Πρόσεχε σεαυτῷ

[Iaspis]

[font size=4]Πρόσεχε στόν εαυτό σου [/fonts]    

[font size=3]Μεγάλου Βασιλείου ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΟ «ΠΡΟΣΕΧΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟΝ  ΣΟΥ», παράγρ. 1
Ἡ μετάφραση εἶναι παρμένη ἀπό τόν 6ο τόμο τῶν ἔργων τοῦ Μ.Βασιλείου τῶν ἐκδόσεων ΕΠΕ[/fonts]


        «1. Ὁ Θεὸς πού μας ἔπλασε μας ἔδωσε τὴν χρῆσιν τοῦ λόγου, διὰ νὰ φανερώνωμεν ὁ ἕνας εἰς τὸν ἄλλον τάς σκέψεις τῶν καρδιῶν καὶ νὰ μεταδίδωμεν ὁ καθένας εἰς τὸν πλησίον, λόγῳ τῆς κοινωνικότητος τῆς φύσεως, ὡσὰν ἀπό κάποια ταμεῖα, προσφέροντες τάς σκέψεις ἀπό τὰ κρυπτά τῆς καρδίας. Διότι ἐὰν ἐζούσαμεν μὲ γυμνὴν ἀπό τὸ σῶμα τὴν ψυχήν, ἀμέσως θὰ ἐπεκοινωνούσαμεν μεταξύ μας διὰ τῶν σκέψεων. Ἐπειδὴ ὅμως  ἡ ψυχή μας διανοεῖται καλυπτομένη ἀπό τὸ παραπέτασμα τῆς σαρκός, ἔχει ἀνάγκη ἀπό λόγια καὶ ὀνόματα διὰ νὰ ἀνακοινώνη αὐτὰ πού κεῖνται εἰς τὸ βάθος της. Ὅταν λοιπὸν ἡ σκέψις ἐκφρασθῆ διὰ φωνῆς, αὐτὴ μεταβαίνει ἀπό τὸν ὁμιλητὴν πρὸς αὐτὸν ποὺ τὸν ἀκούει, ἀφοῦ διασχίση τὸν ἀέρα, φερομένη διὰ τοῦ λόγου, ὡσὰν διὰ πορθμείου. Καὶ ἐὰν μὲν εὕρη ἄκραν γαλήνην καὶ ἡσυχίαν, ὡσὰν εἰς γαλήνια καὶ ἀχείμαστα λιμάνια, ὁ λόγος ἀγκυροβολεῖ εἰς τάς ἀκοάς τῶν ἀκροατῶν. Ἐάν ὅμως, ὡσὰν κάποια σφοδρὰ θύελλα, ὁ θόρυβος τῶν ἀκουόντων πνεύση ἀντίθετα, τότε ὁ λόγος ναυαγεῖ, διαλυόμενος εἰς τὸν ἀέρα. Διά τῆς σιωπῆς λοιπὸν κάμετε ἡσυχίαν χάριν τοῦ λόγου. Διότι ἴσως κάτι ἀπό αὐτὰ ποὺ φέρει σᾶς φανῆ χρήσιμον καὶ ὠφέλιμον. Ὁ λόγος τῆς ἀληθείας εἶναι δύσκολον θήραμα, διότι εὔκολα ἠμπορεῖ νὰ ξεφύγη αὐτοὺς ποὺ δὲν προσέχουν, ἀφοῦ ἔτσι τὸ Πνεῦμα οἰκονόμησε νὰ εἶναι σύντομος καὶ βραχύς, ὥστε νὰ δηλώνη πολλὰ εἰς ὀλίγα καὶ μὲ τὴν συντομίαν νὰ εἶναι εὔκολον νὰ διατηρηθῆ εἰς τὴν μνήμην. Ἄλλωστε ἡ φυσικὴ ἀρετὴ του λόγου εἶναι μήτε νὰ κρύπτη μὲ τὴν ἀσάφειαν τὰ ἐκφραζόμενα μήτε νὰ πλημμυρίζη ἀπό λέξεις περιττάς καὶ πράγματα μάταια. Τέτοιος λοιπὸν εἶναι καὶ ὁ λόγος αὐτὸς ποὺ τώρα ἔχει ἀναγνωσθῆ ἀπό τὰ βιβλία τοῦ Μωϋσέως. Ὅσοι βέβαια εἶσθε φιλομαθεῖς νὰ ἐνθυμῆσθε αὐτόν, ἐκτὸς ἂν κάπου διέφυγε τὴν ἀκοήν σας, λόγω τῆς βραχύτητος. Ὁ λόγος κάπως ἔτσι ἔχει· «πρόσεχε σεαυτῷ μὴ ποτὲ γένηται ρῆμα κρυπτὸν ἐν τῇ καρδίᾳ σου ἀνόμημα». Ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι εἴμεθα εὔκολοι εἰς τάς ἁμαρτωλάς σκέψεις. Διά τοῦτο ἀκριβῶς αὐτὸς ποὺ κατ\' ἰδὶαν ἔπλασε τάς καρδίας μας , ἐπειδὴ ἐγνώριζε πολὺ καλὰ ὅτι τὸ μεγαλύτερον μέρος τῆς ἁμαρτίας συντελεῖται εἰς τὴν κατὰ διάθεσιν ὁρμήν, μᾶς ὥρισεν ὡς πρωταρχικὴν καθαρότητα αὐτὴν τῆς διανοίας. Διότι αὐτὸ μὲ τὸ ὁποῖον πολὺ πιὸ εὔκολα διαπράττομεν τὴν ἁμαρτίαν, δι\' αὐτὸ ἠξίωσε περισσοτέραν προφύλαξιν καὶ ἐπιμέλειαν. Ὅπως δηλαδὴ οἱ προνοητικοὶ ἀπό τούς ἰατροὺς ἀσφαλίζουν τὰ ἀσθενέστερα σώματα μὲ τάς προληπτικάς συνταγάς, ἒτσι καὶ αὐτὸς ποὺ εἶναι προστάτης ὅλων καὶ ἀληθινὸς ἰατρὸς τῶν ψυχῶν, μὲ ἰσχυροτέρας προφυλάξεις ἐξησφάλισεν αὐτὸ ποὺ ἐγνώριζεν ὅτι εἶναι εἰς ἡμᾶς περισσότερον ὀλισθηρὸν πρὸς τὴν ἁμαρτίαν. Διότι αἱ πράξεις ποὺ γίνονται μὲ τὸ σῶμα χρειάζονται καὶ χρόνον καὶ εὐκαιρίαν καὶ κόπους καὶ συνεργάτας καὶ ἄλλην βοήθειαν. Αἱ κινήσεις ὅμως τῆς διανοίας ἐνεργοῦνται ἀχρόνως, ἐπιτελοῦνται χωρὶς κόπον, σχηματίζονται εὔκολα καὶ ἔχουν ὄλον τὸν καιρὸν κατάλληλον. Μάλιστα κάποτε κάποιος ἀπό τους σπουδαίους καὶ ἀπό αὐτοὺς ποὺ ὑπερηφανεύονται διὰ σεμνότητα, περιβαλλόμενος ἐξωτερικὰ ὁμοίωμα σωφροσύνης καὶ καθήμενος ἀνάμεσα εἰς αὐτοὺς ποὺ συχνὰ τὸν μακαρίζουν διὰ τὴν ἀρετήν του, τρέχει γρήγορα μὲ τὴν σκέψιν πρὸς τὸν τόπον τῆς ἁμαρτίας, μὲ τὴν ἀφανῆ ἐνέργειαν τῆς καρδίας. Εἶδε μὲ τὴν φαντασίαν τὰ μελετώμενα, ἐφαντάσθη κάποιαν ἀπρεπῆ συναναστροφὴν καὶ γενικῶς εἰς τὸ κρυφὸν ἐργαστήριον τῆς καρδίας μὲ τὸ νὰ ζωγραφήση μέσα του καθαρὰν τὴν ἡδονήν, διέπραξε ἐσωτερικὰ τὴν ἁμαρτίαν πού δὲν ἀποδεικνύεται καὶ πού θὰ μείνη ἄγνωστος εἰς ὅλους ὡς τότε πού θὰ ἔλθη αὐτὸς ποὺ ἀποκαλύπτει τὰ κρυπτὰ τοῦ σκότους καὶ φανερώνει τάς σκέψεις τῶν καρδιῶν. Φυλάξου λοιπὸν μὴ τυχὸν κάποτε σκέψις κρυφὴ εἰς τὴν καρδίαν σου γίνη ἁμαρτία». Διότι «αὐτὸς ποὺ κυττάζει γυναῖκα μὲ πονηράν ἐπιθυμίαν εἶναι σὰν νὰ ἐμοίχευσε κιόλας εἰς τὴν καρδίαν του». Διότι αἱ πράξεις τοῦ σώματος διακόπτονται ἀπό πολλούς, αὐτὸς ὅμως ποὺ ἁμαρτάνει μὲ τὴν σκέψιν, μὲ τὴν ταχύτητα τῶν διανοημάτων ἔχει ὁλοκληρώσει τὴν ἁμαρτίαν. Ὅπου λοιπὸν τὸ παράπτωμα εἶναι ταχύ, ταχεῖα μᾶς ἐδόθη καί ἡ φρούρησις. Δηλαδὴ διακηρύσσεται ἐντόνως· «μὴ ποτε γένηται ρῆμα κρυπτὸν ἐν τῇ καρδίᾳ σου ἀνόμημα». Καλύτερα ὅμως νὰ ἀνατρέξωμεν εἰς αὐτὴν τὴν ἀρχὴν   τοῦ   λόγου.»

[Iaspis]

«ΕΝ ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος.  Οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεόν.
πάντα δι\' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ γέγονεν. ἐν αὐτῷ ζωὴ ἦν, καὶ ἡ ζωὴ ἦν τὸ φῶς τῶν ἀνθρώπων.» (Ιωανν. 1, 1-5)

«καὶ εἶπεν ὁ Θεός· γενηθήτω φῶς· καὶ ἐγένετο φῶς.» (Γεν. 1, 3)

«εὐλογεῖτε τὸν Κύριον, πάντες οἱ ἄγγελοι αὐτοῦ, δυνατοὶ ἰσχύϊ ποιοῦντες τὸν λόγον αὐτοῦ τοῦ ἀκοῦσαι τῆς φωνῆς τῶν λόγων αὐτοῦ.» (Ψαλμ. 102, 20)

 

Διότι ἐὰν ἐζούσαμεν μὲ γυμνὴν ἀπό τὸ σῶμα τὴν ψυχήν, ἀμέσως θὰ ἐπεκοινωνούσαμεν μεταξύ μας διὰ τῶν σκέψεων.

Ο Λόγος τού Θεού ο προαιώνιος, ο εκ τού Πατρός γεννηθείς πρό πάντων τών αιώνων, συλλαμβάνεται, εκφράζεται  καί εισακούεται ταυτοχρόνως, μάλλον αχρόνως, καί δέν παύει ποτέ. Έτσι δημιουργήθηκε ο κόσμος διά τού Λόγου τού Θεού!

Λόγον δὲ ἔχων οὐκ ἀνυπόστατον ἕξει, οὐκ ἀρξάμενον τοῦ εἶναι οὐδὲ παυσόμενον· οὐ γὰρ ἦν, ὅτε ἦν ποτε ὁ Θεὸς Λόγος. ᾿Αεὶ δὲ ἔχει τὸν ἑαυτοῦ Λόγον ἐξ αὐτοῦ γεννώμενον, οὐ κατὰ τὸν ἡμέτερον λόγον ἀνυπόστατον καὶ εἰς ἀέρα χεόμενον, ἀλλ᾿ ἐνυπόστατον, ζῶντα, τέλειον, οὐκ ἔξω αὐτοῦ χωροῦντα, ἀλλ᾿ ἐν αὐτῷ ἀεὶ ὄντα· ποῦ γὰρ ἔσται ἔξω αὐτοῦ γινόμενος;
(ΑΓ. ΙΩΑΝΝ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως)

Κάθε τί εκτός τού Λόγου πού είναι «ἀνυπόστατον καὶ εἰς ἀέρα χεόμενον», φαίνεται  εισακούεται σέ άλλη  στιγμή από αυτήν πού εκφράζεται, .... Ο χρόνος!

Ἐπειδὴ ὅμως  ἡ ψυχή μας διανοεῖται καλυπτομένη ἀπό τὸ παραπέτασμα τῆς σαρκός, ἔχει ἀνάγκη ἀπό λόγια καὶ ὀνόματα διὰ νὰ ἀνακοινώνη αὐτὰ πού κεῖνται εἰς τὸ βάθος της. Ὅταν λοιπὸν ἡ σκέψις ἐκφρασθῆ διὰ φωνῆς, αὐτὴ μεταβαίνει ἀπό τὸν ὁμιλητὴν πρὸς αὐτὸν ποὺ τὸν ἀκούει, ἀφοῦ διασχίση τὸν ἀέρα, φερομένη διὰ τοῦ λόγου, ὡσὰν διὰ πορθμείου. Καὶ ἐὰν μὲν εὕρη ἄκραν γαλήνην καὶ ἡσυχίαν, ὡσὰν εἰς γαλήνια καὶ ἀχείμαστα λιμάνια, ὁ λόγος ἀγκυροβολεῖ εἰς τάς ἀκοάς τῶν ἀκροατῶν. Ἐάν ὅμως, ὡσὰν κάποια σφοδρὰ θύελλα, ὁ θόρυβος τῶν ἀκουόντων πνεύση ἀντίθετα, τότε ὁ λόγος ναυαγεῖ, διαλυόμενος εἰς τὸν ἀέρα.

Καί τό ναυάγιο...παρακοή! ...καί...η Βαβέλ τής πτωτικής μας φύσεως!

 

Διά τῆς σιωπῆς λοιπὸν κάμετε ἡσυχίαν χάριν τοῦ λόγου.  Διότι ἴσως κάτι ἀπό αὐτὰ ποὺ φέρει σᾶς φανῆ χρήσιμον καὶ ὠφέλιμον.

Προσευχή! Σιωπή καί ησυχία. Παράκληση τού Λόγου!

Ὁ λόγος τῆς ἀληθείας εἶναι δύσκολον θήραμα, διότι εὔκολα ἠμπορεῖ νὰ ξεφύγη αὐτοὺς ποὺ δὲν προσέχουν, ἀφοῦ ἔτσι τὸ Πνεῦμα οἰκονόμησε νὰ εἶναι σύντομος καὶ βραχύς, ὥστε νὰ δηλώνη πολλὰ εἰς ὀλίγα καὶ μὲ τὴν συντομίαν νὰ εἶναι εὔκολον νὰ διατηρηθῆ εἰς τὴν μνήμην.

«Ὁ λόγος τῆς ἀληθείας....νὰ εἶναι εὔκολον νὰ διατηρηθῆ εἰς τὴν μνήμην.» Τού θάνατου η μνήμη, τού βίου η λήθη.... !

«πρόσεχε σεαυτῷ μὴ ποτὲ γένηται ρῆμα κρυπτὸν ἐν τῇ καρδίᾳ σου ἀνόμημα».

Ψίθυρος! Πειρασμός! Αποχωρισμός! Χρόνος! Θάνατος!

.. μᾶς ὥρισεν ὡς πρωταρχικὴν καθαρότητα αὐτὴν τῆς διανοίας. Διότι αὐτὸ μὲ τὸ ὁποῖον πολὺ πιὸ εὔκολα διαπράττομεν τὴν ἁμαρτίαν, δι\' αὐτὸ ἠξίωσε περισσοτέραν προφύλαξιν καὶ ἐπιμέλειαν.

Η ελεύθερη διάνοια...

...ἐξησφάλισεν αὐτὸ ποὺ ἐγνώριζεν ὅτι εἶναι εἰς ἡμᾶς περισσότερον ὀλισθηρὸν πρὸς τὴν ἁμαρτίαν.
...Αἱ κινήσεις ὅμως τῆς διανοίας ἐνεργοῦνται ἀχρόνως, ἐπιτελοῦνται χωρὶς κόπον, σχηματίζονται εὔκολα καὶ ἔχουν ὄλον τὸν καιρὸν κατάλληλον.

... συλλαμβάνει τόν ψίθυρο καί....

Ὅπου λοιπὸν τὸ παράπτωμα εἶναι ταχύ, ταχεῖα μᾶς ἐδόθη καί ἡ φρούρησις.

....συλλαμβάνεται απ\' τόν Λόγο!

Δηλαδὴ διακηρύσσεται ἐντόνως·
«μὴ ποτε γένηται ρῆμα κρυπτὸν ἐν τῇ καρδίᾳ σου ἀνόμημα»

Η ευχή! «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με».

[Iaspis]

»Καλύτερα ὅμως νὰ ἀνατρέξωμεν εἰς αὐτὴν τὴν ἀρχὴν   τοῦ   λόγου.»

[font size=4]Εις το πρόσεχε σεαυτώ Β΄[/fonts]  

Μεγάλου Βασιλείου Εἰς τό «πρόσεχε σεαυτῷ» παράγρ. 2
Ἡ μετάφραση εἶναι παρμένη ἀπό τόν 6ο τόμο τῶν ἔργων τοῦ .Βασιλείου στίς ἐκδόσεις ΕΠΕ


«2. «Πρόσεχε, λέγει, τὸν ἐαυτόν σου». Καθένα ἀπό τὰ ζῶα ἔχει ἐκ φύσεως ἀπό τὸν Θεὸν ποὺ ἐδημιούργησε τὰ πάντα, τάς ἀφορμάς διὰ τὴν προστασίαν τῆς ὑπάρξεώς του. Καὶ θὰ εὕρης ἐὰν ἐπιμελῶς παρατήρησης ὅτι τὰ πιὸ πολλὰ ἀπό τὰ ἄλογα ζῶα δὲν ἔχουν διδαχθῆ τὴν προφύλαξιν πρὸς αὐτὸ ποὺ βλάπτει, καὶ ὅτι μὲ κάποιαν πάλιν φυσικὴν ἕλξιν σπεύδουν πρὸς τὴν ἀπόλαυσιν τῶν ὠφελίμων. Διά τοῦτο καὶ εἰς ἡμᾶς ὁ Θεὸς πού μᾶς παιδαγωγεῖ ἔδωκε τὸ μεγάλο τοῦτο παράγγελμα, διὰ νὰ προστεθῆ καὶ εἰς ἡμᾶς μὲ τὴν βοήθειαν τῆς λογικῆς αὐτὸ τὸ ὁποῖον ἐκ φύσεως ἔχουν ἐκεῖνα. Καὶ αὐτὸ ποὺ εἰς τὰ ζῶα κατορθώνεται χωρὶς καμμίαν ἐπιστασίαν, αὐτὸ εἰς ἡμᾶς νὰ ἐπιτελῆται διὰ τῆς προσοχῆς καὶ τῆς συνεχοῦς ἐπιβλέψεως τῶν λογισμῶν. Καὶ νὰ εἴμεθα πιστοὶ φύλακες τῶν ἐντολῶν πού μᾶς ἔχουν δοθῆ ἀπό τὸν Θεὸν μὲ τὸ νὰ ἀποφεύγωμεν τὴν ἁμαρτίαν, ὅπως τὰ ζῶα ἀποφεύγουν τὰ δηλητήρια ἀπό τάς τροφάς καὶ νὰ ἐπιδιώκωμεν τὴν δικαιοσύνην, ὅπως ἐκεῖνα ἐπιζητοῦν τὸ φαγώσιμον ἀπό τὴν χλόην. «Πρόσεχε, λοιπόν, σεαυτῷ», διὰ νὰ γίνης ἱκανὸς νὰ διακρίνης τὸ βλαβερὸν ἀπό τὸ σωτήριον. Ἐπειδὴ ὅμως τὸ νὰ προσέχη κανεὶς σημαίνει δυὸ πράγματα, ἀφ\' ἑνὸς μὲν τὸ νὰ προσηλώνη τὰ σωματικὰ μάτια εἰς τὰ ὁρατά, ἀφ\' ἑτέρου δὲ τὸ νὰ ἐπιβάλλη μὲ τὴν νοεράν δύναμιν τῆς ψυχῆς τὴν θεωρίαν τῶν ἀσωμάτων, ἐάν μὲν εἴπωμεν ὅτι τὸ παράγγελμα ἀναφέρεται εἰς τὴν ἐνέργειαν τῶν ὀφθαλμῶν, τότε ἀμέσως θὰ ἐλέγξωμεν τὸ ἀνεφάρμοστον αὐτοῦ. Διότι πῶς θὰ ἠμποροῦσε κανεὶς μὲ τὸν ὀφθαλμόν νὰ ἰδῆ ὁλόκληρον τὸν ἑαυτόν του; Μάλιστα οὔτε ὁ ἴδιος ὁ ὀφθαλμὸς χρησιμοποιεῖ τὴν δρᾶσιν διὰ τὸν ἐαυτόν του. Δὲν ἐπαρκεῖ διὰ τὴν κορυφήν, δὲν γνωρίζει τὰ νῶτα, οὔτε τὰ πρόσωπα, οὔτε τὴν διάθεσιν ποὺ εἶναι εἰς τὸ βάθος τῶν σπλάγχνων. Ἄρα εἶναι ἀσέβεια νὰ λέγωμεν ὅτι δὲν ἰσχύουν τὰ παραγγέλματα τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ὑπολείπεται λοιπὸν νὰ κατανοοῦμεν τὴν προσταγὴν εἰς τὴν ἐνέργειάν τοῦ νοῦ. «Πρόσεχε,  λοιπόν, σεαυτῷ». Δηλαδὴ ἀπό παντοῦ νὰ παρατηρῆς προσεκτικὰ τὸν ἑαυτόν σου. Νὰ ἔχης ἄγρυπνον τὸ ὄμμα τῆς ψυχῆς σου διὰ τὴν προστασίαν τοῦ ἑαυτοῦ σου. Κρυφαὶ παγίδες ἔχουν στηθῆ παντοῦ ἀπό τὸν ἐχθρόν. Προσεκτικὰ νὰ παρατηρῆς τὸ κάθε τί λοιπόν, «διὰ νὰ γλυτώνης σὰν τὸ ζαρκάδι ἀπό τὰ δόκανα καὶ σὰν πτηνὸν ἀπό τὴν παγίδα». Διότι τὸ μὲν ζαρκάδι λόγῳ τῆς ὀξυτάτης ὁράσεως δὲν συλλαμβάνεται εἰς τὰ δόκανα, διὰ τοῦτο φέρει καὶ τὴν ἐπωνυμίαν δορκὰς διὰ τὴν ὀξυδέρκειάν του, τὸ δὲ πτηνὸν μὲ τὰ ἐλαφρὰ πτερὰ του πετᾶ ὑψηλότερα ἀπό τὸν κίνδυνον τῶν κυνηγῶν, ὅταν προσέχη. Κύττα λοιπὸν μὴ φανῆς κατώτερος ἀπό τὰ ἄλογα ζῶα εἰς τὴν προστασίαν τοῦ ἑαυτοῦ σου, διὰ νὰ μὴ κάποτε, ἀφοῦ συλληφθῆς εἰς τάς παγίδας, γίνης θήραμα τοῦ διαβόλου, αἰχμάλωτος ἀπ\' αὐτὸν εἰς τὸ νὰ κάμης τὸ θέλημά του».

[Iaspis]

[font size=4]Εις το πρόσεχε σεαυτώ Γ΄[/fonts]     

Μεγάλου Βασιλείου εἰς τό «Πρόσεχε σεαυτῷ» Γ
Ἡ Μετάφραση εἶναι παρμένη ἀπό «Μεγ.Βασιλείου ἔργα», τ. 6ος, σ.321-325, τῶν ἐκδόσεων ΕΠΕ

  «3. «Πρόσεχε, λοιπόν, σεαυτῷ». Δηλαδή, οὔτε τὰ δικά σου, οὔτε τὰ γύρω ἀπὸ ἐσέ΄, Ἀλλὰ πρόσεξε μόνον τὸν ἑαυτόν σου. Διότι ἄλλο πρᾶγμα εἴμεθα ἡμεῖς οἱ ἴδιοι καὶ ἄλλο πρᾶγμα τὰ δικά μας καὶ ἄλλο τὰ γύρω ἀπό μας. Ἡμεῖς εἴμεθα ἡ ψυχὴ καὶ ὁ νοῦς, διότι ἐχομεν ἰπλασθῆ σύμφωνα μὲ τὴν εἰκόνα τοῦ κτιστοῦ μας. Ἰδικόν μας εἶναι τὸ σῶμα καὶ αἱ αἰσθήσεις του. Γύρω δὲ ἀπό μᾶς ὑπάρχουν χρήματα, τέχναι καὶ ὅλη ἡ ὑπόλοιπος πραμάτεια τοῦ βίου. Τί λοιπὸν λέγει ὁ λόγος τῆς Γραφῆς; Μὴ δίδης σημασίαν εἰς τὴν σάρκα, οὔτε νὰ ἐπιζητῆς  μὲ κάθε τρόπον ὅ,τι εἶναι ἀγαθὸν εἰς αὐτήν, δηλαδὴ ὑγείαν, ὀμορφιάν καὶ ἀπολαύσεις ἡδονικάς καὶ μακροζωΐαν, οὔτε νὰ θαυμάζης χρήματα καὶ δόξαν καὶ Ἐξουσίαν. Ἀλλά πρόσεχε τὸν ἑαυτόν σου, δηλαδὴ τὴν ψυχήν σου. Αὐτὴν στόλιζε καὶ αὐτὴν φρόντιζε, ὥστε διὰ τῆς προσοχῆς νὰ κατορθώνης νὰ τὴν ἀπαλλάσσης ἀπό ὁλόκληρον τὸν ρύπον ποὺ ἐπικάθεται εἰς αὐτὴν ἀπό τὴν πονηρίαν, νὰ ἀποκαθαίρεται κάθε αἶσχος κακίας καὶ νὰ τὴν κοσμῆς καὶ νὰ τὴν φαιδρύνης μὲ ὅλον τὸ κάλλος τῆς ἀρετῆς. Ἐξέτασε τὸν ἑαυτόν σου· ποῖος εἶσαι; γνώρισε τὴν φύσιν σου, ὅτι τὸ μὲν σῶμα σου εἶναι θνητὸν ἡ δὲ ψυχή σου ἀθάνατος καὶ ὅτι ἡ ζωή μας εἶναι διπλῆ. Ἡ μὲν προσιδιάζει εἰς τὴν σάρκα καὶ περνᾶ γρήγορα, ἡ δὲ ἄλλη συγγενεύει μὲ τὴν ψυχὴν καὶ δὲν ἐπιδέχεται περιγραφήν. Πρόσεχε, λοιπόν, τὸν ἑαυτόν σου καὶ μὴ προσκολληθῆς εἰς τὰ θνητὰ ὡσὰν σὲ αἰώνια, μήτε νὰ περιφρονήσης τὰ αἰώνια ὡσὰν περαστικά. Νὰ περιφρονῆς τὴν σάρκα, διότι παρέρχεται. Νὰ ἐπιμελῆσαι τὴν ψυχήν, διότι εἶναι πρᾶγμα ἀθάνατον. Μὲ κάθε προσοχὴν νὰ ἐπιβλέπης τὸν ἑαυτόν σου, διὰ νὰ γνωρίζης νὰ ἀπονέμης εἰς τὸν καθένα τὸ ὠφέλιμον εἰς μὲν τὴν σάρκα τάς διατροφάς καὶ τὰ σκεπάσματα εἰς δὲ τὴν ψυχὴν τὰ δόγματα τῆς εὐσεβείας, δηλαδὴ λεπτὴν ἀγωγήν, ἄσκησιν τῆς ἀρετῆς, διόρθωσιν τῶν παθῶν. Μήτε νὰ παραπαχαίνης τὸ σῶμα, μήτε νὰ φροντίζης διὰ τάς σαρκικάς ὀχλήσεις. Ἀφοῦ λοιπὸν «ἐπιθυμεῖ ἡ σὰρξ κατὰ τοῦ πνεύματος, τὸ δὲ πνεῦμα κατὰ τῆς σαρκός, ταῦτα δὲ ἀλλήλοις ἀντίκειται», πρόσεχε μήπως  μὲ τὸ νὰ ὑπερπαχύνης τὴν σάρκα προσφέρης πολλὴν ἐξουσίαν εἰς τὸ κατώτερον. Διότι ὅπως εἰς τάς κλίσεις τῶν ζυγῶν, ἐὰν μὲν παραφορτώσης τὴν μίαν πλάστιγγα, ἐξάπαντος θὰ κάμης ἐλαφροτέραν τὴν ἀπέναντί της, ἔτσι καὶ εἰς τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχήν, ὁ πλεονασμὸς τοῦ ἑνὸς κατ\' ἀνάγκην ἐπιφέρει τὴν ἐλάττωσιν τοῦ ἄλλου. Διότι, ὅταν τὸ σῶμα εὐεργετῆται καὶ βαρύνεται μὲ τὴν πολυσαρκίαν, κατ\' ἀνάγκην ὁ νοῦς γίνεται ἀδρανὴς καὶ ἄτονος κατὰ τάς ἐνεργείας του. Ὅταν ὅμως ἡ ψυχὴ εἶναι ὑγιὴς καὶ ἐξυψώνεται πρὸς τὸ ὕψος πού τῆς ἁρμόζει μὲ τὴν μελέτην τῶν ἀγαθῶν, εἶναι ἑπόμενον νὰ  μαραίνεται ἡ  σωματικὴ  ἕξις».

[Αρτέμης]

Ὁ λόγος τῆς ἀληθείας εἶναι δύσκολον θήραμα, διότι εὔκολα ἠμπορεῖ νὰ ξεφύγη αὐτοὺς ποὺ δὲν προσέχουν, ἀφοῦ ἔτσι τὸ Πνεῦμα οἰκονόμησε νὰ εἶναι σύντομος καὶ βραχύς, ὥστε νὰ δηλώνη πολλὰ εἰς ὀλίγα καὶ μὲ τὴν συντομίαν νὰ εἶναι εὔκολον νὰ διατηρηθῆ εἰς τὴν μνήμην. Ἄλλωστε ἡ φυσικὴ ἀρετὴ του λόγου εἶναι μήτε νὰ κρύπτη μὲ τὴν ἀσάφειαν τὰ ἐκφραζόμενα μήτε νὰ πλημμυρίζη ἀπό λέξεις περιττάς καὶ πράγματα μάταια.

Μεγάλα λόγια,παράδειγμα για όλους μας προς εφαρμογή.. Αλήθεια πόσες φορές χανόμαστε σε μακρόσυρτους λόγους και πομπώδεις εκφράσεις ενώ το κύριο νόημα όσων λέμε μπορεί να ειπωθεί σε λίγες μόνο γραμμές;

[Iaspis]

Διότι ἄλλο πρᾶγμα εἴμεθα ἡμεῖς οἱ ἴδιοι καὶ ἄλλο πρᾶγμα τὰ δικά μας καὶ ἄλλο τὰ γύρω ἀπό μας. Ἡμεῖς εἴμεθα ἡ ψυχὴ καὶ ὁ νοῦς, διότι ἐχομεν ἰπλασθῆ σύμφωνα μὲ τὴν εἰκόνα τοῦ κτιστοῦ μας.

ΕΜΕΙΣ λοιπόν, τό όλον καί αχώρητα -όχι σάν σέ τόπο- ώς «ἄγγελοι αὐτοῦ, δυνατοὶ ἰσχύϊ ποιοῦντες τὸν λόγον αὐτοῦ τοῦ ἀκοῦσαι τῆς φωνῆς τῶν λόγων αὐτοῦ»(Ψαλμ. 102, 20), «εἴμεθα ἡ ψυχὴ καὶ ὁ νοῦς, διότι ἐχομεν ἰπλασθῆ σύμφωνα μὲ τὴν εἰκόνα τοῦ κτιστοῦ μας». Εμείς....όχι ατομικά προσδιοριστικά σάν εγώ είτε εσύ, είτε οι δυό μας είτε τό σπιτικό μας, τό χωριό μας, η πατρίδα μας, η ανθρωπότητά μας...Εμείς, «εν πνεύματι και αληθεία», προσωπικά απεριχώρητα, σάν προσευχή καί προσκύνηση πού ανοίγει, χάριτι Κυρίου, τούς οφθαλμούς τής Ψυχής, καί γίνεται δοχείο χάριτος τού Λόγου τής αληθείας πού συνέχει  τήν ανθρωπότητα, καί τήν πατρίδα, καί τό χωριό, καί τό σπίτι, καί τούς δυό μας, καί εμένα καί εσένα, καί ότι άλλο, απεριχώρητα κατ\' εικόνα καί ομοίωση! Σάν τόν Κτίστη πού «επειδή συνέχει και περιέχει το παν, αυτός είναι μέσα στον εαυτό του».(Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά Ομιλία επί του Ευαγγελίου του Χριστού περί της Σαμαρείτιδος)

Eμείς σέ κοινωνία μέ τόν Κτίστη, πού όταν τήν χάνουμε.... πέφτουμε στήν λανθάνουσα κατάσταση τής ιδιώτευσης καί   ιδιορυθμίας,... ασθένεια καί προσβολή πού μάς «θεώνει» αυθαίρετα!

Ἰδικόν μας εἶναι τὸ σῶμα καὶ αἱ αἰσθήσεις του.

Δικό μας είναι τό σώμα, τό οποίο δέν μάς περιέχει αλλά τό περιέχουμε, όπως περιέχει τό Πνεύμα τής Αληθείας τόν οίκο τού Θεού! Αυτό είναι τό σώμα μας, η εκκλησία μας, καί είναι άφθαρτο γιατί νικά τόν θάνατο καί τήν φθορά, αναστημένο καί αγιασμένο από τά μυστήρια τού Σώματος τού οποίου γίνεται μέτοχος! Ελεύθερα, μαζί μέ τό Σώμα τού Λόγου καί Σωτήρα μας Ιησού Χριστού, πού είναι η συνεκτική αιτία οποιασδήποτε μορφής ύλης καί μή!

Αυτό  τό σώμα μας τό αιώνιο πού περιέχεται τού Πνεύματος, πέφτει από  τίς πλάνες εντυπώσεις τών απατημένων από τήν συναναστροφή τού απατεώνα, αισθήσεων, καί γίνεται σώμα «ιδιόκτητο», πού περιέχει ιδιορυθμία, ιδιώτευση καί ιδιοτέλεια. Η σάρκα τής φθοράς!

Γύρω δὲ ἀπό μᾶς ὑπάρχουν χρήματα, τέχναι καὶ ὅλη ἡ ὑπόλοιπος πραμάτεια τοῦ βίου.

Η γνώση  είναι τού Θεού....Η λατρεία είναι τού ανθρώπου!

Όλα τά ανθρώπινα πάθη είναι έκπτωση αγάπης, όμως «ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει» (Κορ. Α\' 13,8), γι αυτό νομίζω πώς τά  ανθρώπινα πάθη καί η αμαρτία αποτελούν μία υπερβολή τής ανθρώπινης φύσεως, πού απομονώνει καί φθείρει τόν άνθρωπο στόν χρόνο-τήν απόσταση μέχρι  τού ακούσαι τής φωνής  τού Λόγου, πού ποικίλει γιά τόν άνθρωπο -αμαυρώνοντας τήν εικόνα πού περιέχει τό πάν. Μία υπερβολή αντιδιαμετρικά κείμενη, τής υπερβολής ερωτικής αγαθότητος τού Λόγου πού «οὐκ εἴασεν αὐτὸν ἄγονον ἐν ἑαυτῷ μένειν͵ ἐκίνησε δὲ αὐτὸν εἰς τὸ πρακτικεύεσθαι κατὰ τὴν ἁπάντων γενητικὴν ὑπερβολήν».(Διονύσιος Ἀρεοπαγίτης. Ἔρωτας τοῦ ἀγαθοῦ ἀγαθός). Τό ασύλληπτο τής κίνησης τού απεριχώρητου τού απεριόριστου καί τού απείρου «έξω» από τόν εαυτόν του «εἰς τὸ πρακτικεύεσθαι». «Ο δι᾿ ὑπερβολὴν ἀγαθότητος ἐπ᾿ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν σάρκα φορέσας, καὶ σταυρωθεὶς καὶ τυθεὶς ὑπὲρ τῶν ἀχαρίστων καὶ ἀγνωμόνων ἡμῶν, καὶ τῷ οἰκείῳ σου Αἵματι ἀναπλάσας τὴν φθαρεῖσαν ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας φύσιν ἡμῶν» (Μεγάλου Βασιλείου Ευχή Α\' ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΛΗΨΕΩΣ)

Αυτή η υπερβολή, πού είναι ο θρίαμβος καί η δόξα τού Κυρίου, στά «χέρια» τού ατελούς ανθρώπου γίνεται πανωλεθρία, αποχωρισμός, απομόνωση καί θάνατος!

«... Γι' αυτό και πήρε το όνομα \"ξύλο της γνώσεως του καλού και του κακού\"· διότι έδινε σε όσους το δοκίμαζαν τη δύναμη να γνωρίσουν τη φύση τους· αυτό όμως ήταν καλό για τους τέλειους, αλλά κακό για τους ατελείς και τους επιρρεπείς στις επιθυμίες· ακριβώς όπως η ξηρά τροφή κάνει κακό στα βρέφη που τρέφονται ακόμη με γάλα. Διότι ο Θεός που μας έπλασε δεν ήθελε να μεριμνάμε και ν' ασχολούμαστε με πολλά, ούτε ακόμη να φροντίζουμε και να προνοούμε για τη δική μας τη ζωή.»(ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ .Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως)


Όλα τά ανθρώπινα πάθη καί οι αμαρτίες είναι έκπτωση αγάπης, ολίσθηση πρός τόν ατελείωτο περιορισμό, τήν κόλαση.... όμως οι θείες αρετές δέν είναι πλεόνασμα αγάπης, αλλά μόνον αγάπη, προΰπαρξη ελευθερίας καί άρρητης πληρότητας! Αιωνιότητα!

[Iaspis]

[font size=4]Εις το πρόσεχε σεαυτώ  Δ΄[/fonts]       


Μεγάλου Βασιλείου Ὁμιλία εἰς τό «Πρόσεχε σεαυτῷ» Παράγρ. 4
Ἡ μετάφραση εἶναι παρμένη ἀπό τά «Μεγάλου Βασιλείου ἔργα», τ. 6ος σ.225-229, τῶν ἐκδόσεων ΕΠΕ


\"4. Τὸ ἴδιον αὐτὸ παράγγελμα καὶ διὰ τοὺς ἀσθενεῖς εἶναι χρήσιμον καὶ διὰ τοὺς γεροὺς πολὺ κατάλληλον. Κατὰ τάς ἀσθενείας οἱ ἰατροί παραγγέλλουν εἰς τοὺς ἀρρώστους νὰ προσέχουν οἱ ἴδιοι τους ἑαυτοὺς των καὶ νὰ μὴ παραμελοῦν τίποτε ἀπό αὐτὰ ποὺ συντελοῦν εἰς τὴν θεραπείαν. Ὁμοίως καὶ ὁ λόγος, ὁ ἰατρὸς τῶν ψυχῶν μας, μὲ τὸ μικρὸν τοῦτο βοήθημα θεραπεύει τὴν ψυχὴν ποὺ ἔχει ταλαιπωρηθῆ ἀπό τὴν ἁμαρτίαν. Πρόσεχε, λοιπόν, τὸν ἑαυτόν σου, διὰ νὰ λάβης ἀνάλογον πρὸς τὸ παράπτωμα καὶ τὴν βοήθειαν ἀπό τὴν θεραπείαν. Εἶναι μεγάλο καὶ βαρὺ τὸ ἁμάρτημα; Σοῦ χρειάζεται πολλὴ ἐξομολόγησις, πικρὰ δάκρυα, συνεχὴς ἀγρυπνία καὶ διαρκής νηστεία. Εἶναι ἐλαφρόν τὸ ἁμάρτημα καὶ ὑποφερτόν; Νὰ ἐξισωθῆ καὶ ἡ μετάνοια. Μόνον νὰ προσέχης τὸν ἑαυτόν σου, διὰ νὰ γνωρίζης τὴν ὑγείαν καὶ τὴν ἀρρώστιαν τῆς ψυχῆς. Διότι πολλοὶ ποὺ νοσοῦν ἀπό μεγάλην καὶ ἀνίατον ἀσθένειαν λόγω τῆς μεγάλης ἀπροσεξίας, δὲν γνωρίζουν οὔτε αὐτὸ τὸ ἴδιον, ὅτι δηλαδὴ νοσοῦν. Ἐπίσης μεγάλο εἶναι τὸ κέρδος ἀπό τὸ παράγγελμα καὶ εἰς τοὺς ὑγιεῖς ὡς πρὸς τάς πράξεις, ὥστε τὸ ἴδιον καὶ τοὺς ἀρρώστους θεραπεύει καὶ τοὺς ὑγιεῖς τελειοποιεῖ. Διότι ὁ καθένας ἀπό μας ποὺ μαθητεύομεν εἰς τὸν λόγον γίνεται ὑπηρέτης κάποιας πράξεως ἀπό αὐτάς ποὺ σύμφωνα μὲ τὸ Εὐαγγέλιόν μας ἔχουν διαταχθῆ. Δηλαδὴ εἰς τὴν μεγάλην οἰκίαν, τὴν Ἐκκλησίαν αὐτήν, δὲν ὑπάρχουν μόνον διάφορα σκεύη, χρυσά, ἀργυρᾶ, ξύλινα καὶ πήλινα ἀλλά καὶ διάφορα ἐπαγγέλματα. Ἔχει δηλαδὴ ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ, «ποὺ εἶναι ἡ Ἐκκλησία τοῦ ζῶντος Θεοῦ», κυνηγούς, πεζοπόρους, ἀρχιτέκτονας, οἰκοδόμους, γεωργούς, βοσκούς, ἀθλητάς, στρατιώτας. Εἰς ὅλους ὁ μικρὸς αὐτὸς λόγος θὰ εὕρη ἐφαρμογὴν καὶ θὰ ἐμβάλη εἰς τὸν καθένα καὶ ὀρθοπραξίαν καὶ ἐπιμέλειαν τῆς προαιρέσεως. Ἔχεις ἀποσταλῆ κυνηγὸς ἀπό τὸν Κύριον, ποὺ εἶπε• «Νὰ ἐγὼ ἀποστέλλω πολλοὺς κυνηγοὺς καὶ θὰ θηρεύσουν αὐτοὺς ἐπάνω εἰς ὅλα τὰ βουνά». Νὰ προσέχης λοιπὸν μὲ ἐπιμέλειαν, μὴ σὲ διαφύγη ἀπό πουθενὰ τὸ θήραμα, διὰ νὰ ὁδηγήσης εἰς τὸν σωτήρα αὐτοὺς ποὺ ἔχουν ἐξαγριωθῆ ἀπό τὴν κακίαν, ἀφοῦ τοὺς συλλάβης μὲ τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Εἶσαι πεζοπόρος παρομοίως μὲ ἐκεῖνον ποὺ εὔχεται: «τὰ διαβήματά μου κατεύθυνον»• πρόσεξε μὴ παραστρατήσης, νὰ μὴ κλίνης πρὸς τὰ δεξιὰ ἡ πρὸς τὰ ἀριστερά. Βάδιζε τὴν βασιλικὴν ὁδόν. Ὁ ἀρχιτέκτων μὲ ἀσφάλειαν νὰ καταθέση τὸν θεμέλιον τῆς πίστεως, ποὺ εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ὁ κτίστης νὰ βλέπη πῶς κτίζει· «μὴ ξύλα, μὴ χόρτον, μὴ καλάμην, ἀλλά χρυσίον, ἀργύριον, λίθους τιμίους». Ὁ ποιμὴν νὰ προσέχη μὴ διαφύγη κάτι ἀπό αὐτὰ ποὺ ἐπιβάλλονται εἰς τὴν τέχνην τῆς ποιμαντικῆς. Καὶ ποῖα εἶναι αὐτά; Νὰ ἐπιστρέφη τὸ πλανημένον, νὰ ἐπιδένη τὸ πληγωμένον, νὰ θεραπεύη τὸ ἄρρωστον. Ὁ γεωργὸς νὰ σκάβη γύρω ἀπό τὴν ἄκαρπον συκιὰν καὶ νὰ ἐφαρμόζη αὐτὰ ποὺ βοηθοῦν εἰς τὴν καρποφορίαν. Ὁ στρατιώτης  νὰ «συγκακοπαθήση διὰ τὸ εὐαγγέλιον», νὰ ἐκστρατεύη τὴν   καλὴν ἐκστρατείαν  ἐναντίον τῶν πνευμάτων τῆς πονηρίας, ἐναντίον τῶν σαρκικῶν παθῶν, νὰ φορέση ὅλην τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ. Μὴ ἐμπλέκεσαι εἰς τάς βιοτικάς ὑποθέσεις, διὰ νὰ ἀρέσης εἰς αὐτὸν ποὺ σὲ ἐπεστράτευσεν. Ὁ ἀθλητὴς ἄς προσέχη τὸν ἑαυτόν του, μὴ τυχὸν παραβῆ τοὺς ἀθλητικοὺς κανονισμούς. Διότι «κανεὶς δὲν στεφανώνεται ἐὰν δὲν ἀθλήθη νομίμως» . Νὰ μιμῆσαι τὸν Παῦλον ποὺ καὶ ἔτρεχε καὶ ἐπάλαιε καὶ ἐπυγμαχοῦσε . Καὶ ὁ ἴδιος σὰν καλὸς πυγμάχος νὰ ἔχης ἀσάλευτον τὸ βλέμμα τῆς ψυχῆς. Προφύλαγε τὰ εὐαίσθητα ὄργανα τοῦ σώματος μὲ τὴν πρόταξιν τῶν χεριῶν. Τὸ βλέμμα σου νὰ ἀτενίζη τὸν ἀντίπαλον. Νὰ προπορεύεσαι εἰς τοὺς ἀγώνας δρόμου. Ἔτσι νὰ τρέχης, διὰ νὰ προλάβης. Εἰς τὴν πάλην νὰ ἀνταγωνίζεσαι ἐναντίον τῶν ἀοράτων. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ τέτοιον σὲ θέλει νὰ εἶσαι· ὄχι τεμπέλην καὶ κοιμισμένον, ἀλλὰ νηφάλια καὶ ἄγρυπνα προιστάμενον τοῦ ἑαυτοῦ σου».

[Iaspis]

Διότι ἄλλο πρᾶγμα εἴμεθα ἡμεῖς οἱ ἴδιοι καὶ ἄλλο πρᾶγμα τὰ δικά μας καὶ ἄλλο τὰ γύρω ἀπό μας. Ἡμεῖς εἴμεθα ἡ ψυχὴ καὶ ὁ νοῦς, διότι ἐχομεν ἰπλασθῆ σύμφωνα μὲ τὴν εἰκόνα τοῦ κτιστοῦ μας.

Αυτό είναι ο εαυτός μας!

Ἔχει δηλαδὴ ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ, «ποὺ εἶναι ἡ Ἐκκλησία τοῦ ζῶντος Θεοῦ», κυνηγούς, πεζοπόρους, ἀρχιτέκτονας, οἰκοδόμους, γεωργούς, βοσκούς, ἀθλητάς, στρατιώτας. Εἰς ὅλους ὁ μικρὸς αὐτὸς λόγος θὰ εὕρη ἐφαρμογὴν καὶ θὰ ἐμβάλη εἰς τὸν καθένα καὶ ὀρθοπραξίαν καὶ ἐπιμέλειαν τῆς προαιρέσεως.

Πώς θά εύρη εφαρμογή; Όταν ο άνθρωπος......πράγματι πιστεύσει ότι η οποιαδήποτε δυνατότητά του είναι εξάρτημα τής «Εκκλησίας τού ζώντος Θεού». Διότι έτσι ακριβώς  η δυνατότητα μας λειτουργεί μέσα στά όρια τού Λόγου, μέσα στά μέτρα τής Εκκλησίας. Αυτό «εμβάλη εις τόν καθένα ορθοπραξία». Αυτό δέ πού λανθάνει δέν είναι η λανθάνουσα δυνατότητα, διότι αυτή παραμένει πάντα η ίδια ως ο εαυτός μας..., αλλά είναι η υπερβολή αυτής τής δυνατότητος «έξω» από τά όρια τού Λόγου, «έξω» από τόν εαυτό μας πού είναι «εἰκόνα τοῦ κτιστοῦ μας».

Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ τέτοιον σὲ θέλει νὰ εἶσαι....ἄγρυπνα προιστάμενος τοῦ ἑαυτοῦ σου.

Διευθύνοντας καί ελέγχοντας τήν ορμή πού μάς χαρακτηρίζει, συγκρατώντας τόν εαυτό μας μέσα στήν λατρεία τού Κυρίου!  Αυτό είναι η γνώση τών μέτρων μας,..... έξω από εκεί υπάρχει ο αποχωρισμός....τού εαυτού μας από τά «ιδικά» του!