Ποιὸς εἶσαι ἐσύ;

[staboz]

Ὁ ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς εἶναι μιὰ ἐκπληκτικὴ μορφὴ τῆς Σερβίας καὶ ὅλης τῆς Ὀρθοδοξίας στὴν ἐποχή μας.
Κάποτε πρέπει νὰ κάνουμε ἐκτενέστερη ἀναφορὰ σ᾿ αὐτόν.
Ἐπὶ τοῦ παρόντος παραθέτω ἕνα συγκλονιστικὸ κείμενό του:



[align=center][font size=4]Ποιὸς εἶσαι ἐσύ;[/fonts][/align]

[font size=3]«Ρωτάω τὸν ἄνθρωπο τῶν αἰσθήσεων: Ποιὸς εἶσαι ἐσύ;
Καὶ αὐτὸς μοῦ ἀπαντάει: Ἐγὼ εἶμαι ἐγώ. Καὶ ἐννοεῖ τὸ σῶμα του.
Ρωτάω τὸν σκεπτόμενο ἄνθρωπο: Ποιὸς εἶσαι ἐσύ;
Καὶ αὐτὸς μοῦ ἀπαντάει: Δυὸ ξένους βλέπω μέσα στὸν ἑαυτό μου καὶ στριμώχνομαι ἀνάμεσά τους, ἐπισκεπτόμενος μιὰ τὸν ἕνα, μιὰ τὸν ἄλλο. Καὶ ἐννοεῖ τὴν ἐνστικτώδη καὶ τὴ συνειδητὴ ψυχή του.
Ρωτάω τὸν πνευματικὸ ἄνθρωπο: Ποιὸς εἶσαι ἐσύ;
Καὶ αὐτὸς μοῦ ἀπαντάει: Ὑπάρχει κάποιος μέσα στὸ βάθος τῆς ψυχῆς μου καὶ ὅταν ἁπλώνω τὰ χέρια μου νὰ Τὸν ἀγγίξω, συνειδητοποιῶ ὅτι θὰ ἔπρεπε νὰ ἔχω χέρια πιὸ μακριὰ ἀπὸ τὸ σύμπαν. Αὐτὸν νὰ ρωτήσεις ποιὸς εἶμαι ἐγώ.[/fonts]

[Iaspis]

Ὁ «πνευματικὸς ἄνθρωπος» ἀναζητᾶ τὸν ἐαυτὸ του στὸν Θεὸ, καὶ γνωρίζει πώς ἐκεῖ εἶναι καὶ ὁ συνάνθρωπος.
 
Εὐχαριστοῦμε γιὰ τὴν παράθεση κ. Σταῦρο. Εἶναι ἔναυσμα γιὰ μελέτη τοῦ ἔργου τοῦ ἁγίου μας, ποὺ μᾶς στέλνει νὰ ἀναζητήσουμε τὶς ἀπαντήσεις γιὰ τὴν ζωὴ μας, στὸν Κύριο! Τὴν μοναδικὴ ὀδὸ τῆς ζωῆς τοῦ φωτὸς καὶ τῆς ἀλήθειας.

[mistral]

Ὑπάρχει κάποιος μέσα στὸ βάθος τῆς ψυχῆς μου καὶ ὅταν ἁπλώνω τὰ χέρια μου νὰ Τὸν ἀγγίξω, συνειδητοποιῶ ὅτι θὰ ἔπρεπε νὰ ἔχω χέρια πιὸ μακριὰ ἀπὸ τὸ σύμπαν.

Υπαρχει;
Ε ... αμα υπαρχει τι αλλο θελω;
Τιποτε! απολυτως τιποτε!
Αμα δεν υπαρχει ομως....  τοτε θελω πολλα και οτι και αν εχω ποτε δεν μου αρρκει.

Και αυτο το τελευταιο ειναι και το κριτηριο για να γνωριζω αν υπαρχει η αν δεν υπαρχει «αυτος ο καποιος μεσα στο βαθος της ψυχης μου που για να τον αγγιξω χρειαζεται να εχω χερια πιο μακρυα και απ το συμπαν.»

[Iaspis]

Υπάρχει! γιά τόν κάθε έναν άνθρωπο.
Καί γιά αυτόν πού θέλει πολλά, καί τίποτα δέν τού αρκεί. Καί γιά εκείνον πού δέν θέλει τίποτε καί όλα τού περισσεύουν!

Τού πρώτου τά «χέρια» ψάχνουν στήν έλλειψη, καί τού δεύτερου στό περίσσευμα...

Γιά τόν πρώτο, πού θέλει πολλά, μένει νά τού αρκούν τά πάντα, καί γιά εκείνον πού δέν θέλει τίποτε, μένει νά μήν τού περισσεύει καί τίποτα. Τότε γίνονται οι δύο,...ένας!

Καί τά «χέρια»,πάνε καί μακραίνουν στό σύμπαν....

[Iaspis]

[font size=3]Στήν μητέρα πού δὲν μποροῦσε νὰ βρεῖ τὸν τάφο τοῦ σκοτωμένου γιοῦ της.[/fonts]

«Τὸν ἔψαχνες, λὲς, σ⸌ ὅλα τὰ στρατιωτικὰ νεκροταφεῖα. Ταξίδεψες ἀπὸ τὸ Ζλάτομπορ ἕως τὴν Κέρκυρα, ἕως τὴν Θεσσαλονίκη. Ἀνέβηκες στὸ Καϊμακτσαλὰν, στὴν Πέτρα τοῦ Γάτου.Κατέβηκες στὶς κοιλάδες τῶν νεκρῶν. Πῆγες ὅπου ἔμαθες ὅτι ὑπάρχει στρατιωτικὸ νεκροταφεῖο. Ἔτρεξες, παρακάλεσες νὰ σοῦ διαβάσουν τὶς λίστες θαμμένων ἑδῶ καὶ ἐκεῖ-διάβαζες καὶ μόνη σου τὰ ὀνόματα στοὺς σταυροὺς. Δὲν ὑπάρχει πουθενὰ.
Μὴν θλίβεσαι, ἀγαπητὴ μητέρα.Ἡ μεγάλη θλίψη εἶναι ἁμαρτία. «Ἰδοὺ Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου...ἡ γῆ καὶ πάντα ὅσα ἐστὶν ἐν αὐτῇ» (Δευτ. 10,14). Ὃπου καὶ  νὰ εἶναι ὁ τάφος τοῦ γιοῦ σου, εἶναι στὴ γῆ τοῦ Θεοῦ. Ὃταν ἀκουμπήσεις τὸ μαῦρο χῶμα μπροστὰ στὸ κατώφλι τοῦ σπιτιοῦ σου, ἀκούμπησες τὴν ἄκρη τοῦ τάφου τοῦ γιοῦ σου. Ὁ ὀφθαλμὸς τοῦ Θεοῦ, ποὺ τὰ πάντα ὁρᾶ, ἀναμετρᾶ τὴ γῆ καὶ βλέπει τοὺς νεκροὺς ὅπως καὶ τοὺς ζωντανοὺς. Ἐὰν ὁ γιός σου κρύφτηκε ἀπὸ σένα, δὲν κρύφτηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ. Ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς τὸν ἔκρυψε ἀπὸ σένα, γιὰ νὰ καθαρίσει τὴν καρδιὰ σου μὲ τὴ θλίψη καὶ νὰ σοῦ ἑτοιμάσει χαρούμενη ἔκπληξη, χαρούμενη συνάντηση μὲ τὸν γιὸ στὰ αἰώνια παλάτια Του.
Δὲν εἶναι γνωστοὶ οὔτε οἱ τάφοι πολλὠν μεγάλων καὶ ἅγιων ἀνθρώπων. Ἔμεινε ἄγνωστος ὁ τάφος τοῦ προφήτη Μωυσῆ καὶ οἱ τάφοι πολλῶν ἀποστόλων καὶ μαρτύρων τοῦ Χριστοῦ καὶ οἱ τάφοι πολλῶν ἐρημιτῶν καὶ ἀσκητῶν. Τὰ ὀνόματά τους εἶναι γραμμένα μὲ κόκκινα γράμματα στὸ ἡμερολόγιο. Γιορτάζουμε τὴ μνήμη τους, τούς χτίζουμε ναοὺς, ἀνυψώνουμε τὶς προσευχὲς σ´ αὐτοὺς. Ἀλλὰ τοὺς τάφους τους δὲν τοὺς γνωρίζουμε. Μὴ θλίβεσαι λοιπὸν ποὺ καὶ ὁ τάφος τοῦ γιοῦ σου θὰ παραμείνει γνωστὸς μόνο στὸν ὀφθαλμὸ ποὺ τὰ πάντα βλέπει, ὅπως καὶ οἱ τάφοι τόσων ἁγίων.»

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´
σ.25-26

[Iaspis]

Γιὰ τὴ σημασία τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ «οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἀλλὰ μάχαιραν»

«Μὴ νομίσητε ὅτι ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἐπὶ τὴν γῆν· οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἀλλὰ μάχαιραν» (Ματθ. 10,34)
Ἔτσι εἶπε ὁ Κύριος. Διάβαζε σὰν νὰ εἶναι εἰπωμένο: δὲν ἦρθα νὰ συμφιλιώσω τὴν ἀλήθεια καὶ τὸ ψέμα, τὴν σοφία καὶ τὴν βλακεία, τό καλὸ καὶ τὸ κακὸ, τὸ δίκαιο καὶ τὴν βία, τὴν κτηνωδία καὶ τὴν ἀνθρωπιὰ, τὴν ἁγνότητα καὶ τὴν ἀσωτία, τὸν Θεὸ καὶ τὸν μαμωνὰ ἀλλὰ ἔφερα τὸ ξίφος  γιὰ νὰ  κόψω τὸ ἕνα ἀπὸ τὸ ἄλλο, γιὰ νὰ μὴν ἀνακατεύονται.

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ.36

[Iaspis]

Ὁ δρόμος ποὺ ὁδηγεῖ στὸ βασίλειο τοῦ Θεοῦ εἶναι στενὸς.Ὁ Σωτήρας τὸ κατέστησε προφανὲς, σὲ ὅσους περνοῦν ἀπὸ αὐτὸν τὸν δρόμο. Καὶ ἐδῶ δὲν πρέπει νὰ ὑπὰρχουν ἐκπληξεις. Ἐὰν πράττεις κακὸ θὰ σὲ τιμωρὴσει ὁ Θεὸς, ἐὰν πράττεις καλὸ μπορεῖ νὰ σὲ τιμωρὴσουν οἱ ἄνθρωποι. Ἐὰν πράττεις κακὸ ἐνδέχεται νὰ σὲ ἐπιβραβεύσουν οἱ ἄνθρωποι, ἀλλὰ ὁ Θεὸς θὰ σὲ τιμωρήσει. Ἐὰν πράττεις καλὸ, μπορεῖ οἱ ἄνθρωποι νὰ σὲ τιμωρήσουν, ἀλλὰ ὁ Θεὸς θὰ σὲ ἐπιβραβεύσει. Ὁ Χριστός μόνο καλὸ ἔκανε, παρόλα αὐτὰ Τὸν σταύρωσαν.


ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 50-51

[Iaspis]

.
Ὁ πτωχὸς στὸ πνεῦμα εἶναι ὁ ἅγιος ὁ ὁποῖος- σὰν τὸν ἀπόστολο Παῦλο- μπορεῖ νὰ πεῖ : «Ἐγὼ τίποτα δὲν ξέρω ἐκτὸς τοῦ Χριστοῦ»! Ὁ πτωχὸς στὸ πνεῦμα εἶναι ὁ ἐπιστήμονας ὁ ὁποῖος- σὰν τὸν Νεύτωνα- μπορεῖ νὰ παραδεχτεῖ, ὅτι ἡ ἀγνωσία του εἶναι ἀτελείωτα μεγαλύτερη ἀπὸ τὴ γνώση του. Ὁ πτωχὸς στὸ πνεῦμα εἶναι ὁ πλούσιος ὁ ὁποῖος, σὰν τὸν πλούσιο Ἰώβ, λέει: «Γυμνὸς ἦρθα σ⸌ αὐτὸ τὸν κόσμο, γυμνὸς θὰ φύγω ἀπ⸌ αὐτόν».
...
Γιὰ πτωχὸ στὸ πνεῦμα μὴν θεωρεῖς ἐκεῖνον τὸν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος εἶναι περιορισμένος στὴ γνώση, ἀλλὰ ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος δὲν ὑπερηφανεύεται γιὰ τὴ γνώση του.
Ἡ πτωχεία τοῦ πνεύματος εἶναι οὐσιαστικὰ ἀντίθεση στὴν ὑπερηφάνεια καὶ στὴν αὐτο-ἔπαρση. Ἀπὸ τὴ βλακώδη ὑπερηφάνεια καὶ τὴν ὀλέθρια αὐτο-ἕπαρση ἤθελε ὁ Χριστὸς νὰ μᾶς προφυλάξει, ὅταν ἐπαίνεσε τοὺς πτωχοὺς στὸ πνεῦμα.


ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 57-58

[Iaspis]

.
Εἶναι γραμμένο: «ὅν γὰρ ἀγαπᾶ Κύριος παιδεύει, μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παραδέχεται» (Ἑβρ. 12,6). Ἔτσι ἀκριβῶς γράφει, ὅτι ὁ ἐλεήμων Θεὸς μαστιγώνει αὐτὸν ποὺ ἀγαπᾶ. Τὸν μαστιγώνει στὸ ἐπίγειο βασίλειο γιὰ νὰ τὸν δοξάσει περισσότερο στὸ ἐπουράνιο Βασίλειο.Τὸν μαστιγώνει, γιὰ νὰ μὴν προσκολληθεῖ στὴ σαπίλα τῆς γῆς, στὰ ἐπίγεια εἴδωλα, στὰ ἀπατηλὰ εἴδωλα τῶν ἀνθρώπινων δυνάμεων καὶ τοῦ πλούτου.
Χωρὶς πολὺ ράπισμα ἡ Ὀρθοδοξία δὲν θὰ ἦταν φορέας τῆς ἀλήθειας  τοῦ Θεοῦ μέσα ἀπὸ τόσα χαρακώματα καὶ σκότος αἰώνων καὶ αἰώνων. Διέσχισε μακρὺ δρόμο μὲ ἐμπόδια, φυλάσσοντας τὴν ἀλήθεια καὶ τὰ ἰερὰ καθαρὰ. Χωρὶς βάσανα ἡ Ὀρθοδοξία δὲν θὰ κρατοῦσε τὴν καθαρότητὰ της οὔτε ἑκατὸ χρόνια. Ποτὲ δὲν εἶχε ἕναν ὁλόκληρο αἰώνα εἰρήνη καὶ ἐλευθερία χωρὶς διωγμοὺς, χωρὶς μαστιγώματα, χωρὶς σκλαβιὰ, φωτιὰ, φόβο καὶ φρίκη ἐδῶ καὶ εἴκοσι αἰώνες. Αὐτὸ δὲν τὸ ἀντιλαμβάνονται οἱ ἄλλες θρησκεῖες, δὲν τὸ κατανοοῦν οἱ αἱρετικοὶ. Κανεὶς ἀπὸ τοὺς λαοὺς ποὺ ἐπέλεξαν γιὰ ἰδανικὸ τῆς εὐτυχίας τὸ ἐπίγειο βασίλειο, δὲν ἀντιλαμβάνεται καὶ δὲν κατανοεῖ τὶ συμβαίνει τώρα μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Ρωσία. Αὐτὸ τὸ κατανοοῦν μὸνο οἱ προορατικοὶ, ποὺ βλέπουν τὸ αἰώνιο καὶ ἀθάνατο βασίλειο τοῦ Χριστοῦ ὡς πραγματικότητα. Ἀλλὰ καὶ ἡ προορατικότητα εἶναι θυγατέρα τοῦ πάσχειν.

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 66-67

Μήπως ὁ λόγος τοῦ Αγίου συσχετίζεται μὲ ὅσα γίνονται (καὶ κυρίως μὲ ὅσα πρόκειται νὰ ἔλθουν) στὴν χώρα μας; Δὲν μπορεῖ.....πολλὲς δεκαετίες τώρα ψευδοευδαιμονοῦμε, καὶ κοντεύουμε νὰ πείσουμε καὶ τὸν ἐαυτὸ μας.....  στὴν ἀπιστία ἑνὸς τρόπου ζωῆς καὶ ἑνὸς κόσμου ποὺ δὲν ἀνήκομεν.. Απόδειξη μία τυφλὴ ἄλογη διαμάχη καὶ μία ἀντιλογία παντοῦ στὴν κοινωνία στὶς σχέσεις στὴν ἑκκλησία (κυρίως ἐκεῖ)! Ἑπόμενο εἶναι....καθὼς ὁ Ἄγιος λέει «ἡ προορατικότητα εἶναι θυγατέρα τοῦ πάσχειν», καὶ ἅρα ἡ «τύφλωση» θυγατέρα τοῦ εὐδαιμονείν!

[Iaspis]

.
Μήπως πρέπει νὰ ἑορτάζουμε μόνο ὅταν εἴμαστε εὔθυμοι καὶ ἐπιτυχημένοι;
....
Εἶναι ἐντελῶς ἄτοπο νὰ μὴν ἑορτάζεις ἐπικαλούμενος  τὸ πένθος. Μὰ ἀκριβῶς ὅταν πενθεῖς καὶ πάσχεις, τότε πρέπει μὲ μεγαλύτερη χαρὰ νὰ ἑορτάζεις καὶ νὰ γονατίζεις μπροστὰ στοὺς ἁγίους τοῦ Θεοῦ μὲ προσευχὴ. Τότε καὶ οἱ ἅγιοι, δηλαδὴ ὁ Θεὸς μέσω τῶν ἁγίων, περισσότερο καὶ γρηγορότερα ἐλεεῖ. Ἀλλὰ ὅταν ὅλα μᾶς πᾶνε καλὰ, καὶ σύμφωνα μὲ  τὶς ἐπιθυμίες μας, τότε λιγότερο προσέχουμε τὴ βοήθεια ἀπὸ τὴ Σλάβα*. Ἀφοῦ  ἤδη ἔχουμε ὅ,τι ἐπιθυμοῦμε.
...
῾Υπάρχουν πολλὰ, πάρα πολλὰ παραδείγματα, ὅτι γρήγορα γλύτωσαν ἀπὸ τὴ δυστυχία, ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι δόξαζαν τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἁγίους Του μέσα στὴν δυστυχία. Καὶ ἡ Ἁγία Γραφὴ τὸ ἐπιβεβαιώνει. Διάβασε πῶς οἱ ἀπόστολοι Παῦλος καὶ Σίλας στὴν φυλακὴ δεσμῶτες δόξασαν τὸν Θεὸ, καὶ πῶς τὴν ὥρα ἐκείνη ἔγινε σεισμὸς, ἄνοιξε ἡ φυλακὴ, καὶ τὰ δεσμὰ λύθηκαν ἀπὸ τὰ πόδια τους. (Πραξ. 16, 25).
....
Δὲν ἑορτάζουν μόνον ἐκεῖνοι ποὺ τὴ Σλάβα τὴ βλέπουν σὰν νὰ ἦταν γλέντι. ....Στὸ πένθος δὲν γίνονται γλέντια· ἡ σλάβα ὅμως γιορτάζεται καὶ στὸ πένθος- καὶ ἰδιαίτερα στὸ πένθος.



*Σλάβα εἶναι ἡ χριστιανικὴ γιορτὴ τῶν Σερβικῶν οἰκογενειῶν ποὺ γιορτάζεται κάθε χρόνο τὴν ἡμέρα μνήμης τοῦ ἁγίου ὁ ὁποῖος θεωρείται ὡς ἰδιαίτερος προστάτης τῆς οἰκογένειας ἐξαιτίας τοῦ ὅτι τὴν ἡμέρα τῆς μνήμης του ἡ οἰκογένεια εἶχε βαπτιστεῖ.



ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 87-88

[Iaspis]

Στὸν χριστιανισμὸ ἡ ἀγάπη εἶναι μέθοδος τῆς γνώσης. Ἐάν, λοιπὸν, ἐπιθυμεῖς νὰ γνωρίσεις τὰ ἐπουράνια μυστήρια, τότε ἀγάπα τὸν Θεὸ μὲ ὅλη σου τὴν καρδιὰ καὶ τὴν ψυχὴ καὶ τὴ σκέψη. Καὶ ὁ Θεὸς θὰ κατοικήσει μὲσα σου, καὶ ἔτσι θὰ εἶσαι ἐν Θεῷ καὶ ὁ Θεὸς σὲ σένα. Καὶ θὰ αἰσθανθεῖς ὡς ἀληθινὰ κάποια πράγματα, τὰ ὁποῖα στέκουν ἔξω ἀπ' ὅλες τὶς ὁπτικὲς τοῦ ἀνθρώπου, τὴ γνώση καὶ τὴ λογική.

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 94

[Iaspis]

«ἰδοὺ γὰρ ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν» (Λουκ. 17, 21), Γιατὶ ὅταν τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἐνθρονιστεῖ στὴν ψυχὴ μας, τότε σταματᾶ ὁτιδήποτε εἶναι δικὸ μας μέσα μας καὶ συνεχίζει ἐκεῖνο ποὺ εἶναι τοῦ Θεοῦ. Ὃσο μέσα μας βασιλεύουν οἱ δικὲς μας ἐπίγειες σκέψεις, οἱ γήινες ἐπιθυμίες καὶ ἡ ἐγωιστικὴ θέληση, τόσο δὲν ὑπάρχει τὸ βασίλειο τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ τὸ βασίλειο τοῦ σκότου, τοῦ φόβου καὶ τῆς ἄγνοιας. Ἐνῶ ὅταν τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἔρχεται καὶ κατοικεῖ μέσα μας, βιώνουμε τὴ Βασιλεία Του. Ἀλλὰ σὲ συμβουλεύω: ταπεινώσου ἕως ἐκμηδενίσεως μπροστὰ στὸ μεγαλεῖο τοῦ Ὕψιστου Θεοῦ, ποὺ σοῦ ἀποκάλυψε αὐτὴ τὴ δόξα κατὰ τὸ μέγιστο ἔλεὸς Του.


ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 106-107

[Iaspis]

«..Κατὰ κάποιο τρόπο, φαίνεται ἔντονα ἡ μωρία ὅταν ὁ ἄνθρωπος διαθέτει μία καὶ μόνον ἀρετὴ καὶ τοῦ λείπουν οἱ ὑπόλοιπες. Ἡ μία ἀρετὴ μοιάζει ὅπως ἕνα μικρὸ φῶς μέσα στὸ σκοτάδι ποὺ ἀναγκάζει τὸν ταξιδιώτη νὰ γέρνει πότε ἀριστερὰ πότε δεξιὰ γιὰ νὰ μπορέσει νὰ δεῖ.Ἡ σοφία δὲν βρίσκεται στὴν μία ἀρετὴ ἀλλὰ στὴ συλλογὴ ὅλων τῶν ἀρετῶν. Ὃπως εἶπε καὶ ὁ Πάνσοφος :  `` Ἡ σοφία ᾠκοδόμησεν ἑαυτῇ οἶκον καὶ ὑπήρεισεν στύλους ἑπτά `` (Παρ.Σολ 9,1). Σοφὴ εἶναι ἡ ψυχὴ ἐκείνη ἡ ὁποία διαθέτει τουλάχιστον ἑπτὰ ἀρετές»


ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 129

[Iaspis]

«Ὃλα ὅσα συνέβησαν κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐπίγειας ζωῆς τοῦ Χριστοῦ ἔχουν μεγάλη σημασία, ὅλα ἀποκαλύπτουν κάποια ἀλήθεια καὶ χρησιμεύουν ὡς δίδαγμα στοὺς ἀνθρώπους. Κάποια ἀπὸ αὐτὰ τὰ διδάγματα εἶναι ἄμεσα καὶ ἐμφανῶς ἀντιληπτὰ, ἐνῶ κάποια ἄλλα εἶναι ἔμμεσα καὶ μὲ παραστάσεις ποὺ χρίζουν ἑρμηνείας. Τὸ σκέπασμα τοῦ Χριστοῦ μὲ τρεῖς χιτῶνες ἀνήκει σ⸌ αὐτὴν τὴ δεύτερη κατηγορία διδαγμάτων.
Ὁ πορφυρὸς χιτώνας εἶναι ὁ χιτώνας τοῦ Ρωμαίου αὐτοκράτορα. Ὃταν ο Κύριος εἶπε στὸν Πιλάτο ὅτι τὸ βασίλειὸ Του «οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου» (Ἰωάν. 18,36) αὐτὸ φάνηκε στὸ ὑλιστικὸ πνεῦμα τοῦ Ρωμαίου ἀξιωματούχου ὡς ἀνοησία καὶ ὡς ἐμπαιγμὸς τῆς αὐτοκρατορικῆς ἀξιοπρέπειας. Γι⸌ αὐτὸ οἱ στρατιῶτες τοῦ Πιλάτου ἔντυσαν τὸν Χριστὸ μὲ πορφυρὸ χιτώνα- ἐξυπακούεται μὲ τὸν πιὸ εὐτελὴ ποὺ μποροῦσαν νὰ βροῦν- γιὰ νὰ τὸν χλευάσουν ἀποκαλώντας Τον βασιλιὰ. Ἀλλὰ καὶ μόνον αὐτὸς ὁ χιτώνας αὐτοκρατορικοῦ χρώματος μαρτυρεῖ γιὰ τὸν Κύριο, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι πράγματι Βασιλιάς. Οἱ παλικαράδες τοῦ Πιλάτου, λοιπὸν, κοροïδεύοντας στὴν πραγματικότητα ἀνακήρυξαν τὸν Κύριο σ´ αὐτὸ ποὺ πράγματι ἦταν! Κανεὶς ἀπ´ ὅλους αὐτοὺς  δὲν μποροῦσε νὰ διανοηθεῖ ὅτι τὸ βασίλειο τοῦ Χριστοῦ θὰ κυριαρχήσει πάνω στὴ Ρωμαïκὴ αὐτοκρατορία καὶ σὲ κάθε ἄλλη αὐτοκρατορία τοῦ κόσμου.
Ὁ βρώμικος βασιλιὰς Ἡρώδης, περίμενε πὼς ὁ Χριστὸς θὰ κάνει κάποιο θαῦμα μπροστὰ του. Δὲν ἐπιθυμοῦσε βέβαια κάποιο χρήσιμο καὶ φιλάνθρωπο θαῦμα, ἀλλὰ ἕνα βάρβαρο θαῦμα τὸ ὁποῖο θὰ χρησίμευε μόνο γιὰ τὴν ἱκανοποίηση τῶν ὀφθαλμῶν του. Ἐν τῶ μεταξὺ, μπροστὰ του στεκόταν τὸ μεγαλύτερο θαῦμα τοῦ κόσμου: ἄνθρωπος καθαρὸς καὶ ἀναμάρτητος. Ἡ ἀκριβὴς ἀντίθεση τοῦ βασιλιᾶ τῆς γενοκτονίας καὶ τοῦ δολοφόνου τοῦ Ιωάννου τοῦ Προδρόμου. Ἐγώ κρατῶ ὅτι αὐτὸς ὁ νέος ἀκάθαρτος ἀπόγονος τοῦ Ἡσαῦ μποροῦσε νὰ πιστέψει σ´ ὅλα τὰ θαύματα τοῦ κόσμου, ἀλλὰ μὲ τίποτα καὶ ποτὲ στὸ θαῦμα τῆς ἁγνότητας καὶ τοῦ ἀναμάρτητου ἑνὸς ἀνθρώπου. Καὶ ἀκριβῶς αὐτὸ τὸ μέγιστο καὶ σπάνιο θαῦμα στάθηκε μπροστὰ του. Ἀλλὰ αὐτὸς βρώμικος στὴν ψυχὴ δὲν μποροῦσε νὰ τὸ δεῖ. Ὃπως ὅταν ὁ Πιλάτος βυθιζόταν στὸ ψεῦδος τῶν εἰδωλολατρῶν κοιτώντας  τὴν Ἀλήθεια κατὰ πρόσωπο δὲν μποροῦσε νὰ την δεῖ. Ἔτσι καὶ ὁ Ἡρώδης τυφλὸς ἀπὸ τὰ κατάμαυρα ἄρρωστα ἁμαρτήματὰ του, κοιτᾶ τὴν Ἀθωότητα καὶ τὴν Ἁγνότητα κατὰ πρόσωπο καὶ δὲν μπορεῖ νὰ τὴ δεῖ. Ἀπογοητευμένος ἀπὸ τὶς προσδοκίες του ὁ Ἡρώδης ἔντυσε μὲ λευκὸ χιτώνα τὸν Χριστό. Τὸ λευκὸ εἶναι ἡ εἰκόνα τῆς καθαρότητας καὶ τῆς ἀθωότητας. Θὰ διάβασες βέβαια ὅτι οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ ἐμφανίζονται μὲ λευκοὺς χιτῶνες. Κι ἔτσι λοιπὸν, ὁ ἀκάθαρτος Ἡρώδης ποὺ σκέφθηκε ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν εἶναι καθαρὸς ὅπως καὶ αὐτὸς καὶ οἱ ἄλλοι, Τοῦ φόρεσε λευκὸ χιτώνα, σύμβολο τῆς καθαρότητας καὶ τῆς ἁγνότητας. Καὶ ὅπως οἱ στρατιῶτες τοῦ Πιλάτου γιὰ νὰ χλευάσουν, ἀναγνώρισαν τὸν Κύριο ὡς βασιλιὰ, ἔτσι καὶ ὁ Ἡρώδης τὸν ἀναγνώρισε ὡς ἄνθρωπο τῆς ἁγνότητας. Αὐτὸ ἀποτελεῖ καὶ στὶς δύο περιπτώσεις ἀναγνωριση τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τοὺς ἐχθροὺς Του, ἔστω κι ἄν αὐτὸ ἔγινε ἄθελὰ τους καὶ ἀσυνείδητα.
Τέλος, μόνο πρὶν τὴ σταύρωση ὁ Κύριος ντύθηκε μὲ τὸν δικὸ Του χιτώνα. Ἦταν ὁ χιτώνας ποὺ τοῦ εἶχε ὑφάνει ἡ δικὴ Του Ἁγία Μητέρα, ἡ Θεοτόκος. Εἶναι ὁ ἴδιος χιτώνας μὲ τὸν ὁποῖο περπάτησε στὴ γῆ καὶ πάνω στὸν ὁποῖο οἱ στρατιῶτες στὸν Γολγοθὰ ρίχνουν τὰ ζάρια.
Ἀλλὰ δὲν βλέπεις σ´ ὅλα αὐτὰ ἕνα μεγάλο δίδαγμα γιὰ μᾶς; Οἱ ἄνθρωποι συχνὰ ἀποφαίνονται γιὰ τὸ ἄν εἴμαστε καλοὶ ἤ κακοὶ. Ἀνάλογα μὲ τὴν ἀπόφασὴ τους μᾶς ἐκτιμοῦν, μᾶς θαυμάζουν ἤ μᾶς κατακρίνουν. Οἱ διάφορες κρίσεις τῶν ἀνθρώπων δὲν μοιάζουν γιὰ μᾶς μὲ χιτώνες; Τὴν μιὰ μᾶς ντύνουν μὲ τὸν χιτώνα τοῦ σοφοῦ, τὴν ἄλλη μὲ τὸν μανδύα τοῦ τρελοῦ. Τὴ μιὰ μᾶς περιβάλλουν μὲ τον μανδύα τῆς ἀνδρείας, τὴν ἄλλη μᾶς σκεπάζουν μὲ τὰ κουρέλια τῆς ἀπαξίωσης. Ἀλλὰ ὅλοι οἱ χιτῶνες γρήγορα βγαίνουν καὶ ἀλλάζουν ἀνάλογα μὲ τὶς ἀσταθεῖς καὶ συχνὰ ἐναλλασσόμενες κρίσεις τῶν ἀνθρώπων. Ὃμως ἐν τέλει τὴν ὥρα τοῦ θανάτου ὁ καθένας ἀπὸ μᾶς θὰ φανεῖ μὲ τὸ δικὸ του χρῶμα, μὲ τὸν δικὸ του χιτώνα.»



ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 141-143

[Iaspis]

Ἡ μέγιστη σκέψη ἀντάξια τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τὸ νὰ σκέπτεται περὶ τῆς πρόνοιας τοῦ Θεοῦ στὴν ἀνθρώπινη ζωή.
Ἡ μέγιστη μέριμνα ἀντάξια τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τὸ νὰ μεριμνᾶ περὶ τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς.
Ἡ μέγιστη προσδοκία ἀντάξια τοῦ άνθρώπου εἶναι τὸ νὰ προσδοκᾶ τὸν θάνατο.

Πῶς πρέπει νὰ σκέπτεται περὶ τῆς πρόνοιας τοῦ Θεοῦ στὴν ἀνθρώπινη ζωὴ; Πρέπει ὡς μέτρο νὰ πάρετε τὸν ἠθικὸ νόμο τοῦ Θεοῦ. Ἀναλόγως μ᾽αὐτὸ τὸ μέτρο νὰ παρατηρεῖτε τὶ συμβαίνει στὶς ζωὲς τῶν ἀνθρώπων, τοὺς ὁποίους γνωρίζετε καὶ μὲ τοὺς ὁποίους ἔχετε σχέση. Τὸ σημαντικότατο ἀπ᾽ ὅλα εἶναι νὰ ἐξετάζετε τὶς ἠθικὲς αἰτίες σὲ ὁτιδήποτε συμβαίνει σὲ κάποιον. Τοῦτο δὲν εἶναι πάντα εὔκολο, ἀφοῦ καμιὰ φορὰ οἱ αἰτίες βρίσκονται μακριὰ καὶ κρυμμένεςστὸ μακρὺ παρελθὸν ἑνὸς άνθρώπου καὶ ἄλλοτε μποροῦν νὰ βρεθοῦν μόνο στὶς ζωὲς τῶν γονέων του. Ἡ χριστιανικὴ ἐξομολόγηση θεμελιώνεται στὴν ἀποκάλυψη  αὐτῶν τῶν αἰτιῶν. Ὁ ψαλμωδὸς λέει στὸν Θεό: «Ἐν ταῖς ἐντολαῖς σου ἀδολεσχήσω καὶ κατανοήσω τὰς ὁδοὺς σου» (Ψαλμ. 118,15) καὶ «Ὡς ἠγάπησα τὸν νόμον σου, Κύριε· ὅλην τὴν ἡμέραν μελέτη μοὺ ἐστιν» (Ψαλμ. 118, 97). Ἀφοῦ οἱ ἐντολὲς τοῦ Κυρίου βρίσκονται στὴ βάση ὅλων τῶν συμβάντων στοὺς υἱοὺς τοῦ  Ἀδὰμ. Καὶ ὁ νόμος τοῦ Κυρίου εἶναι φῶς ποὺ φωτίζει ἐκεῖνο ποὺ συμβαίνει σὲ κάποιον.

Πῶς πρέπει νὰ μεριμνᾶ περὶ τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς; Νὰ μὴν σᾶς ἀπαριθμῶ· διαβάζετε τὸ Εὐαγγέλιο καὶ ρωτᾶτε τὴν Ἐκκλησία. Ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχει μεγαλύτερο θησαυρὸ σ᾽ αύτὸ τὸν κόσμο ἀπὸ τὴν ψυχὴ του. Καὶ ἀκριβῶς αὐτὸ τὸν θησαυρὸ εἶναι τὸ μόνο ποὺ μπορεῖ νὰ σώσει ἀπὸ τὴν καταστροφὴ καὶ τὸν θάνατο. Ὅλα τ᾽ ἄλλα ποὺ δὲν εἶναι ὁ ἄνθρωπος άλλὰ εἶναι τὰ τοῦ άνθρώπου, ποὺ ὁ ἄνθρωπος τιμᾶ καὶ φυλᾶ, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ψυχὴ, ἀναπόφευκτα καταστρέφονται καὶ πεθαίνουν. Ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ εἶναι τὸ μεγαλύτερο, τὸ πολυτιμότερο ἀπ᾽ ὅλο τὸν ὑλικὸ κόσμο, κατὰ τὸν λόγο τοῦ Χριστοῦ: «τί γὰρ ὠφελεῖται ἄνθρωπος ἐὰν τὸν κόσμον ὅλον κερδήσῃ, τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ ζημιωθῇ;» (Ματθ. 16, 26). Δὲν μπορεῖ, λοιπὸν, νὰ ὑπάρξει μεγαλύτερη μέριμνα ἀντάξια τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὴ μέριμνα περὶ τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς του.

Πῶς πρέπει νὰ προσδοκᾶ τὸν θάνατο; Ἔτσι ὅπως ὁ στρατιώτης στὸν πόλεμο. Ἤ σὰν μαθητὴς, ὁ  ὁποῖος  μὲ μέριμνα ἑτοιμάζεται προσδοκώντας κάθε στιγμὴ νὰ τὸν ρωτήσει ὁ δάσκαλος. Τὴν ἀσταμάτητη προσδοκία τῆς στιγμῆς τοῦ θανάτου μᾶς ὑπενθυμίζει ὁ Σωτήρας μὲ τὴν ἱστορία περὶ τοῦ έλαφρόμυαλου πλουσίου, ὁ ὁποῖος ἔφτιαχνε καινούργιες ἀποθῆκες καὶ προετοιμαζόταν γιὰ μακρὰ καλοπέραση στὴ γῆ, ὥσπου ξαφνικὰ τοῦ εἶπε ὁ Θεὸς: «Ἄφρων, ταύτῃ τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας τίνι ἔσται;» (Λουκ. 12, 20)

Γιατὶ ἡ σκέψη γιὰ τὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ μέγιστη σκέψη ἀντάξια τοῦ ἀνθρώπου; Ἐπειδη αὐτὴ φέρνει στὸν ἄνθρωπο τὴ σοφία καὶ τὴ μακαριότητα.
Γιατὶ ἡ μέριμνα γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ μέγιστη μέριμνα ἀντάξια τοῦ ἀνθρωπου; Ἐπειδή ἡ ψυχή εἶναι ὁ μέγιστος θησαυρὸς στὴ γῆ, ὁπότε εἶναι φυσικὸ ὅτι στὸν μέγιστο θησαυρὸ πρέπει νὰ χαριστεί ἡ μέγιστη μέριμνα.
Γιατὶ ἡ προσδοκία τοῦ θανάτου εἶναι ἡ μέγιστη προσδοκία ἀντάξια τοῦ ἀνθρώπου; Ἐπειδή ἡ προσδοκία τοῦ θανάτου καθαρίζει τὴ συνείδηση καὶ ὠθεῖ τὸν ἄνθρωπο σὲ κάθε καλὸ ἔργο. Ὅταν ρώτησαν ἕναν καλὸ καὶ ἐργατικὸ ἄνθρωπο, τὶ τὸν ὠθοῦσε περισσότερο στὴ ζωὴ σὲ κόπο καὶ ἀγαθοεργίες, ἐκεῖνος ἀπάντησε: ὁ θάνατος.

Αὐτὰ τὰ τρία πράγματα δὲν μποροῦν νὰ παρατηρηθοῦν στὰ ζῶα. Εἶναι χαρακτηριστικὰ μόνο τοῦ ἀνθρώπου, καὶ μάλιστα ἀνώτερου τύπου τοῦ ἀνθρώπου. Ὅλα τ᾽ ἄλλα εἶναι κοινὰ στὸν ἄνθρωπο καὶ στὸ κτῆνος.

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 161-164

[Iaspis]

Ἐμεῖς μὲ τὴν πίστη μας ταξιδεύουμε μέσω αὐτῆς τῆς ζωῆς πάνω ἀπὸ χίλια χρόνια. Ἐμεῖς δώσαμε αἷμα γιὰ ἐκείνην· ἐκείνη μᾶς ἒδωσε  πνεῦμα. Ἐμεῖς τὴ δοκιμάσαμε καὶ βρήκαμε ὃτι ἐκείνη εἶναι ἀληθινὴ, γλυκιὰ καὶ σωτηριοφέρουσα. Οἱ ἃγιοι μας εἶναι ζωντανοὶ κι ἓως τὴν σήμερον ἡμέρα ἐμφανίζονται ζωντανοὶ μέσω πολλῶν σημείων καὶ θαυμάτων. Ὃπως ἡ ἠλεκτρικὴ δύναμη κατεβαίνει μέσω σύρματος ἒτσι ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ κατεβαίνει μέσω τῶν ἁγίων. Ὀ Πατέρας ἀγαπᾶ νὰ δοξάζει τὰ ἀγαπημένα παιδιὰ Του δείχνοντας τὴ δύναμὴ Του μέσα ἀπ᾽ αὐτά. Τὴ δύναμη καὶ τὴ βοήθεια αὐτῶν ποὺ εὐχαριστοῦν τὸν Θεὸ δὲν τὴν αἰσθανθήκαμε μόνον ἐμεῖς οἱ χριστιανοί ἀλλὰ καὶ οἱ μουσουλμάνοι μας.
Ἡ ὀρθοδοξία σήμερα βρίσκεται ἀνάμεσα στὶς δύο μονόπλευρες ἀναγνωρίσεις: Ἀπὸ τὴ μία πλευρὰ εἶναι οἱ μουσουλμάνοι, οἱ ὁποῖοι ἀναγνωρίζουν τὴ δύναμη τῆς  πίστης μας ἀλλὰ δὲν ἀναγνωρίζουν τὴ Βίβλο τῆς πίστης μας καὶ ἀπὸ τὴν ἂλλη πλευρὰ οἱ δυτικοὶ νεόπιστοι,οἱ ὁποῖοι ἀναγνωρίζουν τὴ Βίβλο ἀλλὰ δὲν ἀναγνωρίζουν τὴ δύναμη τῆς πίστης μας. Γι᾽ αὐτούς τοὺς τελευταίους ὁ θεïκὸς Παῦλος γράφει, ὃτι «ἒχοντες μόρφωσιν εὐσεβείας, τὴν δὲ δύναμιν αὐτῆς ἠρνημένοι» (Β´ Τιμ. 3, 5) Καὶ συμβουλεύει τὸν Τιμόθεο: « Καὶ τούτους ἀποτρέπου» (Β´ Τιμ. 3, 5). Ἐμεῖς κρατούσαμε καὶ κρατᾶμε καὶ τὴν Βίβλο, δηλαδὴ τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ τὴ Δύναμη, δηλαδὴ τὰ σημάδια καὶ τὰ θαύματα τοὺ Θεοῦ μέσω ἁγίων, σταυροῦ, εἰκόνων, μέσω προσευχῶν καὶ ὃλων τῶν Ἁγίων Μυστηρίων.


ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 168-169

[Iaspis]

Καὶ σὰν δίδαγμα ἂς σοῦ χρησιμεύσει ὁ λόγος τοῦ Σωτήρα: «Λέγω δὲ ὑμῖν ὃτι πᾶν ῥῆμα ἁργὸν ὃ ἐὰν λαλήσωσιν οἱ ἂνθρωποι, ἀποδώσουσι περὶ αὐτοῦ λόγον ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως» (Ματθ. 12, 36). Ἂραγε αὐτὸ μᾶς ἐξηγεῖ γιατὶ κάθε μοχθηρὸς καὶ ψευδὴς λόγος χτυπᾶ ἐναντίον τῆς τάξης στὸ σύμπαν καὶ προσβάλλει τὸν Δημιουργὸ; Τὸν καλὸ καὶ τὸν κακὸ λόγο, ποὺ ἐμεῖς λέμε σὲ κάποιο πρόσωπο ἀκόμα καὶ ὃταν ἐπιμελῶς κρύβουμε, τὸν αἰσθάνεται ὃλο τὸ σύμπαν, καὶ τὸν αἰσθάνεται ὁ Δημιουργὸς τῶν αἰσθήσεων. Διότι πῶς εἶναι δυνατὸ νὰ κρύψουμε τὰ λόγια, ἀπ ᾽ \'Εκεῖνον, ἀπὸ τὸν Ὁποῖον ὂυτε οἱ σκέψεις δὲν γίνεται νὰ κρυφτοῦν; Οἱ ἀρχαῖοι Ἓλληνες ἒλεγαν γιὰ τὸ ἀκόντιο τοῦ ἣρωὰ τους Ἀχιλλέα, ὃτι μποροῦσε μὲ τὴ μία ἂκρη νὰ προκαλέσει πληγὴ, ἐνῶ μὲ τὴν ἂλλη ἂκρη νὰ θεραπεύσει τὴν πληγὴ. Δὲν ξέρουμε γιὰ τὸ ἀκόντιο τοῦ Ἀχιλλέα, ἀλλὰ ξέρουμε μὲ βεβαιότητα, ὃτι αὐτὸ εἶναι ἀλήθεια γιὰ τὴν ἀνθρώπινη γλώσσα. Μὲ τὴ γλώσσα προκαλοῦμε  τήν πληγὴ καὶ μὲ τὴ γλώσσα οἱ πληγὲς θεραπεύονται. «Ἐν αὐτῇ εὐλογοῦμεν τὸν Θεὸν καὶ πατέρα, καὶ ἐν αὐτῇ καταρώμεθα τοὺς ἀνθρώπους» (Ἰακ. 3, 9).
Σ᾽ ἓνα χωριὸ συνέβη κάποιο φοβερὸ γεγονὸς: Εἶχε μιὰ μητέρα ἓνα μοναχογιὸ, μαθητὴ στὸ σχολεῖο. Θύμωσε ἡ μητέρα μὲ τὸν γιὸ καὶ στὸν θυμὸ ἐπάνω εἶπε αὐτὸ τὸν ἂφρονα λόγο: ἂς γινόταν νὰ μὴ σὲ ξαναδοῦν ποτὲ τὰ μάτια μου, θὰ ἢμουν πιὸ εὐχαριστημένη! Τὸ παιδὶ ἀναστατώθηκε τόσο ἀπ ᾽ αὐτὰ τὰ λόγια τῆς μάνας, ὣστε πῆρε ἀμέσως τὸ ὃπλο καὶ αὐτοκτόνησε. Δίπλα του ἂφησε τὸ μαθητικὸ του πινακάκι, στὸ ὁποῖο εἶχε γράψει τὰ ἑξῆς λόγια: «νὰ, μητέρα, ἀπομακρύνομαι γιὰ πάντα ἀπὸ τὰ μάτια σου, μόνο ἐσὺ νὰ εἶσαι εὐχαριστημένη»! Ἡ λυπημένη «εὐτυχία» τῆς μητέρας! Ὓστερα ἀπ ᾽ αὐτὸ ἡ ἒρημη μητέρα καθόταν κάθε νύχτα δίπλα στὴν ἑστία καὶ ἒσβηνε τὴ φωτιὰ μὲ τὰ δάκρυα, ὣσπου ἓνα πρωὶ βρέθηκε νεκρὴ, πέθανε ἀπὸ τὸν καημὸ δίπλα στὴν σβησμένη ἑστία.
Βλέπεις τὶ ἒκανε ὁ τρελὸς λόγος; Ὃμως δὲν θὰ σὲ ἀφήσω χωρὶς παράδειγμα, τὶ πάλι εἶναι σὲ θέση νὰ κάνει ὁ λογικὸς λόγος. Στὸν καιρὸ τοῦ πολέμου ἒστειλαν κάποιον φοβιτσιάρη στρατιώτη γιὰ ἀνίχνευση. Ὃλοι τὸν ἢξεραν σὰν φοβιτσιάρη. Καὶ ὃλοι γέλασαν ὃταν ἂκουσαν ποῦ τὸν στέλνει ὁ διοικητής. Μόνο ἓνας στρατιώτης δὲν γέλασε. Ἐκεῖνος πλησίασε τὸν σύντροφὸ του γιὰ νὰ τὸν ἐνθαρρύνει. Ἀλλὰ ὁ φοβιτσιάρης στρατιώτης τοῦ εἶπε: «Θὰ σκοτωθῶ σίγουρα, ὁ ἐχθρὸς εἶναι πολὺ καντά»! «Μὴ φοβᾶσαι, ἀδελφὲ, ὁ Θεὸς εἶναι πιὸ κοντά!», τοῦ ἀπάντησε ἐκεῖνος ὁ καλὸς φίλος. Αὐτὰ τὰ λόγια ἢχησαν σὰν μεγάλη καμπάνα στὴν ψυχὴ αὐτοῦ τοῦ φοβιτσιάρη. Καὶ ἠχοῦσαν μέχρι τὸ τέλος τοῦ πολέμου. Καὶ τοῦτος ὁ κάποτε φοβιτσιάρης γύρισε ἀπὸ τὸν πόλεμο στολισμένος μὲ τὰ παράσημα γιὰ τὸ θάρρος του. Ἒτσι τὸν μεταμόρφωσε καὶ τὸν ἐνδυνάμωσε ἐκεῖνος ὁ ἁπαλὸς λόγος: «Μὴ φοβᾶσαι, ὁ Θεὸς εἶναι πιὸ κοντὰ»!


ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 176-178

[Iaspis]

Ἡ προειδοποίηση τοῦ Θεοῦ εἶναι βεβαίως ἡ σημασία τῆς προσωπικότητας τοῦ τωρινοῦ ἡγέτη τοῦ μεγάλου ἰνδικοῦ λαοῦ. Μέσω αὐτῆς τῆς προσωπικότητας ἡ Πρόνοια προειδοποιεῖ τοὺς πολιτικοὺς καὶ τοὺς ἡγέτες τῶν κρατῶν ὃλου τοῦ κόσμου, καὶ τοὺς χριστιανοὺς, ὃτι ὑπάρχουν καὶ ἂλλοι μέθοδοι στὴν πολιτικῆ ἐκτὸς τῆς ἐπίπλαστης συμπεριφορᾶς, τῆς πονηριᾶς καὶ τῆς βίας. Ἡ πολιτικὴ μέθοδος τοῦ Γκάντι εἶναι ἐντελὼς ἁπλὴ καὶ ὀφθαλμοφανής: αὐτὴ δὲν χρειάζεται τίποτα ἂλλο παρὰ τὸν ἂνθρωπο ὁ ὁποῖος κραυγάζει καὶ τὸν Θεὸ ὁ Ὁποῖος ἀκούει. Ἀπέναντι στὰ ὃπλα, τὶς σφαῖρες καὶ τὸν στρατὸ, ὁ Γκάντι τοποθετεῖ τὴ νηστεία καὶ ἀπέναντι στὶς πολιτικὲς φιλονικίες τὴ σιωπὴ. Πόσο ὅλα αὐτὰ φαίνονται τιποτένια καὶ κακόμοιρα στὰ μάτια τῶν μοντέρνων ἀνθρώπων ἒ; Στὰ μοντέρνα πολιτικὰ σχολικὰ βιβλία αὐτὰ τὰ τρία ὅπλα δὲν ἀναφέρονται οὒτε στὶς ὑποσημειώσεις. Ἡ νηστεία, ἡ προσευχὴ καὶ ἡ σιωπὴ! Λίγοι ἡγέτες στὴν Εὐρώπη καὶ στὴν Ἀμερικὴ δὲν θὰ ἒβλεπαν μὲ εἰρωνεία αὐτὰ τὰ τρία μυστικὰ τοῦ Ἰνδοῦ ἡγέτη σὰν τρία ξερὰ κλαράκια, κατευθυνόμενα στὸ πεδίο μάχης ἐναντίον βουνοῦ ἀπὸ ἀτσάλι καὶ μολύβι καῖ πῦρ καὶ δηλητήριο. Ὅμως, ὁ Γκάντι τὰ καταφέρνει μὲ αὐτὰ τὰ τρία «μάγια» του, τὰ καταφέρνει πρὸς θαυμασμὸ ὅλου τοῦ κόσμου. Καὶ θέλοντας ἤ μὴ οἱ πολιτικοὶ νομικοὶ στὴν Ἀγγλία καὶ στὶς ἄλλες χῶρες θὰ πρέπει στὰ καινούργια τους σχολικὰ βιβλἰα νὰ βάλουν εἰδικὸ κεφάλαιο: «Ἡ νηστεία, ἡ προσευχὴ καὶ ἡ σιωπὴ σὰν δυνατὰ μέσα στὴν πολιτικὴ» Τὶ νομἰζεται; Δὲν θὰ ἦταν πρὸς εὐτυχία τῆς ἀνθρωπότητας, νὰ ἀντικαταστήσουν αὐτοὶ οἱ μέθοδοι τοῦ ἀβάπτιστου Γκάντι τὶς πολιτικὲς ἐπιστήμες μὲ τὶς μεθόδους τοῦ βαπτισμένου Μακιαβέλι;


ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 222-223

[Iaspis]

Μεταξὺ πολυάριθμων σύγχρονων κρίσεων ἡ κρίση τῆς μόρφωσης εἶναι μία ἀπὸ τὶς κυριότερες. Ποιὸς ξέρει, ἐὰν μπορεῖ νὰ ὀνομαστεῖ μορφωμένη μία κυρία τῆς πόλης μπροστὰ στὴ ντροπαλὴ βοσκοπούλα τοῦ βουνοῦ! Σ ᾽ αὐτὸ ποτὲ δὲν θὰ ὑπάρχει συμφωνία μέχρι νὰ ἐπιστρέψουμε στὴν λαïκὴ ἔννοια τῆς μόρφωσης, καὶ νὰ ὁμολογήσουμε, σὲ ἁρμοπνία μὲ τὴ λαïκὴ  πεποίθηση, ὅτι μορφωμένος εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἒχει καθαρὴ παρειά. Καὶ ὅποιος δὲν ἔχει καθαρὴ παρειὰ, δὲν εἶναι μορφωμένος, ὅπου καὶ νὰ ζεῖ, ὅποια θέση καὶ νὰ κατέχει καὶ ὅση γνώση καὶ νὰ ἔχει στὸ κεφάλι του.

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α´ (ἐκδ. ἐν πλῶ)
σ. 263