Χωρισμός Εκκλησίας και Πολιτείας

[ρωμηός]

Με αφορμή την εκλογή του Θηβών Ιερωνύμου, σκέφτηκα να καταθέσω στην παρέα μας ένα κείμενό του που είχε δημοσιευθεί στο Βήμα και αφορά τις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας... Πιστεύω ότι θα έχει ενδιαφέρον και θα προκληθεί συζήτηση!

Χωρισμός Εκκλησίας και Κράτους;

ΒΗΜΑ 11 ΔΕΚ 2005

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΗΒΩΝ KAI ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ K. ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ

H εκκλησιαστική περιουσία έχει αποτελέσει κατά καιρούς αντικείμενο σκληρής αντιπαράθεσης με την πολιτεία. Τα μοναστήρια διαθέτουν χιλιάδες εκτάσεις δασικής και καλλιεργήσιμης γης, ακόμη και βοσκοτόπους. H Εκκλησία της Ελλάδος είναι κάτοχος εκατοντάδων στρεμμάτων στη Βούλα, στη Βάρη, στη Βουλιαγμένη, στη Γλυφάδα, στον Βύρωνα, όπου επιθυμεί να ανεγείρει και το νέο της Συνοδικό Μέγαρο, στον Κοκκιναρά, όπως σχεδόν σε κάθε νομό της χώρας. Ωστόσο πολλές από αυτές τις εκτάσεις είναι χαρακτηρισμένες δασικές, γεγονός που δεν επιτρέπει την αξιοποίησή τους, ενώ η προσπάθεια αποχαρακτηρισμού που κατέβαλε κυρίως στην περίπτωση του Βύρωνα μέχρι στιγμής δεν έχει καρποφορήσει. Ταυτόχρονα η Εκκλησία της Ελλάδος διαθέτει πολλά οικόπεδα, τα οποία ενοικιάζει. Μάλιστα τα οικόπεδά της στις ακριβές παραλιακές περιοχές της Βουλιαγμένης, της Γλυφάδας και πολλά από αυτά που βρίσκονται στην παραλιακή γραμμή ενοικιάζονται σε γνωστούς ιδιοκτήτες πανάκριβων εστιατορίων και νυχτερινών κέντρων. Και η ενοικίασή τους έχει αποτελέσει αντικείμενο αντιπαράθεσης μεταξύ επιχειρηματιών και μελών της διοίκησης της Εκκλησίας. Στο άρθρο που ακολουθεί ο Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας κ. Ιερώνυμος υπενθυμίζει ποια ακίνητα στην Αθήνα έδωσε η Εκκλησία στο Κράτος.

ΔΕΝ ΜΑΘΑΜΕ ακόμη αν το υπουργείο Οικονομικών και το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων απάντησαν στο ερώτημα πολιτικού μας για το ύψος του ποσού των χρημάτων που κατέβαλε το Δημόσιο στους κληρικούς της Ελλάδας αυτό το έτος προκειμένου και η απάντηση αυτή να χρησιμεύσει στον στόχο γνωστών κύκλων για τον χωρισμό Εκκλησίας και Κράτους.

Ζούμε ευτυχώς σε ένα κράτος ελεύθερο και ευνομούμενο, με όλες τις δυσκολίες και τις μικρότητες που συνακολουθούν δυστυχώς στο διάβα μας την Ελευθερία και τη Δημοκρατία και ως εκ τούτου είναι παραδεκτές τέτοιες συμπεριφορές που αποβλέπουν, κατά την άποψή μας, περισσότερο στον εντυπωσιασμό και στη δημιουργία, μέσα στη σημερινή κρίση των ιδεολογικών αξιών, μιας ακόμη υποδομής για ιδεολογική και όχι μόνο συσπείρωση και εκμετάλλευση, παρά στη δήθεν ανάπτυξη, στην πρόοδο και στην προκοπή αυτής της χώρας.

Θα ήταν πληρέστερη και απονήρευτη η ερώτηση αν συγχρόνως ζητούσε πληροφορίες και για το μέγεθος της εκκλησιαστικής περιουσίας που οικειοποιήθηκε το κράτος είτε για τις δικές του ανάγκες είτε για να τη διανείμει δήθεν στον ελληνικό λαό. Στο σημερινό κείμενο θα περιοριστούμε να φανερώσουμε μία μόνο πτυχή του μεγάλου αυτού κεφαλαίου στις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας, δηλαδή τι έδωσε η Εκκλησία στο Κράτος μόνο σε μία πόλη, στην Αθήνα, και σε συγκεκριμένη περίοδο, για την πραγματική και όχι την πλασματική ανάπτυξη, την πρόοδο και την προκοπή της πατρίδας μας. Και εφ\' όσον οι ερωτώντες είναι αξιόλογοι επιστήμονες και ερευνητές, αξίζει προτού δημιουργήσουν εντυπωσιασμούς να ερευνήσουν το κεφάλαιο αυτό για να διαπιστώσουν ότι η μισθοδοσία του ορθοδόξου κλήρου είναι ελάχιστη κρατική ανταπόδοση απέναντι στον όγκο της περιουσίας που παραχώρησε η Εκκλησία στο Κράτος ή αυτό άρπαξε με διαφόρους τρόπους.

Το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η Ακαδημία Αθηνών, η Ριζάρειος Σχολή, το Παλαιό Πτωχοκομείο, η Μαράσλειος Ακαδημία, το Νοσοκομείο Ευαγγελισμός, η Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή, η Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή, το Αρεταίειο Νοσοκομείο, το Αιγινήτειο Νοσοκομείο, η Γερμάνειος Εκκλησιαστική Σχολή (το κτίριο και η έκταση της σημερινής Σχολής Χωροφυλακής), το Νοσοκομείο Παίδων, το Σκοπευτήριο, η Ρωσική Αρχαιολογική Σχολή, τα Ιατρικά Εργαστήρια Πανεπιστημίου, η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, το Νοσοκομείο Συγγρού, το Ορφανοτροφείο Βουλιαγμένης, η Πυριτιδαποθήκη, τα Παραπήγματα και οι Λουτρώνες Στρατού (η σημερινή έκταση του αγάλματος Βενιζέλου, το οικόπεδο του σημερινού Μεγάρου Μουσικής, η σημερινή αμερικανική πρεσβεία), ολόκληρο το μεγάλο κτήμα της Μονής Πετράκη στο Γουδί για την ίδρυση στρατιωτικής πόλεως, το Νοσοκομείο Αγίας Ελένης, οι Παιδικές Εξοχές στη Βούλα, το Γυμναστήριο Αμαρουσίου, το Νοσοκομείο Σωτηρία, το Σανατόριο Πάρνηθας, το Ασκληπιείο Βούλας και τόσα άλλα κτίστηκαν σε οικόπεδα της Εκκλησίας που δωρήθηκαν από αυτήν ή αρπάχτηκαν βιαίως ή ληστρικώ τω τρόπω.
Δεν θα υπήρχαν σήμερα αλσύλλια, πλατείες και λίγο πράσινο στην πόλη της Αθήνας αν δεν χρησιμοποιούνταν τα μοναστηριακά και εκκλησιαστικά κτήματα.

Ο Λυκαβηττός, το Κεφαλάρι Κηφισιάς, το άλσος Συγγρού, το άλσος Παγκρατίου, η πλατεία προ του Ευαγγελισμού, η πλατεία Μαβίλη, οι πλατείες του Αγίου Θωμά, του Αγίου Δημητρίου Αμπελοκήπων, του Αγίου Ανδρέα Ιπποκρατείου, η πλατεία προ του Νοσοκομείου Παίδων και δεκάδες άλλες περιπτώσεις που εξυπηρέτησαν άλλες ανθρώπινες και εθνικές ανάγκες είναι εκκλησιαστική περιουσία.

Θα γίνει άλλη φορά λόγος για τις συμπαγείς εκτάσεις είτε στην Αττική, όπως είναι ο Γέρακας, η Βραώνα, ο Βουρβάς, τα Λεγραινά, το Πάτημα, ο Σκαραμαγκάς, είτε σε άλλα μέρη της πατρίδας μας, όπου τεράστιες εκτάσεις μεγάλων μοναστηριών διανεμήθηκαν σε γηγενείς κατοίκους ή ταλαιπωρημένους πρόσφυγες και εξυπηρέτησαν γενικότερους κοινωφελείς εθνικούς σκοπούς.

Ακούστηκε και γράφτηκε να επιστραφεί η περιουσία της Εκκλησίας. Αλλά και αυτό αν δεν είναι ιδεολόγημα ή πρόφαση, δεν είναι εύκολη εργασία. Ποιος θα βρει τη λύση και πώς θα υλοποιηθεί η επιστροφή των πιο πάνω και τόσων άλλων περιπτώσεων; Αν προωθηθεί αυτή η πρόταση θα ξαναπαιχθεί το έργο της παραπομπής, δηλαδή στα δικαστήρια, στις αντεγκλήσεις, στους διασυρμούς και διχασμούς, στην αποζημίωση με χρεόγραφα κ.λπ., πράξεις που τις έζησε κατ\' επανάληψη στο παρελθόν η Εκκλησία.

Αυτά που γράφτηκαν παραπάνω δεν αποσκοπούν στο να κακίσουν ή κατηγορήσουν κάποιους, έστω και κακοπροαίρετα κινουμένους. Θέλουν να στηρίξουν την άποψη ότι καλά έκανε η Εκκλησία και είχε χρέος να δώσει και πρέπει να δίνει γενναιόδωρα, όταν μπορεί, σε ανθρώπους ανήμπορους και στα όποια κοινωνικά προβλήματα και ανάγκες. Οπως καλά έκανε και κάνει η Πολιτεία και είναι ηθικό χρέος της, πέρα από τις συμβατικές της υποχρεώσεις, να μισθοδοτεί τον κλήρο. Πίσω από αυτή τη στενή και αμφίδρομη σχέση βρίσκονται αγώνες, ιστορία, παράδοση και οράματα ενός γένους.

Ο Καταστατικός Νόμος της Εκκλησίας που έγινε με τη σύμπραξη και του Κράτους κάνει λόγο για τους διακριτούς ρόλους των δύο φορέων. Εδώ εστιάζεται το πρόβλημα και εδώ απαιτείται η επικέντρωση της προσοχής μας. H επανεξέταση, η εμβάθυνση και η κατοχύρωση των διακριτικών αυτών διοικητικών ρόλων δεν βλάπτουν, αντιθέτως απομακρύνουν διαφαινόμενες διαιρέσεις και διχασμούς με απρόβλεπτες τις συνέπειες της χαλάρωσης του ιστού της κοινωνικής συνοχής μας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

H υπέρβαση των ορίων αυτών είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά όπου είναι καλοπροαίρετη, όπως πιστεύω, θεραπεύεται. Θέματα όπως είναι η ήδη κατατεθείσα στη Βουλή πρόταση νόμου για χωρισμό Εκκλησίας και Κράτους, ασφαλώς και θα τα συζητήσουμε. Επιβάλλεται μερικές δευτερεύουσες για την Εκκλησία διατάξεις, που το Κράτος κάποτε καθόρισε και οι καιροί το απαιτούν, να αλλαχθούν ή και να καταργηθούν.
Θέματα όμως ουσίας του εκκλησιαστικού γεγονότος δεν είναι δυνατόν να τα εμπιστευθούμε σε χέρια ανθρώπων που δεν γεύθηκαν ακόμη την πραγματική εκκλησιαστική εμπειρία, επηρεασμένων από τις μικρότητες και τις αστοχίες της εκκλησιαστικής δυστυχώς εκκοσμίκευσης. Αυτό ασφαλώς εναπόκειται στα χέρια και στη συνείδηση του κυρίαρχου και πιστεύοντος ελληνικού λαού.

Πηγή: \"Το Βήμα\"

[Μαρκήσιος de Karampa]

Ἐν Δελβινακίῳ τῇ 17ῃ Μαρτίου 2008

Ἀριθ. Πρωτ. 41
ΔΕΛΤΙΟΝ ΤΥΠΟΥ

  Τὴν Κυριακὴ τῆς Ορθοδοξίας, 16.3.2008, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καὶ Κονίτσης κύριος ΑΝΔΡΕΑΣ, στὸ κήρυγμά του, στὸν ἐν Κονίτσῃ Ἱ. Ναὸ τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, ἔκανε δύο ἐπισημάνσεις. Ἡ πρώτη ἀφορᾷ στὸ κῦμα τῆς διαφθορᾶς ἀπὸ τὸ ὁποῖο δεινοπαθεῖ ἡ κοινωνία. Στὴν δεύτερη, εἶπε τὰ ἑξῆς:

    «Ἡ δεύτερη ἐπισήμανση ἔχει νὰ κάνῃ μὲ ὅσα ἀκούστηκαν καὶ ἐλέχθησαν καὶ ἐγράφησαν μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς ἐκλογῆς τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν, σχετικῶς μὲ τὴν θέση τῆς Ἐκκλησίας στὰ ζητήματα τοῦ Ἔθνους. Ἔγινε λόγος, κατὰ κόρον μάλιστα, γιὰ τοὺς «διακριτούς» ρόλους Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας. Καὶ κάποιοι κύκλοι, οἱ ὁποῖοι λυσσωδῶς εἶχαν πολεμήσει τὸν ἀείμνηστο Ἀρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, ποὺ συχνὰ ἔλεγε καυτὲς ἀλήθειες πάνω στὰ ἐθνικὰ θέματα, ἔδειξαν τώρα νὰ ἱκανοποιοῦνται. Γιατί, κακὰ τὰ ψέματα ! Οἱ κύκλοι αὐτοὶ θέλουν νὰ περιορισθῇ ἡ Ἐκκλησία μέσα στοὺς Ναοὺς καὶ νὰ μὴν ἀσχολῆται μὲ ἄλλα θέματα, παρὰ μόνο νὰ λέῃ τὰ «πατερημά» της. Κάποιοι δέ, ἄν βέβαια μποροῦσαν, θὰ φρόντιζαν νὰ ἐξαφανίσουν τὴν Ἐκκλησία ἀπὸ τὸ πρόσωπο τῆς γῆς.

    Μά, ἀνέκαθεν, οἱ ρόλοι Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας ἦσαν καὶ εἶναι διακριτοί, Ἀλλ' αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι ἡ Ἐκκλησία δὲν ἔχει λόγο στὰ δρώμενα τοῦ Ἔθνους. Ἄν αὐτὸ ἐννοοῦν, δηλώνω εὐθέως ὅτι διαφωνῶ ριζικά. Γιατί, ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει, θὰ πρέπῃ νὰ διαγράψουμε τὸν Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανό, τὸν Παπαφλέσσα, τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν Χρύσανθο, πού, περιφρονῶντας τὴν ἐπηρμένη ὀφρῦ τῶν Γερμανῶν Ναζιστῶν, τοὺς πέταξε κατάμουτρα τὴν ἄρνησή του νὰ ὁρκίσῃ τὴν γερμανοπρόβλητη κατοχικὴ κυβέρνηση τοῦ Τσολάκογλου. Νὰ διαγράψουμε τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό, ποὺ στὰ χρόνια τῆς Κατοχῆς στάθηκε τὸ γερὸ ἀντιστύλι γιὰ τὸν λαό μας, ὅταν ὁ πολιτικὸς κόσμος εἶχε κυριολεκτικὰ ἐξαφανισθῆ, καὶ ποὺ στὸ τέλος τῆς Κατοχῆς κρίθηκε ὡς ὁ μόνος κατάλληλος γιὰ ν' ἀναλάβῃ τὴν Ἀντιβασιλεία.

    Νὰ διαγράψουμε τὸν Πρωθιεράρχη Σπυρίδωνα Βλάχο, ποὺ ἔλεγε, ὅτι «δὲν ὑπάρχει ζήτημα ποὺ νὰ ἀπασχολῇ τὸν λαὸ καὶ νὰ μὴν ἐνδιαφέρῃ τὴν Ἐκκλησία».

    Νὰ διαγράψουμε τὸν ἀοίδιμο Προκάτοχό μου, Μητροπολίτη Σεβαστιανό, ποὺ ἔφερε τὸ Βορειοηπειρωτικὸ στὴν ἐπιφάνεια καὶ τὸ ἔκανε πρῶτο ἐθνικὸ θέμα. Τὸν κατηγόρησαν κάποτε, ὅτι κάνει ἐξωτερικὴ πολιτική. Ἀπάντησε, ὅτι τὴν ἐξωτερικὴ πολιτικὴ τὴν ἀσκεῖ ἡ ἑκάστοτε Κυβέρνηση, καὶ ὅτι ὁ ἴδιος , ἔχοντας ἄμεση γνώση τοῦ Βορειοηπειρωτικοῦ, ὑπεδείκνυε, κατὰ χρέος, τὰ δέοντα. Ἄλλο θέμα, βέβαια, ὅτι, κατὰ κανόνα, ἡ Πολιτεία ἐκώφευε στὶς ὑποδείξεις τοῦ συνετοῦ Ἱεράρχη καὶ τὸ Βορειοηπειρωτικὸ ἔχει σήμερα δεινῶς περιπλακῆ.

    Νὰ τοὺς διαγράψουμε, λοιπόν, ὅλους αὐτούς ; Μὰ δὲν γνωρίζουν οἱ κρατοῦντες, ὅτι ἡ Ἐκκλησία ὑπῆρξε φρουρὸς καὶ τροφὸς τοῦ Ἔθνους ; Δὲν γνωρίζουν, ὅτι τὸ Γένος τῶν Ἑλλήνων ἄν διασώθηκε κατὰ τὴν περίοδο τῆς τουρκοκρατίας, τὸ ὀφείλει στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία; Κάποιοι τὰ ἀγνοοῦν αὐτά. Κάποιοι ἄλλοι προσποιοῦνται ὅτι τὰ ἀγνοοῦν. Ὅπως, ὅμως, καὶ νὰ ἔχῃ τὸ πρᾶγμα, ἡ Ἐκκλησία δὲν πρόκειται νὰ φιμωθῇ ἤ «νὰ χορεύῃ ὅπως θὰ τραγουδάῃ» ἡ Πολιτεία. Μὲ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ τὸν Τίμιο Σταυρό, μὲ τὸ Πηδάλιο τῶν Ἱερῶν Κανόνων καὶ μὲ τὶς ἱστορικές της περγαμηνές, ἡ Ἐκκλησία θὰ ἀγωνίζεται «τὸν ἀγῶνα τὸν καλόν» καὶ θὰ ὑπερμαχῇ τῶν δικαίων τοῦ Ἔθνους. Διότι ἄν δὲν τὸ κάνῃ αὐτό, θὰ ἔχῃ ξεφύγει ἀπὸ τὸν προορισμό της, θὰ μοιάζῃ σὰν τὰ ἄψυχα «μπιμπελό», ποὺ οἱ ἄνθρωποι τὰ βάζουν γιὰ στολίδια στὰ σαλόνια τους.

    Λοιπόν, γιὰ μᾶς τὰ πράγματα εἶναι ξεκάθαρα. Μὲ τὶς μικρές μας δυνάμεις θὰ ἀγωνιζώμαστε γιὰ τὰ δίκαια τῆς Ἐκκλησιαστικῆς μας Ἐπαρχίας, ἀλλὰ καὶ τοῦ Βορειοηπειρωτικοῦ Ἑλληνισμοῦ. Θὰ φωνάζουμε πρὸς πᾶσαν κατεύθυνσιν, ὥστε νὰ ξυπνοῦν ὅσοι καὶ ὅποιοι ἁρμόδιοι κοιμοῦνται βαρούχειον ὕπνον. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τοὐλάχιστον στὴν περιοχή μας, δὲν θὰ μπῇ στὸ περιθώριο. Μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, τὶς πρεσβεῖες τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ τὶς εὐχὲς τῶν ἀοιδίμων προμάχων τῆς Ὀρθοδοξίας, θὰ μένουμε ἄγρυπνοι στὶς ἐπάλξεις τοῦ χρέους. Γιὰ τὸ Ἔθνος, γιὰ τὸν χιλιοπροδομένο λαό μας, γιὰ τὰ νειᾶτα. Καὶ εἰ ὁ Θεὸς μεθ' ἡμῶν, οὐδεὶς καθ' ἡμῶν. ΑΜΗΝ».

(Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως )
//www.imdpk.gr

Υ.Γ για να βλέπουμε τις διαφορές...

[quality]

Όταν είδα τον τίτλο του θέματος μου πήγε το μυαλό σε κάτι άλλο,πιο πνευματικό ίσως και όχι τόσο πρακτικό.
Πιστεύω ότι είναι αρκετά δύσκολο να χωρίσουμε την Εκκλησία από το Κράτος.Για να πω την αλήθεια,δε βρίσκω και το λόγο από τη στιγμή βέβαια που ο ένας δε θα παρεμβαίνει και δε θα επιβάλλει την επιθυμία του στα θέματα του άλλου.Πιστεύω,δηλαδή,ότι μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά μακριά από υποψίες εκμετάλλευσης.Όσον αφορά τα οικόπεδα που αναφέρονται και τα πάσης φύσεως κτίσματα :o έχω να πω ότι δεν ανήκουν ούτε στην Εκκλησία αλλά ούτε και στο κράτος.Ανήκουν στους Έλληνες και ΜΟΝΟ.Οι Έλληνες είναι και η Εκκλησία και το Κράτος κι όχι οι ιερείς,οι πολιτικοί και οι κατέχοντες οποισδήποτε άλλης καρέκλας.