Ὁ Ἡράκλειτος μᾶς γνωρίζει τὸν ἑαυτό μας

[staboz]

[font size=3]Διαβάζω Ἡράκλειτο ἐδῶ καὶ καιρό.
Διαπιστώνω καὶ μόνος μου αὐτὸ ποὺ ἔχουν ἐπισημάνει ὅλοι οἱ μελετητές του:
Εἶναι Μέγας!
Ἀνατέμνει τὸν κόσμο τῆς ψυχῆς εἰς βάθος...
Νά:
«Ἐδιζησάμην ἐμεωυτόν» (ἐμεωυτὸν=ἐμαυτόν)
Τί σημαίνει;
Σημαίνει: Ἀναζήτησα, ἐξερεύνησα, ἔψαξα νὰ βρῶ τὸν ἑαυτό μου!
Τέτοιες μέρες, παραμονὲς τῆς Μ. Ἑβδομάδας, ὁ λόγος του κατεξοχὴν ἐπίκαιρος!
Νὰ μὴν χάσουμε τὸν ἑαυτό μας μέσα στὴ σύγχυση τῶν ἡμερῶν...
Νὰ ἑρευνήσουμε, νὰ βροῦμε τὸν ἑαυτό μας, τὸν χαμένο στὰ μικρὰ καὶ ἀσήμαντα τῆς καθημερινότητας.[/fonts]

[staboz]

[font size=3]Συνέχεια:
«ἄνθρωπος ἐν εὐφρόνῃ φάος ἅπτεται ἑωυτῷ ἀποσβεσθεὶς ὄψεις. ζῶν δὲ ἅπτεται τεθνεῶτος εὕδων, ἐγρηγορὼς ἅπτεται εὕδοντος».[/fonts]
fragmentum B 27

[font size=3]Ὁ ἄνθρωπος εἶναι φῶς στὸ σκοτάδι. Βρίσκει τὸν ἑαυτό του ὅταν σβήνουν τὰ μάτια του (ὅταν πεθαίνει). Ὅταν ζεῖ καὶ κοιμᾶται μοιάζει νεκρός. Ὅταν εἶναι ξύπνιος μοιάζει κοιμισμένος[/fonts]

[Ιωάννα]

[font size=3]Συνέχεια:
«ἄνθρωπος ἐν εὐφρόνῃ φάος ἅπτεται ἑωυτῷ ἀποσβεσθεὶς ὄψεις. ζῶν δὲ ἅπτεται τεθνεῶτος εὕδων, ἐγρηγορὼς ἅπτεται εὕδοντος».[/fonts]
fragmentum B 27

[font size=3]Ὁ ἄνθρωπος εἶναι φῶς στὸ σκοτάδι. Βρίσκει τὸν ἑαυτό του ὅταν σβήνουν τὰ μάτια του (ὅταν πεθαίνει). Ὅταν ζεῖ καὶ κοιμᾶται μοιάζει νεκρός. Ὅταν εἶναι ξύπνιος μοιάζει κοιμισμένος[/fonts]

συγκλονιστικό! Καλὴ Ἀνάσταση!

[Iaspis]

«τοῦ δὲ λόγου τοῦδ᾽ ἐόντος ἀεὶ ἀξύνετοι γίνονται ἄνθρωποι καὶ πρόσθεν ἢ ἀκοῦσαι καὶ ἀκούσαντες τὸ πρῶτον· γινομένων γὰρ πάντων κατὰ τὸν λόγον τόνδε ἀπείροισιν ἐοίκασι, πειρώμενοι καὶ ἐπέων καὶ ἔργων τοιούτων, ὁκοίων ἐγὼ διηγεῦμαι κατὰ φύσιν διαιρέων ἕκαστον καὶ φράζων ὅκως ἔχει· τοὺς δὲ ἄλλους ἀνθρώπους λανθάνει ὁκόσα ἐγερθέντες ποιοῦσιν, ὅκωσπερ ὁκόσα εὕδοντες ἐπιλανθάνονται.»
fragmentum Β1

Ἄν καὶ ὁ λόγος αὐτὸς εἶναι αἰώνια, οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἀνίκανοι νὰ καταλάβουν καὶ πρὶν τὸν ἀκούσουν καὶ ἀφοῦ τὸν ἀκοὺσουν γιὰ πρώτη φορά. Γιατὶ, ἐνῶ τὰ πάντα συντελοῦνται σύμφωνα μὲ αὐτὸν τὸν λόγο, αὐτοὶ μοιάζουν ἄπειροι ὅταν ἀποκτήσουν ἐμπειρία λέξεων καὶ πράξεων σὰν αὐτὲς ποὺ δηιγοῦμαι, διακρίνοντας τὸ κάθε τὶ  σύμφωνα πρὸς τῆν φύσιν του καὶ ἐκφράζοντὰς το ὅπως ἔχει. Ἀλλὰ ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους διαφεύγουν ὅσα πράττουν ὅταν εἶναι ξυπνητοὶ, ὅπως ἀκριβὼς λησμονοῦν ὅσα πράττουν ὅταν κοιμοῦνται.

[staboz]

[font size=3]Δημήτριε, εἶσαι ζωντανός;
Πολὺ ὡραῖο τὸ παράθεμα...
Ἡ μετάφραση ὅμως αὐτὴ τῆς Πόλυς Γκίκα πάσχει (νομίζω...)

ΥΓ. Ἂν καὶ ὅλοι αὐτὴ χρησιμοποιοῦν ἀπ᾿ ὅ,τι εἶδα...[/fonts]

[Iaspis]

Κατὰ κάποιον τρόπο ζωντανὸς εἶμαι κύριε Σταῦρο.
Θέλει ἐρμηνεία, ἡ μετάφραση δὲν φθάνει στὸ νὰ ἀποδώσει αὐτὸ ποὺ ἴσως ἤθελε νὰ ἐκφράση. Προσπαθεῖστε ἐσεῖς ἀν θέλετε κ. Σταῦρο, βλέπω ὅτι τὸν προσεγγίζεται ......ἔμπειρα.

[staboz]

«τοῦ δὲ λόγου τοῦδ᾽ ἐόντος ἀεὶ ἀξύνετοι γίνονται ἄνθρωποι καὶ πρόσθεν ἢ ἀκοῦσαι καὶ ἀκούσαντες τὸ πρῶτον· γινομένων γὰρ πάντων κατὰ τὸν λόγον τόνδε ἀπείροισιν ἐοίκασι, πειρώμενοι καὶ ἐπέων καὶ ἔργων τοιούτων, ὁκοίων ἐγὼ διηγεῦμαι κατὰ φύσιν διαιρέων ἕκαστον καὶ φράζων ὅκως ἔχει· τοὺς δὲ ἄλλους ἀνθρώπους λανθάνει ὁκόσα ἐγερθέντες ποιοῦσιν, ὅκωσπερ ὁκόσα εὕδοντες ἐπιλανθάνονται.»
fragmentum Β1

Ἄν καὶ ὁ λόγος αὐτὸς εἶναι αἰώνια, οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἀνίκανοι νὰ καταλάβουν καὶ πρὶν τὸν ἀκούσουν καὶ ἀφοῦ τὸν ἀκοὺσουν γιὰ πρώτη φορά. Γιατὶ, ἐνῶ τὰ πάντα συντελοῦνται σύμφωνα μὲ αὐτὸν τὸν λόγο, αὐτοὶ μοιάζουν ἄπειροι ὅταν ἀποκτήσουν ἐμπειρία λέξεων καὶ πράξεων σὰν αὐτὲς ποὺ δηιγοῦμαι, διακρίνοντας τὸ κάθε τὶ  σύμφωνα πρὸς τῆν φύσιν του καὶ ἐκφράζοντὰς το ὅπως ἔχει. Ἀλλὰ ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους διαφεύγουν ὅσα πράττουν ὅταν εἶναι ξυπνητοὶ, ὅπως ἀκριβὼς λησμονοῦν ὅσα πράττουν ὅταν κοιμοῦνται.

[font size=3]
Βρῆκα κάπου τὴν παρακάτω μετάφραση. Μοῦ φαίνεται πολὺ καλύτερη. Σίγουρα τὸ κείμενο θέλει ἑρμηνεία, δὲν ἀρκεῖ ἡ μετάφραση. Κάθε κείμενο τοῦ Ἡρακλείτου θέλει ἑρμηνεία, πολὺ περισσότερο αὐτὸ ἐδῶ ποὺ εἶναι ἀπὸ τὰ πλέον δύσβατα:
Ἂν κι ὁ λόγος αὐτὸς εἶναι αἰώνιος, οἱ ἄνθρωποι γίνονται ἀσύνετοι, καὶ πρὶν τὸν ἀκούσουν κι ἀφοῦ τὸν ἀκούσουν γιὰ πρώτη φορά· γιατὶ ἐνῶ τὰ πάντα γίνονται σύμφωνα μ᾿ αυτὸν τὸ λόγο, οἱ ἄνθρωποι μοιάζουν ἄπειροι ἀκόμα κι ὅταν καταπιάνονται καὶ μὲ λόγια καὶ μὲ ἔργα τέτοια σὰν αὐτά ποὺ ἐγὼ διηγοῦμαι, διαιρώντας τὸ καθένα κατὰ τὴ φύση του καὶ λέγοντάς το ὅπως ἔχει· οἱ ἄλλοι ὅμως ἄνθρωποι ξαστοχοῦν ὅσα κάνουν ξύπνιοι, ὅπως λησμονοῦν ὅσα κάνουν στὸν ὕπνο τους.[/fonts]

[font size=3]Ἂς ἐπιχειρήσω καὶ κάποια δική μου προσέγγιση:
Ὁ «λόγος» εἶναι ἡ κεντρικότερη ἔννοια στὸν Ἡράκλειτο. Εἶναι ἡ δημιουργικὴ ἀρχὴ καὶ ἡ συνεκτικὴ δύναμη τοῦ κόσμου. Καὶ ἀκόμη εἶναι αὐτὸς ποὺ ἐμπνέει, ζωογονεῖ καὶ ἑνοποιεῖ τὰ πάντα. Εἶναι ὁ νόμος ποὺ διέπει τὰ πάντα, ἡ ἐσωτερικὴ λογικὴ ὅλων τῶν πραγμάτων, τὸ νόημά τους. Εἶναι, τέλος, αὐτὸς ποὺ φωτίζει τὸ νοῦ τῶν ἀνθρώπων γιὰ νὰ κατανοήσουν τὸ βαθύτερο νόημα τοῦ κόσμου.
Ἑπομένως μεταφράζω ἐλεύθερα:
Ἂν καὶ ὁ κοσμικὸς αὐτὸς «λόγος» εἶναι πάντοτε παρών, οἱ ἄνθρωποι ἀποδεικνύονται τόσο ἀνόητοι ὅταν πληροφορηθοῦν γι᾿ αὐτόν, ὅσο ἀνόητοι ἦταν καὶ πρὶν ἀκούσουν. Διότι, ἐνῶ τὰ πάντα πραγματοποιοῦνται σύμφωνα μὲ αὐτὸν τὸν αἰώνιο «λόγο» (νόμο), αὐτοὶ ἀποδεικνύονται ἀμάθητοι, ὅταν ἐπὶ παραδείγματι καταπιάνονται μὲ λόγια καὶ ἔργα τέτοια σὰν αὐτὰ ποὺ περιγράφω ἐγώ, τοποθετώντας τὸ καθένα στὴ σωστή του θέση καὶ ἐξηγώντας τὸ νόημά του. Ὅσον ἀφορᾶ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, αὐτοὶ βρίσκονται σὲ τέτοια κατάσταση πού, ἀκόμα κι αὐτὰ ποὺ κάνουν ὅταν ἔχουν ξυπνήσει, τὰ ξεχνοῦν μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ λησμονοῦν τὰ ὄνειρά τους.[/fonts]

[Iaspis]

Ἡ μετάφραση ποὺ βρήκατε εἶναι συντακτικὰ πιὸ πλήρης. Μὲ τὴν ἐρμηνεία ἐπίσης συμφωνῶ κ. Σταῦρο. Ὁ λόγος στὸν Ἠράκλειτο εἶναι αἰώνιος, αἰτία τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὁποῖος δείχνει ἀνήμπορος νὰ τὸν συλλάβη, ἐγκλωβισμένος σὲ ἀντιθέσεις, τὴν ἀρμονία καὶ τὴν  ἑνότητα τῶν ὁποίων δὲν ἀναγνωρίζει!

«ᾧ μάλιστα διηνεκῶς ὁμιλοῦσι λόγῳ, τῷ τά ὅλα διοικοῦντι, τούτῳ διαφέρονται, καὶ οἷς καθ᾽ ἡμέρην ἐγκυροῦσι, ταῦτα αὐτοῖς ξένα φαίνεται.»
Παρὸτι διαρκὼς ἐπικοινωνοῦν μὲ τὸν  λόγο, ὁ ὁποῖος κυβερνᾶ τὰ πάντα, διαφέρουν πρὸς αὐτὸν, μὲ ἀποτέλεσμα ὅσα κάθε ἠμέρα συναντοῦν νὰ τοὺς φαίνονται ξένα.