Επιστολή Αγίου Γρηγορίου προς τον ρήτορα Ευδόξιο

[giannis]

Ερωτάς πώς τα ημέτερα. Και λίαν πικρώς. Βασίλειον ουκ έχω, Καισάριον ουκ έχω, τον πνευματικόν αδελφόν και τον σωματικόν. "Ο πατήρ μου και μήτηρ μου εγκατέλειπόν με", μετά του Δαβίδ φθέγγομαι. Τα του σώματος πονηρώς έχει, το γήρας υπέρ κεφαλής, φροντίδων επιπλοκαί, πραγμάτων επιδρομαί, τα των φίλων άπιστα, τα της Εκκλησίας αποίμαντα. Έρρει τα καλά, γυμνά τα κακά, ο πλούς εν νυκτί, πυρσός ουδαμού, Χριστός καθεύδει. Τί χρή παθείν; Μία μοι των κακών λύσις, ο θάνατος. Και τα εκείθεν μοι φοβερά, τοις εντεύθεν τεκμαιρομένω".

Πρόσφατα ένας φίλος μου ανέφερε την παραπάνω  επιστολή του Αγίου Γρηγορίου δεν την είχα ακούσει και μου έκανε μεγάλη εντύπωση. Κουβεντιάζοντας μαζί του μου είπε ότι αν Άγιοι σαν τον Άγιο Γρηγόριο είχαν τέτοιες στιγμές τότε εμείς τι κάνουμε προς τα πού βαδίζουμε; Προχωρούμε προς το να κάνουμε την πίστη μας πιο στέρεα μα και στα μέτρα του Αγίου Γρηγορίου αν φτάσουμε θα έχουμε τέτοιες δυσκολίες; Ψάχνοντας λίγο στο google βρήκα ένα blog http://mavrosgatos.blogspot.com/2007/02/blog-post_06.html που αναφέρεται στην συγκεκριμένη επιστολή και μάλιστα κάποιος υποστηρίζει πως η επιστολή αυτή είναι άλλη μια απόδειξη ότι δεν υπάρχει θεός. Τελικά τι γίνεται;
Πάντως υποψιάζομαι ότι ο Κύριος επέτρεπε τόσο μεγάλες δυσκολίες για τον Άγιο γιατί ακριβώς ήταν Άγιος...

[Ξένια]

Κοίταξε φίλε Γιάννη πως νομίζεις ότι έγιναν άγιοι? ακριβώς περνώντας από τέτοιου είδους καταστάσεις... Οι άγιοι, άνθρωποι ήταν σαν κι εμάς...
Και επόμενο είναι να έχουν κι εκείνοι στενοχώριες και μάλιστα να τις εκφράζουν σε όλο τους το φάσμα.. Άλλωστε όπως αναφέρει και στην επιστολή, ο προφήτης Δαβίδ πριν από τον άγιο Γρηγόριο βίωσε όλα τα προαναφερθέντα..\"ο πατήρ μου και η μήτηρ μου εγκατέλειπόν με\".
Όταν εξιδανικεύουμε τους αγίους σε σημείο \"αναμαρτησίας\" είναι πιο δύσκολο να τους μοιάσουμε ξέρεις... Το καλύτερο νομίζω είναι να μάθουμε γιατί, με ποιο τρόπο δηλαδή αγίασαν, γιατί η εκκλησία μας τους θεωρεί αγίους και να προσπαθήσουμε σε αυτό ακριβώς το σημείο να τους μιμηθούμε.. Αν  ο χριστός μας έφτασε στο σημείο να πει \"Παρελθέτω απ\' εμού το ποτήριον τούτο\" μη μας κάνει εντύπωση που ένας άνθρωπος είπε κάτι παρόμοιο...

[mistral]

@giannis
Οι άγιοι ζούν στιγμές και στιγμές διάφορες μεταξύ τους όπως λένε οι πατέρες
Παίρνοντας αφορμή απ τις λέξεις \"Χριστός καθεύδει\" καταλαβαίνω ότι όταν ο άγιος έγραφε τα παραπάνω δεν βρίσκονταν στην \"κατάσταση\" - όπως την περιγράφει ο Γέροντας Πορφύριος - της χάριτος του Θεού.  Και στις στιγμές της δοκιμασίας όπου ο άνθρωπος νομίζει ότι ο Θεός τον εγκατέλειψε αυτές οι σκέψεις έρχονται Και είναι ανθρώπινο να έλθουν και ταυτόχρονα πρόνοια του Θεού για να δοκιμαστεί και η πίστις του ανθρώπου αλλά και η προαίρεσή του και η επιμονή του και η υπομονή του και η επιθυμία του να βρίσκεται κοντά στον Θεό. Και όπως λένε οι πατέρες της εκκλησίας αλλά και σύγχρονοι γέροντες στον καιρό της εγκατάλειψης φαίνεται η πίστις του ανθρώπου και με αυτόν τον τρόπο γυμνάζεται πνευματικά ο άνθρωπος στην πορεία προς την αγιότητα. Άγιος γίνεται - σύμφωνα πάντα με τους πατέρες - όποιος αντέχει αυτές τις δοκιμασίες και τις ξεπερνάει μέχρι να ξαναέλθει η Χάρις του Θεού να τον ενισχύσει. Και η αντοχή βεβαίως και το ξεπέρασμα των δοκιμασιών με την βοήθεια του Θεού επιτυγχάνεται απλά ο άνθρωπος δεν το καταλαβαίνει στον καιρό της δοκιμασίας. Νομίζω πώς η φράση των πατέρων \"πέφτω και σηκώνομαι\" έχει αναφορά και σε αυτην την εναλλαγή πνευματικών καταστάσεων μέσα στον πνευματικά ασκούμενο άνθρωπο. Θα μπορούσα επίσης να βγάλω και το - αυθαίρετο - συμπέρασμα πώς ο άγιος γράφοντας τα παραπάνω ίσως θέλει να κρύψει την αγιότητά του και να ταπεινωθεί στα μάτια του αναγνώστη της επιστολής.. αλλά και στα δικά μας. Ίσως..  
Επειδή όμως προσωπικά μεταφέρω - και συνήθως όχι με τον καλύτερο δυνατό τρόπο - πράγματα που απλά και μόνον έχω διαβάσει αλλά δεν έχω εμπειριστεί .. μην πολυδίνεις σημασία στα γραφόμενά μου.. Οι γνωρίζοντες σωστά και με θεολογική ακρίβεια θα σου απαντήσουν αναλυτικότερα και πληρέστερα..

[ρωμηός]

Μιστράλ αν θες ακρίβεια θεολογική, μόνο ο Στάμποζ μπορεί να σε (μας) βοηθήσει! Είναι κατ\'αλήθειαν θεολόγος. Πλην, όμως, απ\' ό,τι βλέπω, δεν χρειάζεται να θέτεις σε κάθε post τα λεγόμενά σου στη βάσανο της Θεολογικής ακρίβειας..., η οποία δεν πρέπει να απέχει και πολύ των λόγων σου άλλωστε...

Θα συμφωνήσω και γω...με όλους και όλα. Και πάνω απ\' όλα να ευχαριστήσω το Γιάννη γι\'αυτό το εξαίρετο απόσπασμα. Εμένα με συγκλόνισε... Όχι από την άποψη ότι έθεσε την πίστη μου εν αμφιβόλω (κατά τα αναφερόμενα στο blogοchannαλο) αλλά από την άποψη του σκληρού και διαρκούς αγώνα που έδινε ο Άγιος. Η περιγραφή αυτή είναι τόσο ζωντανή που σου σηκώνει την τρίχα! Εικονίζει μια ψυχή που  φλέγεται! Μια καρδιά που έχει πλατυνθεί σε βαθμό απίστευτο, εξ ου και ο πολύς τόνος \"απαισιοδοξίας\"! Για μένα αυτοί οι στίχοι είναι το μεγαλείο του!

[staboz]

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ, ΓΙΑΝΝΗ!

Ένα από τα ωραιότερα και συγκλονιστικότερα κείμενα του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου.
Προσπαθείστε να διακρίνετε και μια λεπτή χροιά ειρωνείας στα λόγια του αγίου. Ειρωνείας όχι προς τον παραλήπτη Ευδόξιο τον ρήτορα αλλά προς τις εγκόσμιες καταστάσεις.
Το κείμενο έχει και ένα από τα ωραιότερα παιχνίδια του τιτάνος αγίου Γρηγορίου:
\"Έρρει τα καλά, γυμνά τα κακά, ο πλούς εν νυκτί, πυρσός ουδαμού, Χριστός καθεύδει\"

Αυτό δεν είναι απλώς ποιητικό και εξαίσιο ως λογοτέχνημα αλλά γράφεται σε αντιστοιχία με άλλο κείμενο, όπως συνήθιζε ο μέγιστος των θεολόγων.
Εδώ χρησιμοποιεί το λακωνικό μήνυμα που απέστειλε ο υποναύαρχος του σπαρτιατικου στόλου Ιπποκράτης στη Σπάρτη, όταν ο στόλος καταστράφηκε από τους Αθηναίους και ο ναύαρχος Μίνδαρος φονεύθηκε. Ο ταχυδρόμος συνελήφθη από τους Αθηναίους κοντα στην Αθήνα και το μήνυμα που μετέφερε είναι το εξής:
\"Έρρει τα κάλα. Μίνδαρος απεσύα. Πεινώντι τώνδρες. Απορίομες τι χρη δραν\".
Ερμηνεία: Καταστράφηκαν τα κάλα, δηλαδή τα πλοία (τα κοίλα). Ο Μίνδαρος σκοτώθηκε. Πεινούν οι άνδρες. Βρισκόμαστε σε απορία για το τί θα πρέπει να κάνουμε. (Ξενοφώντος ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ 1,23).

Αυτό λοιπόν το παίρνει ο άγιος Γρηγόριος και δημιουργεί το αριστούργημα που απολαύσατε.
Το \"έρρει τα κάλα\" το κάνει \"έρρει τα καλά\"! και συνεχίζει ακριβώς πάνω στο ρυθμό του μηνύματος:

\"Έρρει τα καλά, γυμνά τα κακά, ο πλούς εν νυκτί, πυρσός ουδαμού, Χριστός καθεύδει\"!

Γι᾿ αυτό είπα να διακρίνετε και τη λεπτή ειρωνεία. Παίζει λιγάκι ταυτόχρονα!
Ασύλληπτα μεγάλος! Όπως σε όλα τα κείμενά του.
Μακάριος όποιος με επιμονή και υπομονή και επιμέλεια τον μελετήσει!
Καλή αρχή, φίλτατοι! Εισαγωγικό μάθημα στον μέγιστο των θεολόγων!
                Στ.

[mistral]

:thankyou:  

Ωραία παρατήρηση σχετικά με την ελαφρά ειρωνεία...

[giannis]

Δεν έχω διαβάσει καθόλου κείμενα του Αγίου Γρηγορίου αλλά μέσα από αυτήν την επιστολή του και από όσα μας είπατε κ. Σταύρο μου γεννήθηκε η επιθυμία να κάνω μια αρχή. Θα προσπαθήσω τουλάχιστον...
Εντυπωσιακή είναι η διαφορετικότητα των Αγίων μεταξύ τους πόσο διαφορετικοί χαρακτήρες ήταν οι τρεις Ιεράρχες και πόσο μεγάλοι Άγιοι είναι και οι τρεις!!

[Iaspis]

Μία απόδειξη τού μέγιστου πνευματικού αναστήματος. Ένας Άγιος πού μέσω τού Θεολογικού του πνεύματος, μιλάει τό ίδιο τό Άγιο Πνεύμα, μέ ποιό τρόπο νά εμπειρίζεται  όσα απορρέουν από τίς αισθήσεις; Ό Άγιος νούς προσκολημένος στόν Ένα καί μοναδικό Θείο Λόγο πού συνδέει όλα μέ τά πάντα καί εκφράζει τήν μοναδική αλήθεια, τήν απόλυτη έλειψη τής λήθης, πώς θά περιγράψει τόν απεριόριστο κατακερματισμό καί τήν ανερμάτιστη μοίρα τών αισθητών κινήσεων πού είναι γεμάτες αντιθέσεις, ή μάλλον πού είναι η ίδια η αντίθεση, μιάς πλάνης πού παύει μόνο μέ τήν παρουσία τού Αγίου Πνεύματος πού έρχεται εκεί όπου υπάρχει βάσανος, πίκρα, έλειψη, εγκατάλειψη, απελπησία, πένθος. \'Ο Χριστός «κοιμάται» στήν πλάνη, καί η πλάνη πεθαίνει στήν Αλήθεια!

[ρωμηός]

\'Ο Χριστός «κοιμάται» στήν πλάνη, καί η πλάνη πεθαίνει στήν Αλήθεια!

Πολύ ωραίο αυτό. Έξυπνη παρατήρηση και καλοδιατυπωμένη.