Πώς πρέπει να διαβάζουμε τις ακολουθίες

[mistral]

Θέλεις να εντρυφήσης εις την στιχολογίαν της ακολουθίας σου, και να
αισθανθής τους λόγους του Αγίου Πνεύματος; άφες τελείως την ποσότητα
και μη παρατηρήσης την ακρίβειαν των στίχων, αλλά λέγε τους στίχους,
ως λέγεις την ευχήν, μετά προσοχής· άφες δ\' έτι και την απρόσεκτον
ανάγνωσιν και νόησον όπερ σοί λέγω, και άπερ λέγεται ιστορικώς, ότι
δια της προσεκτικής αναγνώσεως, απολαμβάνει τις τας δωρεάς του Θεού.
Έστω δε η διάνοιά σου προσηλωμένη εις την μελέτην των στίχων, έως
ότου ήθελεν εξυπνισθή η ψυχή σου μετά εκπλήξεως εις το να κατανοήση
τας μεγάλας εννοίας της θείας οικονομίας, και εντεύθεν να κινηθή ή
εις δοξολογίαν του Θεού ή εις λύπην ωφέλιμον· και ό,τι είναι αρμόδιον
εις την ευχήν, λάβε αυτό· και όταν βεβαιωθή η διάνοιά σου εις αυτά,
τότε η σύγχυσις των λογισμών σου αναχωρεί από σού· επειδή εις δουλικήν
εργασίαν δεν υπάρχει ειρήνη της διανοίας, ούτε σύγχυσις και ταραχή
εις τα τέκνα της ελευθερίας.

                                                       Αββάς Ισαάκ ο Σύρος

[ρωμηός]

Ωραίο θέμα. Πάντα με απασχολούσε. Και πάντα με κούραζε. Και ποτέ δεν βρήκα λύση.

Πάντα είχα μια δυσκολία μέσα μου και μια εσωτερική -να την πω- αντιπαλότητα. Διαβάζω τις ακολουθίες αλλά ενίοτε δεν καταλαβαίνω τι διαβάζω. Άλλοτε πάλι ουτε καν προσπαθώ και διαβάζω μηχανικά. Ο εσωτερικός λογισμός μου μού λέει τότε: \"Τι διαβάζεις, αφού δεν καταλαβαίνεις τι λες. Ωραία προσευχή κάνεις, προσευχή του τίποτα.\"

Άλλοτε πάλι με ένταση και αγωνία προσπαθώ να καταλάβω τι διαβάζω, και τότε διαπιστώνω ότι ο νους μου φεύγει από τη δοξολογία του Θεού και πηγαίνει στο ρήμα, το υποκείμενο και το αντικείμενο. Γίνεται δηλαδή καθαρά φιλολογική και \"συντακτική\" ανάγνωση των ακολουθιών. Και πάλι λέω μέσα μου τζίφος.

Έχω καταλήξει σε δύο συμπεράσματα αλλά θα χαρώ να ακούσω και τις δικές σας εκτιμήσεις και προτάσεις.
1ον. Πρέπει ορισμένες ακολουθίες, αυτές που χρησιμοποιούμε συχνά για προσευχή (όπως το Απόδειπνο) να τις μελετήσω κάποτε \"εκτός\" προσευχής, ιδιαίτερα δε τους ψαλμούς. Να εντρυφύσω στα νοήματά τους, έτσι ώστε να μην αναγκάζεται το μαυλό μου να περιστρέφεται κάθε φορά στο \"ρήμα-υποκείμενο-αντικείμενο)
2ον. Κατέληξα στο εξής συμπέρασμα. Όπως και να χει, είτε καταλαβαίνω είτε όχι, αυτό που έχει σημασία είναι η διάθεση μου. Αν είναι \"δοξολογική\" ή αν είναι φθηνά υποκριτική.

Εσείς τι λέτε?

[mistral]

Ας γράψω και γώ την γνώμη μου μιάς και το πάθος της επάρσεως δεν με αφήνει να κάτσω στ\' αυγά μου..

Ο εσωτερικός λογισμός μου μού λέει τότε: \"Τι διαβάζεις, αφού δεν καταλαβαίνεις τι λες. Ωραία προσευχή κάνεις, προσευχή του τίποτα.\"

Αυτός ο λογισμός είναι για γερές σφαλιάρες! Τέλος!
Όποιος αποδέχεται τέτοιον λογισμό τρώει βαρηά ήττα απ τον διάβολο και μάλιστα με βλακώδη τρόπο.
Δεν θα μας πεί τώρα και ο ακάθαρτος τι θα διαβάσουμε και τι όχι!
Το τι θα διαβάσουμε θα το ορίσουμε εμείς πιθανόν σε συμφωνία (ή με υπόδειξη) με τον πνευματικό και ουδείς άλλος.
Και απ την στιγμή που έχουμε ορίσει ή έχουμε κανόνα για το τι θα διαβάσουμε θα το διαβάσουμε!
Αυτό είναι εκ των ουκ άνευ δεδομένο! Ότι άλλο είναι εκ του πονηρού.

Άλλοτε πάλι με ένταση και αγωνία προσπαθώ να καταλάβω τι διαβάζω, και τότε διαπιστώνω ότι ο νους μου φεύγει από τη δοξολογία του Θεού και πηγαίνει στο ρήμα, το υποκείμενο και το αντικείμενο. Γίνεται δηλαδή καθαρά φιλολογική και \"συντακτική\" ανάγνωση των ακολουθιών. Και πάλι λέω μέσα μου τζίφος.

Έχω καταλήξει σε δύο συμπεράσματα αλλά θα χαρώ να ακούσω και τις δικές σας εκτιμήσεις και προτάσεις.
1ον. Πρέπει ορισμένες ακολουθίες, αυτές που χρησιμοποιούμε συχνά για προσευχή (όπως το Απόδειπνο) να τις μελετήσω κάποτε \"εκτός\" προσευχής, ιδιαίτερα δε τους ψαλμούς. Να εντρυφύσω στα νοήματά τους, έτσι ώστε να μην αναγκάζεται το μαυλό μου να περιστρέφεται κάθε φορά στο \"ρήμα-υποκείμενο-αντικείμενο)
2ον. Κατέληξα στο εξής συμπέρασμα. Όπως και να χει, είτε καταλαβαίνω είτε όχι, αυτό που έχει σημασία είναι η διάθεση μου. Αν είναι \"δοξολογική\" ή αν είναι φθηνά υποκριτική.
Εσείς τι λέτε?

Τα υπόλοιπα που γράφεις κατά την γνώμη μου αναφέρονται στο πως θα διαβάσω τις ακολουθίες,.
Δεν θα απαντήσω με την σειρά που ρωτάς αλλά κάπως χύμα .. όπως μου βγαίνουν οι λέξεις.

Κατ\' αρχήν οι ακολουθίες αλλά και όλα τα \"γράμματα\" είναι θεό-πνευστα ως οι Άγιοι Πατέρες λένε
Δηλαδή ο συγγραφέας όλων αυτών των ιερών κειμένων είτε ψαλμών, ευαγγελίων, ωδών, επιστολών, ύμνων κλπ όταν τα έγραφε ευρίσκονταν μέσα στην χάρη του Θεού. Άρα μέσα σε αυτά τα ιερά γράμματα ενυπάρχει κρυμμένη η χάρις του Θεού. Υπάρχει το Άγιον Πνεύμα. Σωστά τα συλλογίζομαι;  Υποθέτω και πάω παρακάτω.
Ο νούς του ανθρώπου και η αντιληπτική του ικανότητα έχει διαμορφωθεί με βάση δεδομένα του παρόντος κόσμου. Με βάση δηλαδή των αισθητό κόσμο, την παιδεία που έλαβε, τις γραμματικές γνώσεις του, την προσωπική του εμπειρία, το οικογενειακό του περιβάλλον κλπ. Ο \"σκληρός δίσκος\" δηλαδή του ανθρώπου έχει συγκεντρωμένα κάποια δεδομένα, κάποιες πληροφορίες και με βάση αυτές ερμηνεύει, κρίνει, δέχεται ή απορρίπτει πράγματα και καταστάσεις. Κάποια απ αυτά τα δεδομένα - γνώσεις χρειάζονται  και για την μελέτη των ιερών κειμένων.  Ας πούμε αν κάποιος δεν γνωρίζει ανάγνωση δεν μπορεί να διαβάσει τα ιερά κείμενα. Ως εκ τούτου βασικές γνώσεις και δεξιότητες του ανθρώπινου νού είναι εντελώς απαραίτητες  Σωστά; Κάπως έτσι φαντάζομαι πως είναι..
Το ερώτημα λοπόν που τίθεται τώρα είναι:
Αυτός ο νούς ο ανθρώπινος όντας διαμορφωμένος με τα δεδομένα που έχει δεχτεί έχει την δυνατότητα να κατανοήσει, να ερμηνεύσει και να αναλύσει τα θεόπνευστα ιερά κείμενα με ορθόν τρόπο; Δηλαδή - με δεδομένο ότι στα ιερά κείμενα υπάρχει η χάρις του Θεού, το πνεύμα και η πνοή του Θεού - μπορεί ο ανθρώπινος νούς να ερμηνεύσε τον ίδιο τον Θεό ή την Αγία Τριάδα;
Και μόνον η σκέψις για μία τέτοια απόπειρα αποτελεί πλάνην οικτράν. Στην οποία πλάνη πέφτουν όλοι οι επιστήμονες που προσπαθούν με το ανθρώπινο μυαλό τους και τις επιστημονικές τους γνώσεις να ερμηνεύσουν τον Θεό.
Εδώ αρχίζω λίγο να αμφιβάλλω και για τα λεγόμενά μου αλλά θα τολμήσω να πάω και παρακάτω...
 Τι έχουμε λοιπόν μέχρι τώρα;
Έχουμε τις θεόπνευστες Γραφές και έναν ανθρώπινο νού που είναι αδύνατον λογικά να ερμηνεύσει και να κατανοήσει ότι διαβάζει.
Έχουμε δηλαδή έναν άνθρωπο - δημιούργημα που λογικό είναι να μην μπορεί να κατανοήσει και να ερμηνεύσε τον Δημιουργό του.
Φυσικό και επόμενο...
Άρα εδώ τελειώνει κάθε προσπάθεια του ανθρώπινου νού να ερμηνεύσει και να κατανοήσει τα ιερά κείμενα. Τέλος!
Τι μένει λοιπόν για συνέχεια; Απογοήτευση και εγκατάλειψη; Σαφώς και όχι!
\"Εντρυφάτε τας γραφάς\" και το εντρυφώ δεν σημαίνει ούτε ερμηνεύω ούτε κατανοώ αλλά βρίσκομαι εν τρυφή μετά των ιερών κειμένων.
Όπως ένας άντρας εντρυφά στας γυνακείας αγκάλας τρόπον τινά έτσι και ο πιστός εντρυφά εις τας γραφάς.
Δηλαδή γυροφέρνει τον νού του, τα μάτια του, τα αυτιά του, όλες τους τις αισθήσει και την ύπαρξη γύρω απ τα ιερά κείμενα.
Με τον τρόπο που ο Αββάς Ισαάκ ο Σύρος παραπάνω περιγράφει. Ξεχνώντας την ποσότητα, μην προσπαθώντας να ερμηνεύσει τους στίχους, όπως λέμε δηλαδή το \"Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με\" απόλυτα συγκεντρωμένος στις λέξεις χωρίς αγωνία ή προσπάθεια να πετύχει το ότιδήποτε.
Απλά μετέχει με όλη του την ύπαρξη όσο γίνεται συγκεντρωμένος σε αυτήν ακριβώς την μελέτη, με προσοχή.  
Συνεχίζω να αυθαδιάζω.. συγχωρέστε με αλλά θα γράψω λίγα ακόμα....και ο Θεός να με συγχωρεί..
Εντρυφώντας λοιπόν εις τας Γραφάς εντρυφώμεν εις την χάριν του Αγίου Πνεύματος επειδή όπως είπαμε μέσα στις θεό-πνευστες γραφές υπάρχει η χάρις. Και όσον εντρυφώμεν χαριτωνόμαστε. Σιγά σιγά στην  αρχή όλο και περισσότερο στην συνέχεια. Δεν κατανοούμε. Μετέχουμε της κρυμμένης στις γραφές  χάριτος του Θεού. Όπως στο τραπέζι καθόμαστε και τρώμε και δεν χάνουμε τον χρόνο μας για να  σκεφτούμε \"πώς έγινε αυτό το φαγητό;\" ή \"πόσα λεπτά χρειάστηκε για να γίνει νόστιμο;\" αλλά κατεβάζουμε τις μπουκιές έτσι ακριβώς μετέχουμε και της χάριτος \"τρώγοντας\" απ τα ιερά κείμενα και τρέφοντας τον νού μας και την ψυχή μας με αυτήν την χάριν.
\"Γεύσασθε και ίδετε όχι χρηστός ο Κύριος\" Γεύσασθε λοιπόν
Γιατί το να προσπαθώ να κατανοήσω κάθε λέξη, ρήμα, φράση κλπ μου μοιάζει σαν να βρίσκομαι σε ένα τραπέζι με όλα τα νόστιμα φαγητά που μου αρέσουν, με ωραίο κρασί και καλή παρέα και αντί να κάθομαι να τρώω να βγάλω απ την τσάντα το μικροσκόπιο για να δώ τα μόρια τους κρέατος, την ζύμωση του κρασιού, να αναλύσω την χημική τους σύσταση, να γράψω μια επιστημονική μελέτη για το ψητό αρνάκι και τέτοια θλιβερά.
Εν τω μεταξύ το φαγητό θάχει κρυώσει και θάχει χαλάσει, εγώ θάχω μείνει νηστικός και θα πάει και τζάμπα το ακριβό κρασί που δεν δοκίμασα.  
Ας τρώμε λοιπόν αντί να αναλύουμε!
Όλοι οι συνδαίτημονες. Η τράπεζα των Αγίων Γραφών είναι γεμάτη απ\' την Χάρη του Θεού, και με γλυκό κρασί που θα μας οδηγήσει στην νηφάλιο μέθη! Και ας αφήσουμε τους δυτικούς αναλυτές των Αγίων Γραφών με το μικροσκόπιο να ψάχνουν εσαεί πλανεμένοι μέσα στο χάος του μυαλού τους και της επιστημονικής τους κατάρτισης. Εμείς ως Ορθόδοξοι ας το ρίξουμε στο φαγοπότι!

Για να απαντήσω όμως μονολεκτικά και στις δύο ερωτήσεις σου
1ον) Δεν έχει κάποιο νόημα για μένα εκτός και αυτό εξυπηρετεί κάποια επαγγελματική σου θεολογική σκοπιμότητα
2ον) Για μένα σημασία έχει να μετέχει κάποιος των ιερών κειμένων. Εννοείται βεβαίως όχι υποκριτικά.

Εκτός βέβαια των συγκεκριμένων ακολουθιών κάποιος πιστός φαντάζομαι θα ανοίγει και συχνά και την Καινή Διαθήκη, ή το Ψαλτήρι ή την Παλαιά Διαθήκη ή άλλα ιερά κείμενα (κρίνω εξ ιδίων τα αλλότρια). Προσωπικά πριν διαβάσω κάτι απ όλα αυτά είχα ακούσε - και όταν το θυμάμαι το ακολουθώ - πως καλό είναι πριν αρχίσει να εντρυφά να λέει και μια προσευχούλα όπως:

Έλλαμψον εν ταίς καρδίαιας ημών φιλάνθρωπε Δέσποτα το της σής θεογνωσίας ακήρατον φώς και
τους της διανοίας ημών  οφθαλμούς διάνοιξον εις την των ευαγγελικών σου κηρυγμάτων κατανόησιν.

Και ο Θεός ανοίγει τους της διανοίας ημών οφθαλμούς όταν και όπου και όπως Εκείνος κρίνει ωφέλιμο για την ψυχή μας

Μπα.. τόχω εντελώς χαμένο! ή τα φάρμακα με πειράζουν ή πρέπει να πάω για τσέκ άπ και σύντομα!
Συγχωρέστε μου την πολυλογία ..

[Αρτέμης]

Αγαπητέ mistral σ\'ευχαριστούμε για την κατατοπιστική σου τοποθέτηση επί του θέματος.Ήταν και για μένα θέμα προβληματισμού η στάση μας απέναντι στα γραπτά της πίστεως μας οπότε με τα παραπάνω άρχισα να βγάζω άκρη.

[adriana]

Μιστράλ μου άρεσε πολύ ο τρόπος που παρουσίασες τις σκέψεις σου αλλά για μένα ισχύει αυτό που έγραψε ο Παύλος (Όπως και να χει, είτε καταλαβαίνω είτε όχι, αυτό που έχει σημασία είναι η διάθεση μου. Αν είναι \"δοξολογική\" ή αν είναι φθηνά υποκριτική.) Να αναφέρω όμως οτι δεν ανήκω σε αυτούς που καθημερινά μελετάνε λειτουργίες, Καινή Διαθήκη.

[mistral]

adriana δεν διαφωνώ πως το βασικότερο είναι πάντα η πρόθεση, η προαίρεση του ανθρώπου
Και δεν νομίζω πως το ζητούμενο είναι να καταλάβω αλλά να μου αποκαλυφθεί απ τον Θεό

Και αυτό το έβγαλα συμπέρασμα από αυτά που έγραφε ο γέροντας Πορφύριος για το πως
όταν είχε πάει μικρός στο Άγιον Όρος δεν ήξερε κάν ανάγνωση αλλά οι γέροντές του τον
έβαζαν να διαβάζει τις Ακολουθίες και το Ψαλτήρι στο πρωτότυπο. Και περιέγραφε ο
γέροντας πως αν και στην αρχή μόλις που κατάφερνε να ξεχωρίζει τα γράμματα και σιγά
σιγά κατάφερνε να συλλαβίζει αργότερα με την εξοικείωση και χωρίς ποτέ να έχει διαβάσει
την οποιαδήποτε ερμηνεία ή απόδοση των ιερών κειμένων ο Θεός του αποκάλυπτε -
- έτσι ακριβώς έλεγε - τα μυστήρια Του και τα θεία νοήματα κατά την ανάγνωση των
Γραφών. Σε έναν άνθρωπο που δεν γνώριζε καλά καλά ανάγνωση! Από εκεί κατάλαβα
πως η διανοητική προσπάθεια ερμηνείας και κατανόησης είναι μάταιος κόπος ίσως και
εμπόδιο στο να μας αποκαλύψει ο Θεός αυτά που Εκείνος θέλει να μας αποκαλύψη.

[adriana]

Βρε, το ίδιο δεν λέμε; Ο Θεός αποκάλυπτε στον γέροντα Πορφύριο τα μυστήρια Του και τα θεία νοήματα γιατι ακριβώς ο γέροντας είχε την καλύτερη πρόθεση. Πρέπει να συμπαθείς πολύ τον γέροντα Πορφύριο, ένα διάστημα διάβαζα αρκετά απο τα κείμενά του.

[mistral]

Βρε, το ίδιο δεν λέμε; Ο Θεός αποκάλυπτε στον γέροντα Πορφύριο τα μυστήρια Του και τα θεία νοήματα γιατι ακριβώς ο γέροντας είχε την καλύτερη πρόθεση. Πρέπει να συμπαθείς πολύ τον γέροντα Πορφύριο, ένα διάστημα διάβαζα αρκετά απο τα κείμενά του.

Ναι βρε, το ίδιο λέμε :)
Σαφώς και συμπαθώ τον γέροντα Πορφύριο
Και τώρα που τόπες έχω καιρό να πάω μέχρι το κελί του και είμαι μισή ώρα μόνο μακρυά

[Iaspis]

Πολύ ωραία καί παραστατική η ανάλυση σου Μιστράλ. Από τήν λίγη μου προσωπική εμπειρία, έχω κατανοήσει πώς η βασική διαφορά ανάμεσα στό ακούω καί στό μή ακούω τά λεγόμενα, ακόμη καί άν αυτά αναγιγνώσκονται νοερώς, είναι η παύση ή μή τού εσωτερικού διαλόγου πού τίς περισσότερες φορές (σέ μένα τουλάχιστον) αποτελεί μία ενοχλητική οχλαγωγία (κοινώς βαβούρα). Όταν καί άν παύση (ή ελαττωθεί) τότε ανατέλει καί η συγκέντρωση, καί μέ αυτήν η κατανόηση, καί σπανίως (γιά μένα στιγμιαία) η «εμπειρία» τών λόγων, ωσάν νά τά ζείς τήν ώρα πού τά διαβάζεις. Πώς αυτό ανακαλείται; Θαρρώ μέ τήν επανάληψη, τόν συλλαβισμό, καί τά χρόνια τής μελέτης. Αλλά καί τόν περιορισμό τής οχλαγωγίας κάθε είδους : εσωτερικής (κατάκριση, φαντασία), καί εξωτερικής (συναναστροφές, πολυκοσμία).

[mistral]

ωσάν νά τά ζείς τήν ώρα πού τά διαβάζεις.

Έψαξα πολύ να βρώ ένα κείμενο που είχα διαβάσει ακριβώς γι αυτήν την κατάσταση και ήθελα να το ποστάρω μαζί με αυτό που ήδη πόσταρα. Δεν κατάφερα να το βρώ.. Θυμάμαι βέβαια το νόημα του κειμένου που έλεγε πως «όταν διαβάζεις τα ιερά κείμενα να τα διαβάζεις σαν να αφορούν εσένα και σαν να τα λές εσύ και όχι ο Δαυΐδ για παράδειγμα αν μιλάμε για τους Ψαλμούς». Αλλά η πηγή και το ακριβές κείμενο μου διαφεύγουν προς το παρόν.

[ρωμηός]

Τρελό θεματάκι!!! Εν πρώτοις αγαπητέ Μιστράλ είσαι απολαυστικότατος και δη ρωμηοπρεπής (μόνο ένας ρωμηός θα παραλλήλιζε τη μελέτη των ιερών κειμένων με φαγοπότι). Έξοχη η επιχειρηματολογία σου, εν πολλοίς ολοκληρωμένη! Εν δευτέροις είσαι of topic (ρωμηοπρεπέστερον), τουλάχιστον όσον αφορά τη δική μου τοποθέτηση (ρωμηοπρεπέστατον), παρότι είναι δικό σου το αρχικό topic (υπερβαλλόντως ρωμηοπρεπές). Εγώ κυρίως έθεσα το ζήτημα της προσευχής και όχι της ανάγνωσης ιερών κειμένων και της κατανοήσεώς των. Εξ ου έφτασες και στο αποκορύφωμα της ρωμηοφροσύνης να μου προτείνεις λύση την προσευχή πριν της προσευχής....

Ας αφήσω τα ρωμηοπαιχνιδίσματα και ας έρθω στην ουσία. Το θέμα, όπως το κατάλαβα και όπως το έθεσα, έχει να κάνει με την προσευχή -ακολουθία που κάνουμε και κατά πόσο κατανοούμε αυτά τα οποία λέμε. Και στο πως πρέπει να προσευχόμαστε, προσέχωντας και αναλύοντας το γράμμα μόνο ή και τι άλλο. Στην προσευχή μας λοιπόν αερολογούμε, \"συντακτολογούμε\", τι ακριβώς?

[mistral]

Ιδιαιτέρως χαίρομαι κύριε συμποσιάρχα που τα έκανα μπάχαλο! Παλιά μου τέχνη κόσκινο...

Εξ ου έφτασες και στο αποκορύφωμα της ρωμηοφροσύνης να μου προτείνεις λύση την προσευχή πριν της προσευχής.

Αυτό ειλικρινώς δεν το πολυκατάλαβα αλλά καλύτερα μπάς και γλυτώσω απ την αλλαζονεία μου.
Όλα θα τα καταλαβαίνω; Ε μα ποιός είμαι τελικά; Ο φωτεινός παντογνώστης;

Το θέμα, όπως το κατάλαβα και όπως το έθεσα, έχει να κάνει με την προσευχή -ακολουθία που κάνουμε και κατά πόσο κατανοούμε αυτά τα οποία λέμε.

Αν βέβαια περιμένεις να ξεμπαχαλέψω το θέμα μάλλον δεν με κατάλαβες καλά.
Εγώ σκάβω το χωράφι (της καρδιάς) και ανακατεύω το χώμα αλλοιώς σπόρος δεν φυτρώνει
Κατ\' αρχήν για μένα άλλο είναι η Ακολουθία και άλλο η Προσευχή
Οι μοναχοί συνήθως όταν λένε να διαβάσουν μια Ακολουθία λένε \"να διαβάσουμε τα γράμματα\"
Άρα θα μιλήσουμε μόνο για τις Ακολουθίες και όχι για την Προσευχή

Και στο πως πρέπει να προσευχόμαστε, προσέχωντας και αναλύοντας το γράμμα μόνο ή και τι άλλο.
Στην προσευχή μας λοιπόν αερολογούμε, \"συντακτολογούμε\", τι ακριβώς?

Τώρα δηλαδή αντί να μου λές σαν θεολόγος \"τι κάθεσαι ρε τρελλαμένε και γράφεις εδώ πέρα;\"  και να μας πείς τι λένε
οι Άγιοι ρωτάς εμένα; Καλά να πάθεις! Γιατί εγώ χατήρια δεν χαλάω με τίποτε! Ειδικά στους αδελφούς που με ρωτάνε...

Εγώ θα γράψω παρακάτω τι έχω διαβάσει για το πώς πρέπει να διαβάζουμε τις Ακολουθίες

Κατ\' αρχήν όρθιοι! ευθυτενείς, με ίσια τα πόδια, σοβαροί, κοινώς \"σούζα!\"
Χωρίς χασμουρητά, βαριεστημένο ύφος, χωρίς κακομοιριά, αλλά με προσοχή και σε προσοχή!
Όπως ο ψαρωμένος νεοσύλλεκτος φαντάρος όταν βρίσκεται μπροστά στον στρατηγό!
Με επίγνωση του ότι βρισκόμαστε μπροστά στον Βασιλέα των Βασιλέων.
Δεν θα αναφέρω το ταπεινό φρόνημα επειδή τα παραπάνω το προϋποθέτουν

Διαβάζουμε ούτε πολυ αργά - νωχελικά ούτε πολύ γρήγορα - μασημένες λέξεις
Δεν βιαζόμαστε να τελειώσουμε την Ακολουθία! Βρίσκουμε τον απαραίτητο χρόνο
Την διαβάζουμε την ίδια ώρα κάθε μέρα - αν αυτό είναι δυνατόν
Διαβάζουμε καθαρά! τονίζοντας όλα τα σύμφωνα και ιδιαίτερα τα τελικά ν και ς

Ρωτάς αν προσέχουμε το γράμμα.  Στο πρώτο πόστ αυτού του θέματος ο Αββάς Ισαάκ λέει:

άφες τελείως την ποσότητα και μη παρατηρήσης την ακρίβειαν των στίχων,  αλλά λέγε
τους στίχους, ως λέγεις την ευχήν, μετά προσοχής· άφες δ\' έτι και την απρόσεκτον ανάγνωσιν..
Έτσι διαβάζουμε τις ακολουθίες επειδή ακριβώς «εις την στιχολογίαν της ακολουθίας σου» αναφέρεται
Και αυτό \"για να αισθανθής τους λόγους του Αγίου Πνεύματος\" ως ο Αββάς Ισαάκ γράφει.

Αυτά έχω διαβάσει - ίσως μου διαφεύγει και κάτι - σχετικά με το πώς διαβάζουμε τις Ακολουθίες.

Για τα περί προσευχής είμαι πολύ μικρός για να μιλήσω.
Αν δώσει ο Θεός φώτιση και μας προκύψει κάποια στιγμή ... έχει ο Θεός!

[mistral]

Είπα να διαβάσω λίγο απ τον γέροντα Πορφύριο και έπεσα πάνω στα παρακάτω σχετικό με το θέμα μας και το κοινωνώ μαζί σας:

Όλα τ\' άγια βιβλία της Εκκλησίας μας, η Παρακλητική, το Ωρολόγιο, το Ψαλτήρι, τα Μηναία περιέρχουν λόγια άγια, ερωτικά προς τον Χριστό μας. Να τα διαβάζετε με χαρά, και αγάπη και αγαλλίαση. Όταν δοθείτε σ\' αυτή την προσπάθεια με λαχτάρα, η ψυχή σας θ\' αγιάζεται με τρόπο απαλό, μυστικό, χωρίς να το καταλαβαίνετε.

[Κωνσταντίνος]

Ωραίο αυτό το θέμα.
Να μαθαίνουμε σιγά σιγά και κάτι πρακτικά χρήσιμο

[ρωμηός]

Κατ\' αρχήν για μένα άλλο είναι η Ακολουθία και άλλο η Προσευχή

Τι εννοείς? Και οι ακολουθίες προσευχή δεν είναι; Δεν προσευχόμαστε όταν διαβάζουμε  - τελούμε τις ακολουθίες;;;  

Εγώ θα γράψω παρακάτω τι έχω διαβάσει για το πώς πρέπει να διαβάζουμε τις Ακολουθίες

Κατ\' αρχήν όρθιοι! ευθυτενείς, με ίσια τα πόδια, σοβαροί, κοινώς \"σούζα!\"
Χωρίς χασμουρητά, βαριεστημένο ύφος, χωρίς κακομοιριά, αλλά με προσοχή και σε προσοχή!
Όπως ο ψαρωμένος νεοσύλλεκτος φαντάρος όταν βρίσκεται μπροστά στον στρατηγό!
Με επίγνωση του ότι βρισκόμαστε μπροστά στον Βασιλέα των Βασιλέων.
Δεν θα αναφέρω το ταπεινό φρόνημα επειδή τα παραπάνω το προϋποθέτουν

Διαβάζουμε ούτε πολυ αργά - νωχελικά ούτε πολύ γρήγορα - μασημένες λέξεις
Δεν βιαζόμαστε να τελειώσουμε την Ακολουθία! Βρίσκουμε τον απαραίτητο χρόνο
Την διαβάζουμε την ίδια ώρα κάθε μέρα - αν αυτό είναι δυνατόν
Διαβάζουμε καθαρά! τονίζοντας όλα τα σύμφωνα και ιδιαίτερα τα τελικά ν και ς

Θα κρατήσω από όλα αυτά, ως το βασικότερο, το:

Με επίγνωση του ότι βρισκόμαστε μπροστά στον Βασιλέα των Βασιλέων.

Διότι όλα τα άλλα είναι εξωτερικά - τυπικά γνωρίσματα και μέτρα, στα οποία αν δίνουμε a priori προσοχή χάνουμε ενίοτε την ουσία και μένουμε στους τύπους. Δεν το χετε νιώσει? Πολλές φορές μου έχει συμβεί, όταν πηγαίνω στην εκκλησία για να παρακολουθήσω κάποια ακολουθία, να λέω: πρέπει να σταθώ έτσι, να μην κάνω αυτό ή να κάνω εκείνο, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνεται ο νους μου και να εγκλωβίζεται παράλληλα μόνο στην εξωτερική \"εμφάνιση\" και στάση και όχι στη διάθεση της καρδιάς και της ψυχής μου. Αντίθετα όσες φορές έχω προτάξει το πολύ όμορφα διατυπωμένο :

Με επίγνωση του ότι βρισκόμαστε μπροστά στον Βασιλέα των Βασιλέων.

, τότε και το σώμα θα βρει μόνο του την πρέπουσα θέση και στάση και ο νους μου θα ναι απόλυτα αφοσιωμένος στον Ένα Τριαδικό Θεό μου. Θέλω να πω ότι αυτό που χρειάζεται προετοιμασία περισσότερη δεν είναι το σώμα μας ή η γλώσσα μας ή η ανάγνωσή μας αλλά η διάθεση της ψυχής μας, η προαίρεσή μας.

[mistral]

Ας ποστάρω .. και ο Θεός βοηθός..

Ο Άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ αναφέρει ένα περιστατικό απ την Ορθόδοξη παράδοση
Σίγουρα τόχετε διαβάσει απλά το αναφέρω για διαφορετικό λόγο απ ότι ο Άγιος

Σε κάποιον δρόμο περνούσε μια κηδεία. Μια μάνα κήδευε τον 16χρονο μοναχογιό της
Ο θρήνος της σπάραζε της καρδιές όλων. Την άκουσε και μια πόρνη που μόλις είχε
τελειώσει την \"δουλειά\" της με έναν πελάτη. Και η καρδιά της ράγισε.
Σήκωσε λοιπόν η πόρνη τα χέρια στον Θεό και είπε:
- Όχι για μένα την αμαρτωλή αλλά για τον πόνο αυτής της μάνας
  σε παρακαλώ Θεέ μου να αναστήσεις το παιδί!
Και το παιδί αναστήθηκε.
Τα λόγια της πόρνης είναι προσευχή όπως εγώ την εννοώ.

Ξεκίνησε να διαβάζει το Απόδειπνο.
Μόλις τελείωσε το Πιστεύω σταμάτησε για λίγο και άρχισε να ψέλνει
\"Άμωμοι εν οδώ αλληλούϊα...\" .. αναωτήθηκε γιατί άραγε;
Προσπάθησε να συνεχίσει την ανάγνωση του Αποδείπνου αλλά δεν έβγαινε
Η καρδιά τούλεγε να ψέλνει νεκρώσιμα ..σχεδόν τον υποχρέωνε
Συνέχισε με \"Τών αγίων ο χορός..\", \"Πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα..\" και
\"Δεύτε πάντα οι ποθούμενοί με..\" είπε όλα όσα ήξερε απ έξω, μετά
άνοιξε την Νεκρώσιμη Ακολουθία που έχει πάντα εύκαιρη και άρχισε να
ψέλνει όλα τα νεκρώσιμα τροπάρια. Αυτό κράτησε κοντά στην μια ώρα
Με μεγάλο πένθος στην καρδιά, με δάκρυα .. όπως στην κηδεία.
Μετά κάθησε ήσυχα στην πολυθρόνα.
Δεν πέρασαν ούτε πέντε λεπτά και χτύπησε το τηλέφωνο
- \"Η Φωτεινή μόλις πέθανε\" του είπαν.
Μόνο που ο ίδιος - χωρίς να το ξέρει πως - την είχε συνοδεύει στην έξοδο προσευχόμενος
Η προσευχή υπάρχει απ την στιγμή που άρχισε το \"Άμωμοι εν οδώ..\"
Μέχρι τότε διάβαζε μια Ακολουθία ..

καὶ εἶπεν ᾿Ιησοῦς· στήτω ὁ ἥλιος κατὰ Γαβαὼν καὶ ἡ σελήνη κατὰ φάραγγα Αἰλών.
καὶ ἔστη ὁ ἥλιος καὶ ἡ σελήνη ἐν στάσει.  Ιησούς του Ναυή 10:12-13
Δεν διάβασε όλη την Πεντάτευχο ούτε έκανε κάποια ακολουθία ή όπως αλλοιώς λέγονταν τότε
ο Ιησούς του Ναυή. Άνθρωπος ήταν και είπε μία φράση στον Θεό. Και ο ήλιος στάθηκε.
Αυτή είναι προσευχή
Και σε αυτήν την προσευχή δεν υπάρχει καμμία βαττολογία. Μόνον τα απαραίτητα λόγια.


Googlάροντας για το παραπάνω βρήκα αυτό το link . Διαβάστε το!
http://www.acapus.com/article.php?lang=1&cat1ids=157
Δεν ξέρω ποιάς προέλευσης είναι η ιστοσελίδα αν όμως το γεγονός αληθεύει ..!
Επαναλαμβάνω: δεν εγγυώμαι την ακεραιότητα της ιστοσελίδας ή του γεγονότος.

Με λίγα λόγια θέλω να πω πως η προσευχή δεν είναι κάτι που μπαίνει σε \"καλούπι\"
Είναι μια επικοινωνία του ανθρώπου με τον Δημιουργό του και πιστεύω πως
ποτέ δεν είναι ίδια με μια προηγούμενη ή με μια επόμενη προσευχή.
Ανάλογα με την κατάσταση του ανθρώπου είναι και η προσευχή του.
Άν έσφαλε τότε η καρδιά θα προσεύχεται ευρισκόμενη εν μετανοία
Αν δέχτηκε - ή αν κατάλαβε γιατί πάντα δέχεται - εξαιρετική ευλογία τότε ευχαριστεί
Μπορεί να καρδιά να βρίσκεται σε δοξολογία προς τον Δημιουργό της
Αν κάποιος συνάνθρωπος υποφέρει μπορεί να προσεύχεται για τον συνάνθρωπο
Αν έχει τόσα πολλά να ευχαριστήσει τον Θεό μπορεί να στέκεται άλλαλη και εκστατική
χωρίς να λέει τίποτε σε μια κατάσταση που μόνο αυτή η ίδια και ο Θεός γνωρίζουν και
όποιοσδήποτε άλλος τρίτος να μη καταλαβαίνει τι ακριβώς γίνεται. Προσευχή είναι
και αυτή και μάλιστα η ανώτερη όπως έλεγε ο γέροντας Πορφύριος. Η σιωπή είναι προσευχή.
 
Όχι ότι το Απόδειπνο και οι άλλες ακολουθίες δεν είναι προσευχή. Σίγουρα είναι.
Αλλά θάλεγα μάλλον είναι εισαγωγή στην προσευχή, ζέσταμα της ψυχής, προθέρμανση.
Και όποιος γνωρίζει από σκληρή γυμναστική μέχρι τελικής πτώσεως ξέρει πόσο σημαντικό
είναι ένα πολύ καλό ζέσταμα. Και στα πνευματικά θέματα χρειάζεται καλό ζέσταμα.
Αυτό το περί ζεστάματος της ψυχής τόλέγε ο γέροντας Παίσιος

Είχα διαβάσει σε ένα βιβλίο όταν ήμουν στην εφηβεία την παρακάτω περιγραφή.

Ο άνθρωπος ξυπνάει το πρωί, σκουπίζει και σφουγγαρίζει το σπίτι, βάζει όλα τα πράγματα
στην θέση τους, στρώνει το κρεββάτι και μετά ανοίγει το παράθυρο περιμένοντας να φυσήξει
δροσερό αεράκι..Δεν ξέρει αν θα φυσήξει ή όχι αλλά ο ίδιος ετοίμασε το σπίτι και άνοιξε
τα παράθυρα. Ότι πέρναγε απ το χέρι του το έκανε σαν άνθρωπος.

Ο άνθρωπος «ένα πρωί ξυπνάει», γνωρίζει δηλαδή τον Χριστό.

«Σκουπίζει, σφουγγαρίζει, βάζει τα έπιπλα στην θέση τους, στρώνει τα κρεββάτια» δηλαδή
τακτοποιεί την ζωή του ώστε να μην έχει εκκρεμότητες, συγχωρείται και συγχωρεί, εξομολογειται
και μετανοεί και φροντίζει έτσι ώστε η ψυχή του να είναι καθαρή και τακτοποιημένη
Όσο αυτό είναι ανθρωπίνως δυνατόν.

Μετά «ανοίγει τα παράθυρα» δηλαδή ανοίγει την Αγία Γραφή και διαβάζει κάτι κάθε μέρα,
διαβάζει και το Απόδειπνο, πάει και στην Εκκλησία, πάει και σε κάπιοα αγρυπνία, νηστεύει
το κατά δύναμιν και όσα σαν άνθρωπος μπορεί να κάνει τα κάνει.
Δεν μπορεί να κάνει «το δροσερό αεράκι να φυσήξει», μπορεί όμως να έχει έτοιμο το σπίτι
και ανοιχτά τα παράθυρα.Το αν θα φυσήξει ή όχι είναι υπόθεση του Θεού, όχι του ανθρώπου.
Και όταν «φυσήξει δροσερό αεράκι» τότε έρχεται η προσευχή
Και δεν μπορεί. Κάποια στιγμή θα φυσήξει δροσερό αεράκι.
Όχι σήμερα όχι αύριο πιθανόν αλλά σίγουρα θα φυσήξει και η χάρις του Θεού θάρθει.

Με όλα αυτά δοκίμασα να απαντήσω στην ερώτηση σου:

Τι εννοείς? Και οι ακολουθίες προσευχή δεν είναι;
Δεν προσευχόμαστε όταν διαβάζουμε  - τελούμε τις ακολουθίες;;;

Να περιγράψω πως βλέπω μια διαφορά ανάμεσα στην ακολουθία και στην προσευχή.
Και στις ακολουθίες προσευχές διαβάζουμε, δεν διαβάζουμε κάτι άλλο
Το «Ελέησόν με ο Θεός κατά το μέγα έλεός σου..» π.χ. προσευχή είναι
Αλλά το  «Ελέησόν με ο Θεός..» του κάθε ανθρώπου κάποια στιγμή της ζωής του δεν
συμπίπτει να είναι ίδιο με του Δαυίδ όταν έλεγε για πρώτη φορά αυτήν την προσευχή.
Είχε σκοτώσει έναν άνθρωπο τον Ουρία για να του πάρει την γυναίκα και όταν ο προφήτης
τον έφερε σε συναίσθηση της πράξης του τότε, προσευχήθηκε με αυτόν τον τρόπο.
Ο καθένας μας έχει το δικό του  «Ελέησόν με ο Θεός..» σε κάθε στιγμή της ζωής του
Και αυτό είναι που εγώ θεωρώ προσευχή με την πλήρη έννοια του όρου
«Εξηρεύξατο η καρδία μου λόγον αγαθόν»  πρός τον Θεό και Δημιουργό μου.
Προσευχή του κάθε ανθρώπου είναι όταν γίνεται εξόρρυξη απ τα βάθη της καρδιάς του
λόγων (ή και μή-λόγων, \"εν στεναγμοίς αλλαλήτοις\") που απευθύνεται αυθόρμητα προς τον Δημιουργό του.
Εϊτε λόγων μετανοίας, είτε ευχαριστίας, είτε δοξολογίας, είτε δεήσεως, είτε αιτήσεως, είτε ..σιωπής.

Μου αρέσει ιδιαίτερα μια περιγραφή του Αββά Ισαάκ του Σύρου για την προσευχή

«.επειδή αι κινήσεις της γλώσσας και της καρδίας είναι κλειδία εις την προσευχήν.
όσα όμως ακολουθούσιν ύστερον, είναι είσοδος εις τα βασιλικά ταμεία.
Ας παύση ενταύθα πάν στόμα, και πάσα γλώσσα και καρδία, ήτις υπάρχει κυβερνήτης
και οικονόμος των λογισμών· επίσης και ο νούς ο κυβερνήτης των αισθήσεων, και
η διάνοια, το αδιάντροπον και ταχύπτερον πετούμενον όρνεον· και ας μένωσιν ώδε,
όσοι ζητώσι το επέκεινα· διότι παρουσιάσθη ο οικοδεσπότης».


Τώρα όσον αφορά τα άλλα έχεις δίκιο πρόκειται για εξωτερικά γνωρίσματα και στάσεις
Απλώς τα έγραψα για να κάνω πιο έντονο το «ενώπιον του Βασιλέως των Βασιλέων» και μόνον.

Τέλος του παραλληρήματός μου για την ώρα.. εύχεστε παρακαλώ και συγχωρέστε μου την πολυλογία.

[Iaspis]

Πολύ ωραία mistral, πολύ ωραία !!!

[staboz]

\"Η καρδία έσωθεν ομοίως τοις εξωτέροις σχήμασιν ενδιατυπούται\" (Αββάς Ισαάκ)
\"Τοῖς γὰρ ἐπιτηδεύμασιν ὁμοιοῦται ψυχὴ, καὶ πρὸς ἃ πράττει, τυποῦται, καὶ πρὸς ταῦτα σχηματίζεται\" (Μ. Βασίλειος)

[ρωμηός]

\"Η καρδία έσωθεν ομοίως τοις εξωτέροις σχήμασιν ενδιατυπούται\" (Αββάς Ισαάκ)
\"Τοῖς γὰρ ἐπιτηδεύμασιν ὁμοιοῦται ψυχὴ, καὶ πρὸς ἃ πράττει, τυποῦται, καὶ πρὸς ταῦτα σχηματίζεται\" (Μ. Βασίλειος)

Αυτά τί σημαίνουν; Ότι πρώτα έρχεται η στάση του σώματος και μετά η στάση της ψυχής; Μήπως όμως όταν δίνουμε πρώτη προτεραιότητα στην προετοιμασία του σωματος και πάντα προσέχουμε ως προς αυτό, χάσουμε την ουσία κάποια στιγμή και μείνουμε μόνο με το εξωτερικό σχήμα? Δεν είναι πιο λογικό η ψυχή και ο νους μας να έχει ενώπιον των οφθαλμών της ότι μιλάει με το Δεσπότη των όλων, οπότε από την προετοιμασία αυτή θα πάρει και το κατάλληλο εξωτερικό σχήμα?

[Iaspis]

Τοῦ Ἁγίου Ἰσαακ

Τό σῶμα τὸ ἀσθενές, ὅταν ἀναγκάσῃς εἰς ἔργα περισσότερα τῆς δυνάμεως αὐτοῦ, σκότωσιν ἐπί σκοτώσει ἐμποιεῖς τῇ ψυχῇ, καί σύγχυσιν αὐτῇ μάλλον ἐπιφέρεις.
Τό δέ σῶμα τὸ ἰσχυρόν, ἐάν ἐν τῇ ἀναπαύσει καί τῇ ἀργίᾳ ἐκδῷς, πᾶσα κακία τελεσθήσεται ἐν τῇ ψυχῇ τῇ οἰκούσῃ ἐν αὐτῷ· καί ἡ ἐπιθυμία τοῦ ἀγαθοῦ ἀποβάλλει καί αὐτήν τήν ἐπιθυμίαν, καί στρέφει αὐτήν εἰς τὸ τῶν ὀλεθρίων ἐπιθυμεῖν.
Εἰ δὲ μεθυσθῇ ἡ ψυχὴ ἐν τῇ χαρᾷ τῆς ἐλπίδος αὐτῆς καί τῇ εὐφροσύνῃ τοῦ Θεοῦ, ἀναισθητεῖ τό σῶμα τῶν θλίψεων, κἄν ἀσθενὲς ᾖ· καί βαστάζει διπλοῦν βάρος καὶ οὐ κατανοεῖ, διὰ τὸ συναπολαύειν τῇ ψυχῇ τῆς τοῦ πνεύματος τροφῆς τε καὶ παρακλήσεως.
Ἡ καρδία πεπληρωμένη λύπης ὑπὲρ τῆς ἀσθενείας καὶ ἀδυναμίας τῶν σωματικῶν πράξεων ἀναπληροῖ τὸν τόπον διὰ τῆς λύπης πάσης τῆς σωματικῆς ἐργασίας. Αἱ πράξεις τοῦ σώματος έκτὸς τῆς λύπης τῆς διανοίας, ὥς περ σῶμα ἄψυχόν ἐστιν.

Φαίνεται πώς η ενέργεια καί οι ιδιότητες τού σώματος επηρεάζουν τά αντίστοιχα τής ψυχής, αλλά καί αντιστρόφως.

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ

Και πλάσθηκαν συγχρόνως το σώμα και η ψυχή· όχι το ένα πρώτα και το άλλο έπειτα...

Χαρακτηριστικές πάλι ιδιότητες της ψυχής είναι η ευσέβεια και η νόηση. Ενώ οι αρετές αποτελούν κοινές ιδιότητες της ψυχής και του σώματος· αποδίδονται όμως στην ψυχή, διότι η ψυχή κυβερνά το σώμα.

Φυσικά η ψυχή σάν θεία εικόνα κυβερνά τό σώμα. Καθώς όμως οι αρετές αποτελούν κοινές ιδιότητες, κατά πώς λέει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, πιστεύω πώς μία ευσεβής στάση τού σώματος  μπορεί νά θερμάνει τήν επικοινωνία μέ τόν Πατέρα κατά τήν ώρα τής Προσευχής, ιδίως στούς αρχάριους (σάν εμένα). Τί λέτε οι πιό έμπειροι;