Η ιεραποστολή της Εκκλησίας.

[Ἰωάννης]

[font size=3]                                                      π. Ιωάννης Ρωμανίδης: Ο κοινωνικός σκοπός της Ορθοδοξίας

Ποια είναι τώρα η κοινωνική πλευρά του θέματος;
Έχομε τον άνθρωπο, τον οποιονδήποτε άνθρωπο που ζη μέσα σε μία κοινωνία και πρέπει να δράση ως υγιής κοινωνική μονάδα. Η θεραπεία που αναφέραμε παραπάνω, της νοεράς ενεργείας της ψυχής του ανθρώπου, αυτή η ίδια η θεραπεία, όταν περατωθή, δημιουργεί αυτομάτως κοινωνικό άνθρωπο, δηλαδή υγιή ψυχικά άνθρωπο, που είναι έτοιμος να δράση κοινωνικά σε όλους τους τομείς. Και εκείνος που είναι θεραπευμένος αυτομάτως, σιωπηρώς χειροτονείται ιατρός για τους άλλους, τους μη θεραπευμένους. Διότι η ιατρική επιστήμη που λέγεται Ορθοδοξία διαφέρει από τις άλλες επιστήμες στο ότι εκείνος, που θεραπεύθηκε, γίνεται αυτομάτως θεραπευτής. Η ίδια η εφαρμογή της θεραπευτικής αγωγής στον εαυτό του, γίνεται το μέσον γιατην θεραπεία των άλλων. Γι' αυτό δεν νοείται άνθρωπος, ο οποίος είναι θεραπευμένος, να μην έχει πνευματικά παιδιά, άλλους δηλαδή ανθρώπους σε πνευματική εξάρτησι από αυτόν, τους οποίους να νουθετή και καθοδηγή προς θεραπείαν.


Στην αρχαία Εκκλησία δεν υπήρχε επίσημος ή συγκεκριμένος θεραπευτής ,διότι ο κάθε Χριστιανός ήταν θεραπευτής. Αυτή ήταν η ιεραποστολή της αρχαίας Εκκλησίας. Η ιεραποστολή της αρχαίας Εκκλησίας δεν ήταν όπως είναι της σημερινής Ορθοδόξου Εκκλησίας, που συνίσταται μερικές φορές στο να διαφημίζωμε τα ωραία μας δόγματα ή την λατρευτική μας παράδοσι, σαν να είναι τίποτα προϊόντα για πούλημα...Λέμε, π.χ.: Κοιτάξτε, παιδιά, εμείς έχομε τα πιο ωραία δόγματα, την πιο ωραία λατρεία, την πιο ωραία ψαλμωδία, τις πιο ωραίες στολές - κοίτα πόσο ωραίος είναι ο σάκκος του Δεσπότη! κ.λ.π., και προσπαθούμε να τους θαμπώσουμε με μας πατερίτσες μας, με τα ράσα μας, με τα καλυμμαύχια μας, για να κάνουμε ιεραποστολή. Βέβαια έχει κάποιο νόημα και κάποια επιτυχία μια ιεραποστολή που γίνεται κατ' αυτόν τον τρόπο, όμως δεν είναι η γνήσια ιεραποστολή, όπως εκείνη της αρχαίας Εκκλησίας.


Η σημερινή ιεραποστολή συνίσταται κυρίως στο εξής: Διαφωτίζομε ανθρώπους που είναι δεισιδαίμονες και τους κάνομε Ορθοδόξους Χριστιανούς, χωρίς να προσπαθούμε να τους θεραπεύσωμε. Έτσι όμως αντικαθιστούμε ή ανταλλάσσομε το προηγούμενο τους δόγμα με ένα καινούργιο δόγμα. Ανταλλάσσομε μέσα τους την μία δεισιδαιμονία με μια άλλη δεισιδαιμονία. Και τούτο διότι η Ορθοδοξία, όταν έτσι παρουσιάζεται και προσφέρεται, σε τι διαφέρει από δεισιδαιμονία; Διότι, όταν η Ορθοδοξία παρουσιάζεται και προσφέρεται σαν ένας Χριστιανισμός που δεν θεραπεύει, παρ' όλο που το κύριο του έργο είναι η θεραπεία, τότε σε τι διαφέρει από την δεισιδαιμονία;


Υπάρχουν Χριστιανοί στην Δύσι, που έχουν και εκείνοι δόγματα, που δέχονται ωρισμένες Συνόδους· οι αιρετικοί δηλαδή, στα δόγματα των οποίων δεν υπάρχει φαινομενικά και τόσο μεγάλη διαφορά σε σχέσι με τα Ορθόδοξα δόγματα. Δεν είναι η διαφορά χαώδης, όπως μεταξύ Χριστιανών και ειδωλολατρών. Οπότε, εφ' όσον τα Ορθόδοξα δόγματα δεν έχουν καταπληκτική φαινομενικά διαφορά με εκείνα των ετεροδόξων Χριστιανών και, εφ' όσον η Ορθόδοξη δογματική διδασκαλία, όπως διδάσκεται σήμερα στην Ελλάδα, είναι άσχετη με την θεραπευτική αγωγή της Ορθοδόξου παραδόσεως, σε τι διαφέρει η Ορθόδοξη παράδοσις από την παράδοσι των ετεροδόξων εξ αυτής της απόψεως; Και γιατί να πιστέψη κάποιος μη Ορθόδοξος στην Ορθοδοξία και όχι σε ένα άλλο Χριστιανικό δόγμα, αφού και τα δύο με τον τρόπο που προσφέρονται, δεν προσφέρονται σαν αγωγές, σαν δρόμοι προς θεραπεία, αλλά σαν δεισιδαιμονία;


Σήμερα μιλάμε για αλλαγή τη νοοτροπίας του ανθρώπου, για αλλαγή του δόγματος, για αλλαγή της θεωρήσεως της ζωής, και έτσι την θεωρούμε την μετάνοια. Δηλαδή σήμερα στην Ορθοδοξία η μετάνοια ταυτίζεται μόνο με την αποδοχή του Χριστού. Δηλαδή δεχόμεθα τον Χριστό και, επειδή τον δεχόμεθα, πηγαίνομε και στην εκκλησία, ανάβομε και κανένα κεράκι, γινόμαστε και καλά παιδιά, πηγαίνομε, αν είμαστε μικροί, και στο Κατηχητικό ή, αν είμαστε μεγάλοι, σε καμμία θρησκευτική εκδήλωσι και –υποτίθεται - ζούμε σε μετάνοια, είμαστε δηλαδή μετανοημένοι. Ή κάναμε κάποιο κακό στην ζωή μας και δείξαμε κάποια μεταμέλεια και ζητήσαμε συγχώρησι και αυτό, που κάναμε, το ονομάζομε μετάνοια. Δεν είναι όμως αυτό μετάνοια. Αυτό είναι απλώς μεταμέλεια. Η μεταμέλεια είναι η αρχή της μετάνοιας. Δεν καθαρίζεται η ψυχή του ανθρώπου με μία απλή μεταμέλεια. Για να καθαρισθή η ψυχή του ανθρώπου από τα πάθη προηγείται ο φόβος του Θεού και η μετάνοια, η οποία συνεχίζεται κατά το στάδιο της καθάρσεως και ολοκληρώνεται με τον θείο φωτισμό, την φώτισι δηλαδή του νου του ανθρώπου από την Χάρι του Αγίου Πνεύματος.


Εφ' όσον λοιπόν οι Ορθόδοξοι δεν ασχολούνται με αυτήν την θεραπευτική αγωγή, σε τι διαφέρουν από τους μη Ορθοδόξους; Στο δόγμα; Και τι να το κάνουν το Ορθόδοξο δόγμα, όταν δεν το χρησιμοποιούν για την θεραπεία της ψυχής τους; Το δόγμα έτσι δεν τους τους ωφελεί σε τίποτε.[/fonts]

[Iaspis]

Έχομε τον άνθρωπο, τον οποιονδήποτε άνθρωπο που ζη μέσα σε μία κοινωνία και πρέπει να δράση ως υγιής κοινωνική μονάδα. Η θεραπεία που αναφέραμε παραπάνω, της νοεράς ενεργείας της ψυχής του ανθρώπου, αυτή η ίδια η θεραπεία, όταν περατωθή, δημιουργεί αυτομάτως κοινωνικό άνθρωπο, δηλαδή υγιή ψυχικά άνθρωπο, που είναι έτοιμος να δράση κοινωνικά σε όλους τους τομείς.

Ἐνδιαφέρον τὸ θέμα ἂνθρωπος καὶ κοινωνία καὶ διαχρονικὰ ἐπίκαιρο, ἀδιάρρηκτα συνδεδεμένο μὲ τὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη.
Ἀπὸ τὴν μία ὑπάρχει ἡ κοινωνικότητα τοῦ ἀνθρώπου ὡς ἀρχὴ, καὶ ἀπὸ τὴν ἂλλη ὑπάρχουν οἱ κοινωνίες τῶν ἀνθρώπων βασισμένες σὲ πολιτικὲς καὶ ἱστορικὲς πραγματικότητες, ποὺ ὅμως δὲν μποροῦν νὰ χαρακτηρισθοῦν ὡς καθολικὲς, διότι ἀλλάζουν ἱστορικὰ, διαφοροποιοῦνται ἐθνικὰ, φυλετικὰ, τοπικὰ, δημιουργώντας ποικιλία προτύπων ποὺ δὲν γίνονται ἀποδεκτὰ ἀπὸ κάθε κοινωνία, οὒτε κι ἀπὸ μία συγκεκριμένη κοινωνία γιὰ πάντα. Ὡστόσω ἡ κοινωνικότητα τοῦ ἀνθρώπου ὡς ἀρχὴ...παραμένει!
Καὶ ἐδῶ μοὺ δημιουργεῖται ἡ ἀπορία: Σὲ ποιὰ κοινωνία άναφέρεται τό κείμενο;
Ὀμιλεῖ γιὰ τὶς κοινωνίες τῶν ἀνθρώπων, ὅπου ὁ κάθε ἂνθρωπος («κοινωνικὴ μονάδα») καλεῖται νὰ ὑπηρετήση καὶ νὰ ἀναπαράγη τὰ κοινωνικὰ πρότυπα, ποὺ προέρχονται ἀπὸ μία ἱστορικὴ καὶ πολιτικὴ πραγματικότητα συνεκτικὴ μίας ὀμάδας ἀνθρώπων (π.χ. ἒθνος, πόλις, φυλή), καὶ τὰ ὁποία στὴν βάση τῆς ἐκπαίδευσης φθάνουν νὰ πηγάζουν μὲσα ἀπὸ τὸν ἲδιο τὸν  πολίτη, ἐξασφαλίζοντας μία κοινωνικὴ συνοχὴ ἀπὸ τὴν ὁποῖα εἶναι δύσκολο κάποιος νὰ ἀποκλίνη;  Καὶ τὶ γίνεται ἐὰν αὐτὰ τὰ πρότυπα εἶναι ἀνθρωποκεντρικὰ καὶ παράγουν ἕναν πολιτισμὸ ὅπως π.χ. ὁ σημερινὸς δυτικοευρωπαϊκὸς πολιτισμὸς ποὺ ἀναδεικνύει καλὰ ὀργανωμένες κοινωνίες οἱ ὁποῖες εὐημεροῦν ἐκμεταλευόμενες τὸν ὑπόλοιπο κόσμο, τὸν ὁποῖον καὶ ἐχουν κατακτήσει; Λειτουργεῖ καὶ ἐκεῖ ἡ «θεραπεία» «δημιουργώντας αυτομάτως κοινωνικό άνθρωπο, δηλαδή υγιή ψυχικά άνθρωπο, που είναι έτοιμος να δράση κοινωνικά σε όλους τους τομείς», ὅπως ἀναφέρει τὸ κείμενο; Δὲν τὸ πιστεύω! γιατὶ ἀλλιώς ὁ δυτικοευρωπαῖος θὰ ἦταν ὁ πιὸ ὁρθόδοξος πολίτης!  
Νομίζω ὅτι ἐὰν ὑπάρχει «θεραπεία» θὰ ἐπρεπε αὐτὴ ἐνίοτε νὰ ἀντιπαρέρχεται τὰ κοινωνικὰ πρότυπα ποὺ δὲν προσιδιάζουν μὲ τὴν  καθολικότητα, μὲ ἀποτέλεσμα ὁ «θεραπευμένος» νὰ μὴν μπορεῖ παρὰ νὰ εἶναι ἀντικοινωνικός... Διότι ἡ κοινωνία ἐν Κυρίω, δηλαδὴ ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ κοινωνία τῆς ἀγάπης ὅπου ἡ ἀναζήτηση τῶν κοινωνικῶν προτύπων ταυτίζεται πάντοτε μὲ τὴν ἀναζήτηση τοῦ Λόγου τῆς ἀληθείας, μὲ τὴν ἀναζήτηση τῆς Ἀγάπης, δηλαδὴ τοῦ ἰδίου τοῦ Θεοῦ! Γι αὐτὸ εἶναι καὶ καθολικὴ (σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς ἀλλες κοινωνίες ποὺ ἔρχονται καὶ παρέρχονται). Σὲ αὐτὴν τὴν περίπτωση ἡ «θεραπεία» ἀποτελεῖ χάρι τοῦ Παρακλήτου καὶ δημιουργεῖ αὐτομάτως ἂνθρωπο ποὺ δὲν δύναται νὰ συμμετέχει σὲ καμμία ἂλλη κοινωνία, ἐκτὸς αὐτῆς τῆς κοινωνίας τῆς Ἀγάπης, δηλαδὴ τῆς Ἐκκλησίας!
Οἱ κοινωνίες τῶν ἀνθρώπων διέπονται ἀπὸ μία ρευστὴ , προσιτὴ καὶ περιορισμένη «ἀλήθεια» μὲ τοὺς περιορισμοὺς ποὺ ἐπιβάλλουν οἱ ἀνθρώπινες ἀντιθέσεις (ἰσχυρὸς-ἀθενὴς, πλούσιος-πτωχὸς, λευκός-μαῦρος, καλός-κακὸς, εὐσεβής-ἀσεβής, ἀλλὰ καὶ  πιστὸς-ἂπιστος, καθαρμένος-μολυσμένος, φωτισμένος-σκοτισμένος, θεωμένος-κολασμένος  κ.ο.κ), ἐνῶ ἡ ἀλήθεια τοῦ Λόγου, ἡ κοινωνία ἐν Κυρίω εἶναι ἡ καθολικὴ ἐνότητα, ἀπόλυτη καὶ ἀπρόσιτη στὴν  ἀνθρώπινη φύση, καὶ  πραγματώνεται μόνον χάριτι Κυρίου!
Αὐτὴ εἶναι ἡ θεραπεία, καὶ οἱ μετέχοντες, προαιρούμενοι τὸν Κύριο, κοινωνοῦν τὴν χάρη καὶ γίνονται, ὂχι «θεραπευτὲς» (οὐ μή γένοιτο!), ἀλλὰ σκεύη τοῦ Ἰατροῦ τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἠμῶν. Τὸν Κύριο τοῦ ἑλέους. Πᾶρτε παράδειγμα ἀπὸ τὸν βίο μας: Θεραπεύεται μὲ φάρμακο  ὁποιοσδήποτε ἀσθενὴς, ὅμως ἐνδέχεται νὰ ἀσθενήση πάλι διότι ζεῖ σὲ ἕναν κόσμο γεμᾶτο «ὑγειὴ» μικρόβια. Θεραπευμένος δὲν εἶναι ποτέ κανεὶς ζωντανὸς ἂνθρωπος. Μόνο οἱ κεκοιμισμένοι.....εἶναι θεραπευμένοι! Οἱ ζωντανοὶ ἀσθενοῦν καὶ θεραπεύονται, μολύνονται καὶ καθαρίζονται, σκοτίζονται καὶ φωτίζονται, καὶ ἡ ἀληθινὴ πρόοδὸς τους εἶναι τὸ πόσο γρήγορα καὶ ἂμεσα προαιροῦνται τὴν μετάνοια τοῦ Κυρίου! Τὸ πόσο ἂμεσα φεύγουν ἀπὸ τὴν ἀμαρτία καὶ τὸν μολυσμένο καὶ σκοτεινὸ τόπο τοῦ ἀτόπου!
 Ὁ ἂνθρωπος δὲν δικαιοῦτε ἀφ ἐαυτοῦ νὰ οἰκειοποιηθεῖ  τὰ ἀγαθὰ τοῦ Κυρίου, σὲ καμμία περίπτωση. Ἂλλωστε, νομίζω ὅτι αὐτὸ ἀκριβὼς εἶναι καὶ ὁ ὁρισμὸς τῆς ἀνθρώπινης ἠδυπαθείας: Οἰκειοποίηση τῶν ἀγαθῶν, καὶ τῆς ἀγαθότητος τοῦ Κυρίου! Κάτι ποὺ ἒχει συμβεῖ στὸν δυτικὸ ἂνθρωπο, ὁ ὀποῖος πιστεύει καὶ διακηρύττει τὴν ἐπιστήμη του, τὴν ἀλήθεια του, τὴν δικαιοσύνη του, τὴν σωφροσύνη του, τὴν δημοκρατία του, τὰ δικαιώματα καὶ τὶς ὑποχρεώσεις του, καὶ τελικὰ τὴν ἀγάπη του ποὺ «θεραπεύει» ὅλους τοὺς ἂλλους ἀνθρώπους,  καὶ τοὺς μαθαίνει νὰ...ζοῦν καὶ νὰ ὀργανώνονται «ὁρθώς», ὅπως ζεῖ καὶ ὀργανώνεται καὶ ὁ ἲδιος! Καὶ ἐκ τοῦ ἀποτελέσματος δείχνει νὰ δικαιώνεται. Ὅμως αὐτὸ εἶναι καὶ τὸ μεγάλο του πρόβλημα. Ἡ αὐτοδικαίωσὴ του!

Δὲν ξέρω ἐὰν τὰ μπέρδεψα,...πάντως δὲν ἐπιθυμῶ νὰ ἀντιπαρατεθῶ στοὺς λόγους ὁποιουδήποτε πατέρα τῆς ἐκκλησίας μας. Ἐξάλου δὲν γνωρίζω σὲ βάθος, οὒτε καὶ διακρίνω τὸν λόγο! Ἀπλὼς θέτω μερικὲς σκέψεις γιὰ προβληματισμὸ συζήτηση ἣ καὶ διόρθωσι, ἐπάνω σὲ αὐτὴν τὴν παράθεση τοῦ κειμένου! Εἶναι νομίζω πολύ σημαντικὸ καὶ ἐπίκαιρο ζήτημα, ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο συσχετίζονται (ἢ ὂχι) οἱ ἀνθρώπινες ἀξίες, πάνω στὶς ὁποῖες ὀργανώνονται οἱ κοινωνίες τῶν ἀνθρώπων καὶ  παράγεται ὁ ἀνθρώπινος πολιτισμὸς, μὲ τὴν Θεία Κοινωνία καὶ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Κυρίου.