυστηρίῳ, νά βοηθήσει νά μορφωθεῖ ὁ Χριστός μέσα στήν ψυχή τοῦ ἐξομολογουμένου.

Ἡ ἀφομοιωμένη γνώση τῶν Ἱερῶν Κανόνων θά βοηθήσει τόν πνευματικό νά εἶναι ἀκριβής, ἀπαιτητικός καί αὐστηρός καί ταὐ­τό­χρονα ἐπιεικής καί συγκαταβατικός, γιά νά κατορθώνει τό τέκνο καί νά ἐπιβιώνει στήν καθημερινότητα, ἀλλά καί κατά τό δυνατόν – τοῦ Κυρίου συνεργοῦντος – νά ἔχει τό πολίτευμά του καί ἐν οὐρανοῖς, νά ἑτοιμάζεται, δηλαδή, γιά τήν αἰώνιο ζωή τήν ὁποία φυσικά πιστεύουμε καί «ἐναγωνίως» ἀναμένουμε.

Ἡ δική μας, τῶν ὀρθοδόξων πνευματική ἐλευθερία εἶναι ἀσύλληπτη, ἀφοῦ ὁ πνευματικός πού κρατάει τό Ἱερό Πηδάλιο καί μέ τά δύο του χέρια, μπορεῖ μέ τίς εὐχές τῶν Ἁγίων νά κάνει ὁποιαδήποτε οἰκονομία, ἐν ἀντιθέσει πρός τό Κανονικό Δίκαιο τῶν παπικῶν, πού μέσα σ' αὐτό εἶναι γραμμένοι ὅλοι οἱ «Ἱεροί Κανόνες τους», ἀλλά ἐπίσης εἶναι καθορισμένη καί ἡ «οἰκονομία» πού θά ἐφαρμόσει ὁ παπικός πνευματικός. Οἱ δικοί μας Ἱεροί Κανόνες εἶναι αὐστηροί, ἀφοῦ προοριζόμαστε γιά τήν ἐν Χριστῷ θέωση, ἀλλά καί ἄκρως διακριτικοί, ἀφοῦ ἀκριβῶς ἀπευθύνονται σέ τέκνα Θεοῦ μέ πολύ φιλότιμο.

Κληρικοί ὅλων τῶν βαθμῶν καί λαϊκοί ἀξίζει νά προσεγ­γί­σουμε καί νά ἀναγνώσουμε τό Ἱερό Πηδάλιο τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου, ὄχι γιά νά ἐφαρμόσουμε μηχανικά καί τυπικά τό περιεχόμενό του, ἀλλά γιά νά διαποτισθοῦμε ὁλόκληροι μέ τά ζωηφόρα νάματά του.
Δυστυχῶς ὑπάρχει διάσπαρτη μία ἀτεκμηρίωτη προκατάληψη κατά τοῦ Πηδαλίου, ἡ ὁποία προέρχεται ἀπό τήν παχυλή ἄγνοιά του. Ἐξ ἄλλου γίνεται ὅλο καί πιό γνωστό σήμερα, ὅτι τό ἀμιγές ὀρθόδοξο πνεῦμα τοῦ Ἱεροῦ Πηδαλίου ἐνοχλεῖ καί ἐκνευρίζει τούς ποτισμένους μέ τά ποταπά οἰκουμενιστικά «ἐπιχειρήματα» καί τόν ἀσαφῆ, ἄχρωμο, ἄοσμο, ἀόριστο προτεσταντικό ὀρθολογισμό τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν ( Π.Σ.Ε. ).

Βιβλίο σπάνιας πνευματικῆς, πρωτότυπης καί ἐπιστημονικῆς ἐργασίας. Παραθέτει πρῶτα τό κείμενο ἑκάστου Ἱεροῦ Κανόνος στά ἀρχαῖα Ἑλληνικά, στή συνέχεια τήν ἑρμηνεία του, προσιτή καί στούς ἁπλοϊκούς ἀναγνῶστες, ἔπειτα τή συμφωνία τοῦ Κανόνος πρός τούς λοιπούς καί τέλος τά πάνσοφα προσωπικά του πολύ ἀξιόλογα σχόλια.

Ἀξιοθαύμαστη εἶναι ἡ εὐχέρεια τοῦ λόγου, καί τοῦ καθα­ρεύοντος καί τοῦ δημοτικοῦ καθομιλουμένου πού διαθέτει ὁ Ἅγιος Νικόδημος. Θεωρεῖ ἀναγκαία τήν ἑρμηνεία, γιά νά φέρει κοντά στούς ἀγραμμάτους καί τό γράμμα καί τό πνεῦμα τῶν Ἱερῶν Κανόνων, οἱ ὁποῖοι ἀποτελοῦν προέκταση τῶν ἁγίων Γραφῶν, Παλαιᾶς καί Καινῆς Διαθήκης ἀλλά καί ὁλοκλήρου της Ἱερᾶς Παραδόσεως.

Ἡ ἰδιοφυία ὅμως τοῦ Ἁγίου Πατρός Νικοδήμου φαίνεται στό τρίτο μέρος τῆς χριστοεπιστημονικῆς μεθοδολογίας του, στή «συμ­φωνία τῶν Ἱερῶν Κανόνων». Ἐδῶ φαίνεται ἡ βαθύτητα τῆς γνώ­σεως τῶν Ἱερῶν Κανόνων καί ἡ ἐσωτερική τους κατανόηση. Προ­σπάθησε καί πέτυχε νά δείξει ποιά εἶναι ἡ νοηματική καί ὀργανική θέση καθενός ἀπό τούς Ἱερούς Κανόνες στό ὅλο σύστημα τῶν ὑπολοίπων ἱερῶν κειμένων. Μόνο ἕνας Ἅγιος σάν τόν Ἅγιο Νικό­δημο θά μποροῦσε νά σκεφθεῖ ἔτσι ὅπως σκέφθηκε. Κάθε ἱερό κείμε­νο δέν ἐξετάζεται κεχωρισμένα καί ἀποσπασματικά, ἀλλά σέ σχέση μέ τό ὅλο. Μόνον οἱ αἱρετικοί δέν μποροῦν ἤ δέν θέλουν νά χρησι­μοποιήσουν αὐτοῦ τοῦ εἴδους τή μεθοδολογία, τῆς συμφωνίας. Ἄν χρησιμοποιοῦσαν τή μέθοδο τῆς συμφωνίας, θά ἔπαυαν νά εἶναι αἱρετικοί, γιατί τό «ὅλο» καί ὄχι τό «ἐπί μέρους» θά τούς διαφώ­τι­ζε θεανθρώπινα καί θά τούς ἀπεμάκρυνε ἀπό τή σκοτόμαινα τῆς πλάνης.

Λεπτομερέστερα πρέπει νά τονίσουμε, ὅτι δίπλα σέ κάθε Ἱε­ρό Κανόνα γράφει ὁ Ἅγιος Νικόδημος τούς ἄλλους ἱερούς κανόνες πού συμφωνοῦν μέ τόν παρόντα. Ἔχουμε δηλαδή μπροστά μας σέ κάθε κανόνα μία Ἱερά Σύνοδο Ἱερῶν Κανόνων μή συγκρουομένων μεταξύ τους, ἀλλά ἀλληλοσυμφωνούντων καί ἀλληλοσυμπλη­ρου­μένων.

Ἀκόμη πιό ἀξιόλογα εἶναι τά σχόλια ἤ ὑποσημειώσεις στό κάτω μέρος κάθε σελίδας τοῦ Πηδαλίου.

Ἀπό τίς εὔστοχες παρατηρήσεις τοῦ Ἁγίου Πατρός Νικο­δή­μου πάνω σέ κάθε ἕνα Ἱερό Κανόνα φαίνεται ἡ καθαρά ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία του , ἡ καθαρή Τριαδολογική θεολογία του καί ἡ ὀρθόδοξη φιλανθρωπία του. Ἡ φιλοθεΐα καί ἡ φιλαδελφία εἶναι τό ἀπόσταγμα πού προκύπτει ἀπό τή μελέτη τοῦ ἱεροῦ Πηδαλίου μέ τή σοφωτάτη χριστοκαθοδήγηση τοῦ ἱεροῦ Πατρός.

Κινητή βιβλιοθήκη ἀσυλλήπτων διαστάσεων ἀποδεικνύεται ὁ Ἅγιος Νικόδημος, ἀφοῦ, ὅπως φαίνεται, ἀπό μνήμης παραθέτει χωρία ἀρχαιοελληνικά ἤ Πατερικά , γιά πληρέστερη κατανόηση τῶν ἱερῶν κειμένων τῶν Ἱερῶν Κανόνων. Σοβαρότατος ἐπιστη­μο­νικός ἄθλος εἶναι ἡ ὅλη ἐργασία τοῦ ἁγίου Πατρός, ὁ ὁποῖος ἀκόμα δέν ἔχει ἐκτιμηθεῖ δεόντως ἀπό τούς «συγχρόνους» θεολόγους μας.

Κλείνοντας τήν παροῦσα πενιχρή εἰσήγηση ἄς ἀκούσουμε τόν ἴδιο, τόν τιτάνα τοῦ πνεύματος καί τῆς Θείας Χάριτος, τόν Ἅγιο Νικόδημο, πού ἐγκωμιάζει τούς σωτήριους Ἱερούς Κανόνες, ζητώ­ντας ἀπό τόν ὅσιο διδάσκαλο τίς διάπυρες εὐχές του γιά τή θερα­πεία μας:

«... Καί ἵνα ἐπί παραδείγματος δηλώσω τό πᾶν· Καθώς ἡ παντουργική Ἁγία Τριάς τόν πρῶτον καί ὑλικόν τοῦτον κόσμον δημιουργήσασα μέ διαφόρους φυσικούς Κανόνας τῶν στοιχείων αὐτόν συνηρμόσατο, ἐξ ὧν ἡ τάξις καί ἐκ τῆς τάξεως ἡ συνοχή τοῦ παντός διασώζεται, καί γίνεται καθώς εἶπεν ὁ Ὀρφεύς, ὅλη ἡ κτίσις μία μουσική συμφωνία ἐκ διαφόρων Κανόνων, ὥσπερ ἔκ τινων πο­λυειδῶν καί πολυμμιγῶν φθόγγων ἀνακρουομένη. Τοιουτοτρόπως ἡ αὐτή Τριάς, καί τόν δεύτερον τοῦτον καί νοητόν κόσμον τῆς Καθολικῆς ἐκκλησίας κατασκευάσασα, μέ τούς ἱερούς τούτους καί θείους Κανόνας συνέδησεν αὐτόν καί συνέπηξεν. Ἐξ ὧν ἡ τῶν Πατριαρχῶν ἀποτίκτεται εὐταξία, ἡ τῶν Ἀρχιερέων ἁρμονία, ἡ τῶν Ἱερέων κοσμιότης, τῶν διακόνων ἡ σεμνοπρέπεια, τῶν κληρικῶν ἡ σεβασμιότης, τῶν Μοναχῶν ἡ εὐρυθμία, τῶν Πνευματικῶν πατέρων ἡ πρός διόρθωσιν ἀπαιτουμένη γνῶσις, τῶν βασιλέων ἡ παρά πάντων ὀφειλομένη τιμή, καί πάντων ἁπλῶς τῶν χριστιανῶν, ἡ πρέπουσα χριστιανοῖς διαγωγή καί κατάστασις, καί ακθολικῶς εἰπεῖν, ἐκ τῶν ἱερῶν τούτων Κανόνων, ἡ κάτω ἐκκλησιαστική ἱεραρχία γίνεται μίμημα καί ἐκσφράγισμα τῆς οὐρανίου ἱεραρχίας. Καί αἱ δύω ὁμοῦ ἱεραρχίαι ἀποκαθιστῶνται μία, ἕν μέλος, ἀνακρουομένη ἐναρμόνιόν τε καί πάγχορδον. Ἔκβαλε τούς κανό­νας τῶν στοιχείων ἀπό τήν ὑλικήν κτίσιν, καί παρευθύς λύεται ἡ τάξις, καί λυομένης τῆς τάξεως, ὅλον τό πᾶν ἀφανίζεται. Ἔκβαλε καί τούς Ἱερούς τούτους Κανόνας ἀπό τήν ἐκκλησίαν, καί παρευθύς ἐπεισέρχεται ἡ ἀταξία, καί ἐκ τῆς ἀταξίας ἅπασα ἡ ἱερά αὐτῆς διακόσμησις ἀφανίζεται.

Ἐπιστράφου λοιπόν Ἰακώβ, καί ἐπιλαβοῦ αὐτῆς. Ἐπιστράφητε Πατριάρχαι, Ἀρχιερεῖς, Ἱερεῖς, Κληρικοί Μοναχοί, καί οἱ λοιποί ἅπαντες πνευματικοί πατέρες καί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί καί ἐπιλάβεσθε τῆς βίβλου ταύτης μέ τά δύω σας χέρια· «πορεύεσθε πρός τήν λάμψιν κατέναντι τοῦ φωτός αὐτῆς, ἵνα φωτισθῆτε φωτισμόν γνώσεως αἰώνιον».[/fonts][/fontf]