Περί σιωπής

[Iaspis]

Αγίου Γρηγορίου τού Θεολόγου

«Τό θείον σιγή βιούται»

Σωστό ως έννοια, αλλά πού λέει κάτι τέτοιο ο άγιος Γρηγόριος;
Δεν το έχω συναντήσει ποτέ έτσι διατυπωμένο. Σίγουρα ο άγιος με άλλες διατυπώσεις έχει μιλήσει γι\'αυτό.
Καλό θα ήταν να είχαμε παραπομπή.

Δύσκολα μού βάζεται κ. Σταύρο. Δέν είμαι ακόμα τόσο συστηματοποιημένος μελετητής θεολογικών κειμένων.Τό εν λόγω απόφθεγμα τό συνάντησα σάν σχόλιο (πάντως σέ εισαγωγικά) σέ κείμενο τού Αγίου Διαδόχου, πού βρίσκεται στόν 4ο τόμο τού Ευεργετινού στήν σελίδα 324 (εκδ. 7η Μοναχός ΗΛΙΑΣ ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΣ).

Υπόθεση ΙΗ\': Ότι δεί τόν πιστόν απέχεσθαι όλως τής ψευδωνύμου γνώσεως καί τού αιρετικοίς ομιλείν, καί τίς η κατά Θεόν σοφία, καί ότι τισί καί η ιδιωτεία συμβάλλεται.

Μεταφέρω τό θέμα από εδώ http://sinevohia.gr/forum/viewtopic.php?pid=12443#p12443 προτείνοντας σας, άν θέλεται κατί πού ίσως φαντάζει παράδοξο (;). Μία συζήτηση περί σιωπής. Βέβαια, ο Άγιος Γρηγόριος, δέν μιλάει γιά σιωπή, αλλά γιά κάτι ακόμη πιό ευρύτερο. Γιά σιγή, όπως λέει. Φυσικά η δόκιμη θεολογική προσέγγιση, ενδιαφέρει πάνω απ\' όλα.
Εγώ θά ψάξω νά βρώ, γιά νά παραθέσω ότι μπορώ, από αναφορές τών Αγίων μας, σχετικά μέ τήν σιγή, τήν σιωπή (κυρίως) καί τήν ησυχία γενικώτερα. Τό θέμα φαίνεται τεράστιο, καί δέν ξέρω αν προσφέρεται γιά παράθεση απόψεων μέσω γραπτού λόγου. Ίσως όμως κάποια πνευματική ωφέλεια νά μπορεί νά υπάρξει.
Στηρίζω μία κάποια ελπίδα στό ότι ίσως νά υπάρχει λόγος γιά τήν σιωπή. Όπως άλλωστε μπορεί νά υπάρχει καί σιωπή χωρίς λόγο.

[Iaspis]

Κ Λ Ι Μ Α Ξ   Αγίου Ιωάννου τού Σιναΐτου

Λ Ο Γ Ο Σ  Ε Ν Δ Ε Κ Α Τ Ο Σ

Περί πολυλογίας και σιωπής

ΕΧΟΜΕ ΑΝΑΦΕΡΕΙ με συντομία στα προηγούμενα ότι είναι πολύ επικίνδυνο, και γι΄ αυτούς ακόμη πού θεωρούνται πνευματικοί, να κρίνουν τους άλλους, πράγμα πού υπεισέρχεται ανεπαίσθητα. Και είναι το να κρίνη κανείς τους άλλους σαν να κρίνη τον εαυτόν του και να τιμωρήται από την γλώσσα του. Τώρα λοιπόν η σειρά των λόγων απαιτεί να ομιλήσωμε για την αιτία και την θύρα από όπου εισέρχεται και εξέρχεται το πάθος της πολυλογίας.

2. Η πολυλογία είναι η καθέδρα της κενοδοξίας. Καθισμένη επάνω της η κενοδοξία προβάλλει και διαφημίζει τον εαυτόν της. Η πολυλογία είναι σημάδι αγνωσίας, θύρα της καταλαλιάς, οδηγός στα ευτράπελα, πρόξενος της ψευδολογίας, σκορπισμός της κατανύξεως. Είναι αυτή που δημιουργεί και πού προκαλεί την ακηδία. Είναι πρόδρομος του ύπνου, διασκορπισμός της «συννοίας», αφανισμός της φυλακής του νοός, απόψυξις της πνευματικής θερμότητος, αμαύρωσις της προσευχής.

3. Η σιωπή που ασκείται με επίγνωσι και διάκρισι είναι μητέρα της προσευχής, επιστροφή από την αιχμαλωσία, διαφύλαξις του θείου πυρός, επιστάτης των λογισμών, σκοπός που παρατηρεί τους εχθρούς, δέσμευσις του πένθους, φίλη των δακρύων, καλλιεργητής της μνήμης του θανάτου, ζωγράφος της αιωνίου κολάσεως, επίμονος εξεταστής της Κρίσεως, πρόξενος πνευματικής ανησυχίας και λύπης, εχθρός της παρρησίας, σύζυγος της ησυχίας, αντίπαλος της αγάπης να κάνη τον διδάσκαλο, αύξησις της πνευματικής γνώσεως, δημιουργός θείων θεωρημάτων, μυστική πνευματική πρόοδος, κρυφή πνευματική ανάβασις.

4. Όποιος εγνώρισε τα παραπτώματά του, εχαλιναγώγησε την γλώσσα του, ενώ ο πολύλογος δεν εγνώρισε ακόμη καθώς πρέπει τον εαυτόν του. Ο φίλος της σιωπής προσεγγίζει τον Θεόν και συνομιλώντας μυστικά μαζί Του φωτίζεται από Αυτόν. Η σιωπή του Ιησού εδημιούργησε στον Πιλάτο σεβασμό. Και η ηρεμία και η σιωπή ενός (ταπεινού) ανδρός καταργεί την κενόδοξη καυχησιολογία ενός άλλου.

5. Ο Πέτρος, επειδή ωμίλησε, έκλαυσε πικρά. Ελησμόνησε εκείνον πού είπε: «Είπα, φυλάξω τάς οδούς μου, του μη αμαρτάνειν με έν γλώσση μου» (Ψαλμ. λη΄ 1). Και τον άλλον πού είπε: «Κρείσσον πεσείν από ύψους είς γήν ή από γλώσσης» (πρβλ. Σ. Σειράχ κ΄ 18).

6. Αλλά δεν επιθυμώ να γράψω περισσότερα γι΄ αυτά τα θέματα, παρ΄ όλον ότι με προτρέπουν σε αυτό οι πονηρίες των παθών, (με προτρέπουν δηλαδή να χρησιμοποιήσω την πολυλογία, ενώ ομιλώ για την σιωπή). Τούτο μόνο θα προσθέσω: Άκουσα κάποτε έναν μοναχό, πού ήθελε να εξετάση μαζί μου το θέμα της ησυχίας, να λέγη ότι η πολυλογία οπωσδήποτε γεννάται από τις εξής αιτίες: Ή από κακή συναναστροφή και κακή συνήθεια -αφού η γλώσσα, έλεγε, είναι μέλος του σώματος, όπως διαπαιδαγωγηθή, έτσι κατ΄ ανάγκην και θα συνηθίση- ή πάλι από κενοδοξία, πράγμα που συμβαίνει περισσότερο σε όσους έχουν πνευματικό πόλεμο, ή, μερικές φορές, από την γαστριμαργία. Γι΄αυτό πολλοί πολλές φορές δαμάζοντας την κοιλία δεσμεύουν με βία και την γλώσσα και την καθιστούν ανίσχυρη για πολυλογία.

7. Αυτός που φροντίζει για την ώρα του θανάτου του, ωλιγόστευσε τα λόγια του. Και αυτός πού απέκτησε πένθος στην ψυχή του, απέφυγε σαν φωτιά την πολυλογία.

8. Αυτός που αγάπησε την ησυχία, ασφάλισε το στόμα του. Και αυτός που ευχαριστείται να εξέρχεται από το κελλί του, εξέρχεται διότι τον διώχνει απ΄ εκεί το πάθος αυτό, (δηλαδή η πολυλογία).

9. Εκείνος πού εδοκίμασε την οσμή του υψίστου και θείου πυρός, αποφεύγει την συνάντησι των ανθρώπων, όπως η μέλισσα τον καπνό. Την μέλισσα την διώχνει ο καπνός, και αυτόν τον ενοχλεί η συνάντησις των ανθρώπων.

10. Πολύ ολίγοι μπορούν να κρατήσουν το νερό χωρίς κάποιο φράγμα και κάποιο βοηθητικό μέσο. Ολιγώτεροι όμως είναι εκείνοι πού μπορούν να δαμάσουν ένα απύλωτο στόμα.

Βαθμίς ενδεκάτη! Όποιος ενίκησε, περιέκοψε διά μιας πλήθος από κακά.

[staboz]

Σωστό ως έννοια, αλλά πού λέει κάτι τέτοιο ο άγιος Γρηγόριος;
Δεν το έχω συναντήσει ποτέ έτσι διατυπωμένο. Σίγουρα ο άγιος με άλλες διατυπώσεις έχει μιλήσει γι\'αυτό.
Καλό θα ήταν να είχαμε παραπομπή.

Δύσκολα μού βάζετε κ. Σταύρο. Δέν είμαι ακόμα τόσο συστηματοποιημένος μελετητής θεολογικών κειμένων.Τό εν λόγω απόφθεγμα τό συνάντησα σάν σχόλιο (πάντως σέ εισαγωγικά) σέ κείμενο τού Αγίου Διαδόχου, πού βρίσκεται στόν 4ο τόμο τού Ευεργετινού στήν σελίδα 324 (εκδ. 7η Μοναχός ΗΛΙΑΣ ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΣ).
Υπόθεση ΙΗ\': Ότι δεί τόν πιστόν απέχεσθαι όλως τής ψευδωνύμου γνώσεως καί τού αιρετικοίς ομιλείν, καί τίς η κατά Θεόν σοφία, καί ότι τισί καί η ιδιωτεία συμβάλλεται.

Η παραπομπή στην υποσημείωση, Δημήτρη, δείχνει ότι πρόκειται για σχόλιο του Εκδότη, ο οποίος αποδίδει με δική του διατύπωση το γενικότερο πνεύμα του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, που ήταν πνεύμα μονώσεως και σιωπής, για να μπορεί να βρίσκεται κοντά στον αγαπώμενο Κύριο.
Αναμφιβόλως κατ᾿ έννοιαν είναι σωστό!

[staboz]

Ωραίο, αλλά και ελεγκτικό το θέμα σου, Δημήτρη!

«Σχολάσατε καὶ γνῶτε ὅτι ἐγώ εἰμι ὁ Θεός» (Ψαλμ. με΄ 11). Ὁ στίχος αὐτὸς τοῦ τεσσαρακοστοῦ πέμπτου Ψαλμοῦ, ποὺ συνέγραψε κάποιος ἀπὸ τοὺς ἀπογόνους τοῦ Κορέ, ἐκφράζει πολὺ δυνατὰ μιὰ ἀλήθεια μεγάλη καὶ θαυμαστή: Ὅτι δηλαδή, γιὰ νὰ γνωρίσει ὁ ἄνθρωπος τὸν Θεό, εἶναι ἀπαραίτητο νὰ σχολάσει, νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ κάθε εἴδους περιττὸ περισπασμό, ἀπὸ ὅλες ἐκεῖνες τὶς μὴ ἀπολύτως ἀναγκαῖες ἀπασχολήσεις, στὶς ὁποῖες συνήθως πνίγεται καὶ δὲν βρίσκει καιρὸ νὰ ἀσχοληθεῖ μὲ τὴν ψυχή του. Κι ἂν αὐτὸ ἦταν ἀπαραίτητο σὲ κάθε ἐποχή, σήμερα εἶναι πολὺ περισσότερο, διότι ἡ ἐποχή μας μαστίζεται κυριολεκτικὰ ἀπὸ τὸν θόρυβο, τὶς μέριμνες, τὸ ἄγχος, τὴν ταραχή.
Ἡ ἡσυχία σήμερα κινδυνεύει νὰ ἐξαφανιστεῖ ἐντελῶς. Ἀντὶ γιὰ ἡσυχία ἐπικρατεῖ παντοῦ ὁ θόρυβος καὶ ἡ ἀναστάτωση. Πνίγεται κυριολεκτικὰ ὅλη ἡ ζωή μας ἀπὸ τὶς συνεχεῖς καὶ ἔντονες θορυβώδεις ἐνοχλήσεις. Θόρυβος στὸ δρόμο, στοὺς χώρους ἐργασίας, μέσα στὸ σπίτι, ἀκόμα καὶ ἐκεῖ ποὺ δὲν τὸ περιμένει κανείς: Στὴν ἐξοχή! Χωρὶς ὑπερβολὴ εἶναι πολὺ δύσκολο, σχεδὸν ἀδύνατο, νὰ βρεῖ κανεὶς κάπου κάποιο τελείως ἥσυχο μέρος. Ὅσοι μάλιστα συμβαίνει νὰ κατοικοῦμε σὲ μεγάλες πόλεις, ἔχουμε ξεχάσει τί σημαίνει νὰ ἀκούσει κανεὶς τὸ θρόισμα τῶν φύλλων στὸ ἁπαλὸ φύσημα τοῦ ἀνέμου, τὸ λάλημα τοῦ πετεινοῦ, τοῦ γκιόνη τὴ νύχτα, τοῦ κούκκου τὸ πρωί, πολὺ περισσότερο τὸ κελάηδημα τῶν ἀηδονιῶν.
Τὸ πρῶτο συνεπώς ποὺ χρειάζεται εἶναι νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅλοι πόσο σημαντικὸ πράγμα εἶναι ἡ ἡσυχία. «Σχολάσατε», παραγγέλλει ὁ Κύριος. «Σχολάσατε καὶ γνῶτε»! Γιὰ νὰ μὲ γνωρίσετε, πρέπει νὰ σχολάσετε. Ἂν δὲν σχολάσετε, ἂν δὲν ἡσυχάσετε ἀπὸ τὶς μέριμνες, δὲν πρόκειται νὰ μὲ γνωρίσετε ποτέ! Κι αὐτὸ πάλι σημαίνει ὅτι δὲν θὰ βροῦμε ποτὲ χαρὰ στὴ ζωή μας. Οὔτε τὸν ἑαυτό μας μποροῦμε νὰ γνωρίσουμε ἔτσι οὔτε τὸν Θεό. Οἱ ἅγιοι φέρνουν ἕνα ἁπλὸ παράδειγμα γιὰ νὰ τὸ καταλάβουμε αὐτό. Μοιάζει, λένε, ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου μὲ ἕνα δοχεῖο νερό. Ἂν τὸ νερὸ εἶναι ταραγμένο, δὲν βλέπει κανεὶς τίποτε. Ὅταν ὅμως ἠρεμήσει, τότε γίνεται σὰν καθρέφτης καὶ μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ δεῖ ἐκεῖ τὸ πρόσωπό του καθαρά. Ἔτσι καὶ ἡ ψυχή. Ὅσο περισπᾶται στὶς διάφορες ὑποθέσεις, δὲν μπορεῖ νὰ καταλάβει τὴν κατάστασή της. Ὅταν ὅμως ἠρεμήσει, τότε βλέπει τὰ ἁμαρτήματά της, μετανοεῖ, καθαρίζεται καὶ πλησιάζει μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ τὸν Δημιουργό της.

[ρωμηός]

Την \"εξωτερική\" ησυχία είναι λιγάκι δύσκολο να την επιβάλλουμε, διότι πολλές φορές δεν είναι και στο χέρι μας. Άλλωστε δεν είναι κι απαραίτητη προϋπόθεση απλά ένα μέσο για την πραγματική και ουσιαστική ησυχία.

Η \"εσωτερική\" ησυχία είναι πολύ πιο δύσκολη να την κατορθώσουμε αλλά τουλάχιστον είναι στο χέρι μας. Στοιχεία που βοηθούνε προς επίτευξη της? (τουλάχιστον κατ\'εμέ) : 1) Να φιλοσοφούμε περί ζωής και να ιεραρχούμε τις αληθινές αξίες, καθώς  και η κατανόηση της ματαιότητας όλων των ανθρωπίνων 2) Η συνεχής ενθύμηση των αμαρτιών μας (όχι βέβαια σε βαθμό άρρωστο, περισσότερο μάλλον σαν αναγκαία επαγρύπνηση και ξύπνημα από την ψευδαίσθηση του \"όλα βαίνουν καλώς\", που προκαλεί ο χρόνος και οι καθημερινές ασχολίες μας) 3) Επίσκεψη σε κοιμητήρια, προσευχή στους τάφους των προσφιλών μας 4) Η συνεχής μνήμη της θυσίας του Χριστού μας.

Αυτά εμένα με έχουν βοηθήσει πολύ. Άλλος μπορεί να προσφέρει περισσότερες διεξόδους!

[Iaspis]

Οἱ ἅγιοι φέρνουν ἕνα ἁπλὸ παράδειγμα γιὰ νὰ τὸ καταλάβουμε αὐτό. Μοιάζει, λένε, ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου μὲ ἕνα δοχεῖο νερό. Ἂν τὸ νερὸ εἶναι ταραγμένο, δὲν βλέπει κανεὶς τίποτε. Ὅταν ὅμως ἠρεμήσει, τότε γίνεται σὰν καθρέφτης καὶ μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ δεῖ ἐκεῖ τὸ πρόσωπό του καθαρά. Ἔτσι καὶ ἡ ψυχή. Ὅσο περισπᾶται στὶς διάφορες ὑποθέσεις, δὲν μπορεῖ νὰ καταλάβει τὴν κατάστασή της. Ὅταν ὅμως ἠρεμήσει, τότε βλέπει τὰ ἁμαρτήματά της, μετανοεῖ, καθαρίζεται καὶ πλησιάζει μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ τὸν Δημιουργό της.

Πολύ ωραίο, καί παραστατικό τό παράδειγμα τών Αγίων μας.
Πώς γίνεται αυτό τό δοχείο νά αρχίσει νά ηρεμεί έστω καί γιά λίγο, γιά κάποιον πού δέν είναι αποταγμένος, ή άς πούμε πολύ έμπειρος στά πνευματικά. Γιά έναν λαïκό άνθρωπο, πού όμως προαιρείται, αναζητώντας ησυχία;

Οι Άγιοι Πατέρες μας διδάσκουν τήν σιωπή μέ επίγνωση, η δέ εσωτερική ησυχία είναι μέγιστη αρετή τών πολύ προχωρημένων στά πνευματικά αγωνιστών. Έτσι συχνά αναφέρουν τόν κίνδυνο, μιάς άλογης, απαράκλητης, χωρίς επίγνωση, χρήσης τέτοιων αρετών, χρήση πού βάζει τόν άνθρωπο σέ μεγάλες περιπέτειες.
Γιά παράδειγμα, νομίζω πώς ακόμα κι άν βρεθεί ήσυχος τόπος γιά κάποιον, χρειάζεται νά ησυχάσει καί ο νούς από τούς λογισμούς, πού οχλαγωγούν πολλές φορές, ανεξάρτητα μέ αυτό πού συμβαίνει στό εξωτερικό περιβάλλον. Καί αυτό βέβαια χρειάζεται μεγάλο αγώνα καί μόνιμο. Καί φυσικά καί τόν έλεγχο τών προχωρημένων στά πνευματικά αδελφών μας  πού γνωρίζουν τόν δρόμο, καί τό συμφέρον τής ψυχής μας.
Συνεπώς η απόλυτη εξωτερική ησυχία, καί η σιωπή χωρίς επίγνωση, όπως πολύ συχνά λένε οι Πατέρες μας, γιά κάποιον άπειρο είναι μέχρι καί επικίνδυνη, άν δέν υπάρχει σέ εγρήγορση η χάρις πού προέρχεται από τόν έλεγχο καί τήν βοήθεια τών προχωρημένων πνευματικών αδελφών, πού γνωρίζουν τούς πειρασμούς πού βάζει μέσα μας ο εχθρός τής ψυχής μας, καί πού μπορούν νά στηρίξουν τόν αγώνα μας γιά τήν αντιμετώπιση τους . Έτσι, κατ\' εμέ τό πρώτο βήμα πού χρειάζεται γιά τήν μελλοντική πραγμάτωση μιάς κάποιας εσωτερικής ησυχίας καί μίας ευλογημένης από τήν χάρη τού Κυρίου μας σιωπής, είναι η υπακοή μας, στόν αδελφό πού ο πνευματικός αγώνας του αναβλύζει τήν χάριν τού Θεού. Νομίζω δέ πώς η στιγμή τής υπακοή μας όταν είναι ειλικρινής, έχει καί άμεσο «μισθό» από τήν θεία χάρη, γιατί περιορίζει άμεσα τήν αιτία τού  θορύβου μέσα μας, πού είναι τό δικό μας θέλημα, η μή «κατανόηση τής ματαιότητας όλων τών ανθρωπίνων», όπως εύστοχα έγραψε πιό πάνω ο Παύλος.

[paroikos]

Αναμφιβόλως κατ᾿ έννοιαν είναι σωστό!

Yπάρχει κάτι που «κατ\' έννοιαν» να είναι σωστό και κατά πράξιν λάθος;
Και αν υπάρχει ποιό είναι αυτό;
Και γιατί είναι κατά πράξιν λάθος;
Αν «κατ\' έννοιαν» η σιγή είναι σωστό στην πράξη πως γίνεται να είναι λάθος;

[paroikos]

Τὸ πρῶτο συνεπώς ποὺ χρειάζεται εἶναι νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅλοι πόσο σημαντικὸ πράγμα εἶναι ἡ ἡσυχία. «Σχολάσατε», παραγγέλλει ὁ Κύριος. «Σχολάσατε καὶ γνῶτε»! Γιὰ νὰ μὲ γνωρίσετε, πρέπει νὰ σχολάσετε. Ἂν δὲν σχολάσετε, ἂν δὲν ἡσυχάσετε ἀπὸ τὶς μέριμνες, δὲν πρόκειται νὰ μὲ γνωρίσετε ποτέ!

\"Πολλοί εξηγούν ότι η ησυχία αυτή αναφέρεται μόνο σε εγκόσμια πράγματα, με άλλα λόγια ότι κατά την διάρκεια της συνομιλίας με τον Θεό με την προσευχή πρέπει να είσαι ήσυχος («σχολάσατε»), αμέριμνος από εγκόσμια πράγματα. Αλλά θα σου εξηγήσω, για την αγάπη του Θεού, ότι όχι μόνο είναι απαραίτητο να είσαι νεκρός για τα εγκόσμια πράγματα κατά την διάρκεια της προσευχής, αλλά όταν με την παντοδύναμη ισχύ της πίστης και προσευχής ο Κύριός μας και Θεός μας, το Άγιο Πνεύμα, καταδέχεται να μας επισκεφτεί και έρχεται σε μάς με μια πλησμονή της ανέκφραστης αγαθότητάς Του, πρέπει να είμαστε νεκροί, ακίνητοι ακόμα και στην προσευχή.
Η ψυχή ομιλεί και συνομιλεί κατά την διάρκεια της προσευχής, αλλά κατά την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος πρέπει να παραμένει σε απόλυτη σιγή, για να ακούει καθαρά και ευδιάκριτα όλα τα ρήματα αιωνίου ζωής τα οποία Εκείνο τότε θα καταδεχτεί να μας αναγγείλει. Ταυτόχρονα χρειάζεται απόλυτη ηρεμία ψυχής και πνεύματος και μια αδιάφθορη σωματική καθαρότητα.\"

Αναφέρεται στο «Σχολάσατε και γνώτε...»

Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ.

[Iaspis]

Αναμφιβόλως κατ᾿ έννοιαν είναι σωστό!

Yπάρχει κάτι που «κατ\' έννοιαν» να είναι σωστό και κατά πράξιν λάθος;
Και αν υπάρχει ποιό είναι αυτό;
Και γιατί είναι κατά πράξιν λάθος;
Αν «κατ\' έννοιαν» η σιγή είναι σωστό στην πράξη πως γίνεται να είναι λάθος;

Είναι τό κάθε τι πού η πτωτική μας φύση διαχειρίζεται διεστραμένα!
Μόλις τελευταία κι εγώ έμαθα αδελφέ (αιτία τού βίου τής Αγίας Μαρίας τής Αιγυπτίας) πώς η αμαρτολώτητα είναι η διαστροφή τής αγιωσύνης.
«Κατ\' έννοιαν», μάλλον δέν υπάρχει λάθος, όλα τά λάθη «κατά πράξιν» συμβαίνουν. Ή αλλιώς όλες οι έννοιες στήν πράξη λαθαίνουν!


Τώρα τό γιατί εμένα μού είναι δύσκολο νά τό απαντήσω. Ίσως γιατί ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος νά πράττει..


Ή λέγε τι σιγής κρείττον, ή σιγήν έχε. (Ευριπίδης)

Είδα σήμερα νωρίς τό πρωί τό απόφθεγμα τού Ευριπίδη στήν υπογραφή σου Πάροικε.
Άν γίνεται λοιπόν ο άνθρωπος νά λέγει κάτι καλύτερο από τήν σιγή, γίνεται οπωσδήποτε  καί νά σιωπά κάτι χειρότερο από τήν βουή.

[paroikos]

Ή λέγε τι σιγής κρείττον, ή σιγήν έχε. (Ευριπίδης)

Είδα σήμερα νωρίς τό πρωί τό απόφθεγμα τού Ευριπίδη στήν υπογραφή σου Πάροικε.
Άν γίνεται λοιπόν ο άνθρωπος νά λέγει κάτι καλύτερο από τήν σιγή, γίνεται οπωσδήποτε  καί νά σιωπά κάτι χειρότερο από τήν βουή.

Ναι.. αλλά έγραψα τόσα πολλά σήμερα
Και τα περισσότερα απ αυτά δεν ήταν κρείττονα της σιγής
Οπότε την άλλαξα απ ότι βλέπεις...
για να μην είμαι ανακόλουθος με την υπογραφή μου